Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 42, 15 March 1927 — KA HALAWAI MA KEAUKAHA [ARTICLE]

KA HALAWAI MA KEAUKAHA

Ma ka Mokuahi -Mani ■i. hoea fīi na Senatoa o k* Ahaolelo ma Hiio nei i ka Poahma nei, ai «ka?i pu ia mai hoi ena lāla o fce Koinite Waiwai o ka Hale o na L'imamakaainana, a inahope c ko ; 'i!:..» kakahlaka fiiia raa — I iuuu n k-i Mok»ahi M«wi «a / kau |aku la na Senatoa malnna o na kaa I; ■:!' ek-i'ik'iU ia <• ka Lunāhoo--|iai.u Sol. M- Sp<-'ucci, a kamoe lakn !a alahele tio ka Halehala — v%-t; << Kuliio, ai ka noea ana aku o ka huakai ma kela Halehalawai, ua heopiha iS ke keena ohina o kela halehalawai ! nie kekahi anaina eīii maoli o na 'makua me na keiki, ai hoopiha ia i i>a nohō a koe v,'ale 110 na noho ! mamua loa no na tnalihtni liaiio— 'hano o ka Ahaolelo. !jjL"a )ioopiaka ia no keln 'halaw.al me k» himeni ana i keja "Himeiii Kaulana," "Kiiu Aina Hanau e! M Ai aliikai ia hoi e J.N Koomoa, a mahope o ka himeni ana, ua pule o Sam Kalua 0 na Home Hoopulapula q Kuhio. Mahope o ka lto pu]e kahoahoa iio na Hoa o kā Ahaolelo am<? k«" p .-uiaikai o na [>Oc e noho nei īua keia Home HoopuJapulā e o aei ina ka inoa <> ka Aln Kuhip, uS haawi mai la o J.N, Kooraoa na ke Kahn o Haili e hooiauua i na Malihjni hanohano i kipa ae ia k»kaiiaka. 0 ka mea i hoolauna mua ia ? ke]s manav/a. oia no ka Peresideoa oka Aha S^!iate # oia hoi o Se -, natoa R.W- Shingle (Halepili), a ma kana n.ia'.i oīeīo ua hoike aku' oia o keia o Keaukaha, o:a no kekahi ona iini h«jxs loa o ke Alii Kuhio, a mamua uae o ka| hooko ia ;<na o kela manao imi.uui; o Knhio, ua hā}a aku ]a oia kela aoao o ka make, a ua ka Hou. i H.A- Balauwina i liooko aku k£la j makemake o Knhio, nia ka hoo 'oli ana i ke Kanawai Iloopulapula, e hiki ai e loaa i na poe Home! Hoopulapul» kā hapalua eka, a pii' aku [luna TJā hooko ia k e ia,. man&o maikai o Kuhio, a ke ike ia' nei ka holoinua o keia haaa iua — waena o oukou ua poe o Keau — kaha nei, J He uiea hauoli loa ia m»kou ka hauaaua i kekahi haua uo oukou, ae kooholo mua loa ia aku ai keia makemake o Kuhio, ma ka uee uiia mai o poe o oukou mai ua Uak liooUuialima wa kēia wahi o Keaukiiha aei. E lioho ai oiiauii o oukou, ue hele ai hoi na! poe kaue i ka huna a uoho hoi u a j wahine ma ka home me ka Uialama ( ana ina keiki a oukou. E h«»o— ] manao oukou he uiau hoaaloha, makou no oukou, a haaheo ao| hoi i hol«j>ouo mao]i o haua ma g Keaukaha uei, ao ka, haua maikai loa eia ko oukou, Hoiio, oia no ka hoonee uiua ?ku. i kt'ia ha::a * »i ouko l3 , Se ola ai hoi iuoa o Kuhio ma k® ha«a maikal aua." Ua iilo kelu mau olelo a ka IV— leūuena 6 k» Aha S tJ uaU i mau oielo ohoiūa nui ia v ka U-hulehu. 1 ka pau aua o ka R.\V Shiu£lc k«uiailio alu * uakaheai^ & iiiele haieoaioha uo kn aua iuai i kekahi mau olelo [MĪpei i k«U «naiuā tmi o ua tu«

kua'me uā.keUei'O ua Home Hoo pulapula o Kuhio nva Ka oiua o Keaukaha. Ua Lanwi m»i Ia oia i kekahi m«u oīelo ano jk.olkoi maol' ■ e pili ana i ]p oja o kS lahui, oiaī,, maluna o ka ni»;»u o ke ola i ku—! kulu ai ke jpji Kuhīo \ keia hana i iwne.ua o kuj£oi) na poe lfawaii. Ma ka nioau lianau o na keiki hanau hou, ,eia na jjoe Hawaii aiu ka helu pa-keneka kiekie foi + 5 pela no hoi pa lahui koko hapa o na me na ]>oe Hapa Haole, aka, tna ka njnRU nāe o ka make ■opiopio o na keiki, isa loa j ka make o na keiki bebe iwaeua o na po£ Havvaii, a hapa Hawaii pu | no hoL Mp ka hanau ua heiu. ia ka poē Hawaii ma ka helu . ki«fcie # a !Ō« ka niiiau hoi o kli ua maoil na poe TtaWftirmatnuīi oi? oinau, d he mea hookaunialia loi 111:-j n<> sa \ k"» n)jtt>a<» o'ka poe io i kt o!a o kakou k;n poe Hawaii; " ' ' A ia ko kakou pilikia ma ka malama ana i ua keiki hānau hou 0 kakou. fie mea pono e maiama 15onoia ka (naiama ana I ua* kefki hauau hou f a eia hoi ppe ' i hoouna ia mai e kokua ia kakou mai ka Ains makua mai, aoX®uka Applelon kekahi oia poe, a he wahine malpukau loa ma k a ,īiaa■wi ana i ao maikāi- i na uiakua lianau keiki, a he mea pono uae.e hoolohe aku kakou ia mau olelo ao a ka poe i makaukau no ka 1 ana i ua keiki hanau iliOU. t . . | ''Ua hookahua ia keiā mau | Home Hoopulapula o oukou ma— |luna o ka, pohaku, a lie kahua { majkai loa e hookupaa ia aku ; ma j keia mua E hoi ana i ka jaiua mawaljo aku o na Kulan*t — I kauhale, ae_hanu anā hei i n.a ea jmaikai loa mamua o na h.ome hoo.limalima maloko ona He mea j>ono e hookanaka kakou i keiā ano hana loa |"0 k« pomaikai holomua o 'O keia lahui raaikai. M Hē nuf aku | kana mau ō|elo ao ināikai loa, ao ka hope loa ua hoike mai oia i ' kona niauao ikaika e kokua i f k£ia 1 hana a loa aku i konā I kila <iva, t Ua kahea pu ia o Scnatoa Wm. Makanani, ā oia hol ka Lwnahooīnalu o ke &omite £.ina o ka ?Hale Seuate. a he mau olelo ma — T halo no hoi Kana e pili <»ua no keia haua, ae atia uo hoi e kupaa ma haha, a oiai, oia ka — uatoa niare oie j(Ioko o ka poa'i o ko pOe Senatoa, a aole hoi e IHo kana māu olelo paipai aku j niea \vaiw T ai 'ole, aka, eia kē ike ia nei ka wa'wai o keia hana, a lie 1 inaa inaikai loa e paepae ia" aku 'keiā haua uiaikai a'lee Alii Kuhio 'i hookahiia *u I I ka pau ana o kana' mau 0]e!o Ime na'olelo homakeaka pu, ua nui i ka hauoli o ke anaiua i keka'hi o l'kanamau ōle!o hoomakeaka. I 'Mahope o kana mau ōlelo, ua l-kahea ia ke Senatoa Haina o PuuIwaawaa, a oia kekahi o na hai'olelo ehohia ia, mamuli o k-aua mau olelo a hooikaika hoi i ka poe e notio nei ma na Home Hoopulapulā, oiai no nae, aoīe oia [ hilinai i keia haua i kiuohi, aka, jī kona heīe makaikai ana i kekahj manawa i hala koke iho nei> a iks i ke auo kui'o maoli o ka hoonee ana o k®kaM o oukou ma keia ain a pohaku o Keaukaha nei, nolaila, ua hooholo loā wau i ko'u manao e kakoo nui ! ka holoania o kei a hana." | Xfa kahea pu ka iAmahoomalu fSeuatoa Kale La ; ki o KāUai l'Senatoa H-W.Laiki o Maui, a !ia īaua mal kekahi inatj olelo an Q I ao kuio e pili »ma tio ka pouo o [keia hana, ae paipai āna' lioi e hoonee ia akw keia hanft īmuu me ke akaheīe, ae kakoo fa aku ho| 'keia han« ma ka paep!le ana aku li kapoee tf6bo" mua" »ef inaluna |o na aiua, a tke ia hoi ka hoīomua 'loa o ka poe 1 noho suua, hodnee hott «k«t hoi ka hSna uo kekahi poe okoa ae.** He mau olelo ao ano tt»aik»i ia i haawl fa e keīa mau Keik! a he tuau oleīo hoi e knp&no e noon6i j>oao i« * na Komisina Home Hoopiilapula. TT* kahea !« o §enatoa Tav&r«s 0 MB«i t a nft kamailio mai H no hoi o!a t kout knlana m« ke ano hoopttlaputa. oiii. ua mar* wua oia i kekahi kaik*mahine hapa

Hawaii, a ua loaa ia laiia na k«ikl he 12 a'iuake ia waMne ana, a ua mare liou i wahiue hqu nana, Uā loaa hou sjo na keiki liqvi ekolu. tsoidiia, vra kupono no ke kapa ia slku he''Kauuka hilina|oia i k 1 » hoopulapūla." Mnhope ona ua kahea ia o Senatoa L. M. Judd o Oahu, ao ka moopuna hoi a Kauka Lemu data, ai kokua pu ai ike Aupuni me ka Moi Kamehameha Ekolu. He mau oieio kana i nui ke ohohia nui e na kamalii lehulehu ai ka hope loa o *ana mau oielo maikai, ua hoopaa aku Ia oia i mau paona ko omoomo. oiai, ua hoike ia mai iaia he poe keiki nee mua na keiki Kula ona Home Hoopulapuia o Kunio (Uahoouna ia aku la kela, mau paooa ko kanake raa, Wa inoa o J. no ks pomaikai o keia mau keiki 0 na iloipe. EioopuUpula o, Kuhio ma ka aina o K'eaūValiao Hoomaikai nui no iaia no keia inakana maikai. , O Jep .hppe„loft o ka poe i haawi Ika haiolelo ma kela anaina nui ma Kuhio Haiehalawai. oia no o Senatoa Franeis Ii JJrown, ao ke, senatoa opio loa hoi, ao ka Makua' hoi o k ia Kanawai hou e noi ana i ke Kuhina o Amerika e hoomau iā mai keia hana "Hoopuiapula ma Hawaii nei/' Uuku no kana mau olelo, ak a, e hoikeana nae i kona mano kakoo ikaika no keia hana no ka pono holomua o ka hana āka Eieie Kuhio i kukulu ai tna keia aina. Ua hoike aku no oia imua 0 kela anaina i kona hooikaika ma na ano apau e IUo ai keia | hana i mea. hoopakele hou ike joia o ka Lahui Hawa*i. , i Mahope o kana haiolelo ana, ua Iku ke anaina lluna a himeni ia i ' Hawaii Ppjaoi,' } a hppkuu ae la, |kela anaina .nui \ akoakoa mai, |a hoi aku la kela me keia oo ko' j lakou wahi, āo na īhalihiui hoi ua l |hō6tnau ak i ttla lakou huakai hele Ihele «ift na wāhi like ole o Hilo' |nei t ao Kekahi hoi o lakou ua ~holo| | k&apuni aktl la i keia Mokupuui inuioHawaii,