Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 43, 21 March 1927 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVARESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home ME RIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVARESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home ME RIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKUNA XVI. KAPIOO nui ma ladana, KUU HOA AOHE AE NEI, LIULIU NA MOKUKAUA AUPUNi, KE kaua MOANA ; kamahao

I ke kokoke ana mai o ka moku Nalokiko ma kahi a ka moku lago e holo aku nei, ua kani koke niai la kekahi pu-kuni-ahi a wawalo hele aku la kona leo'maluna oka ilikai, a he pu ho\ keia e kahea mua mai ?na mai k« moku powa mai, ae hōike ana i ke Aliimoku kiekie o ka lago e haawi pio koke aku. E kauoha pu mai ana no hoi i ka moku lago e huki ae i ka hae keokeo o ka haawi pio, ae huki ihohoi iialo i kela hae e welo haāheo āla ma na welau makani me kela mau huaolelo e kau kehakeha āna "lago ka moku, Alevaire ke Koa," Aka, ma kahi o ka hooko ia aku o kela leo nakolokolo o ka. pu-kuniahi o ka moku powa| Naiokiko, e huki ae i x ka keokeo iluna, ae huki iho hoi i ka hae e welo haaheo ana ilalo, ua panai aku la ka moku lago ike kam anā o kona pu-kuniahi, ae! koi aku ana hoi i ka moku powa Nalokiko, oia hoi ke hana mai| ma ka huki ana ae i ka hae keokeo iluna, a huki iho hoi i kela hae o ka Aliiwahine Siela o na kai, a ina no kona hooko ole mai i keia kauoha ma ka aoao o ke Alii itiekie o ka moku lago, alaila, e hoolale koke ia aku ana na huaale hoonaha mai ka lago aku, ae hoolilo ia aku ai ka hope oni o kā moku Nalokiko 1 mea paani na na keiki o ka moku īago. j I ka hoomaopopo loa ana mai o Kapena Makapaa o ka moku powa Nalokiko i keia ano j>ane| pakike aka moku Iago ; ai ku--> kala aku ai hoi me ka leo nakolo. kolo o ka pukuniahi, ua hoowela ia aelakona manao, aja maha* wa koke tvo oia i haawi ae ai i ke kauoha i na kanaka e ku ana ma ka noeuli o kona moku ; e hookele | pololei mai i ka moku Nalokiko aia kahi kokoke loa i kahj a ka j moku iago e hoopii aku nel a<| hiki a| ia lakou ke Kaawi koke, m&i ina hoopai meluna o kew > moku i kāu-, oha, tte hiki pu hl hoi iāl» kej m&i i kon'a *j ka Ugo, & hooko koke i nk u. | A i» fe; m jjc kk iu'Jr u K k.'><Afc<. wk br i uMtv Uifc koii# *&&', *.*• t i. l.t ** >• iw v t b%m tu« ijk pt **»u « ». v twte |i(>» UUIIW Jn ttit »•** »<•. huu.! 1

Ua hele no hoi oluna o ka oneki o ua moku powa Nalokiko nei a paa pono i na koa e ku makaukau mai ana, a oiai no hoi ka aoao o ua moku powa NsJokiko nei e hull pono mai ana i ka moku lago. Ua lehau maoli no ua moku powa Nalokiko nei mai mua a hoea i hope me rr,a aole'wale hoi ma ka oneki wale no? akā, ua ike pu ia aku la ka lalama ana ae o kekahi poe koa iluna o na ia o na kia o ua moku powa Nalokiko nei, a huki pu ia ae la a hoopaa ia kekahi mau pu-kuniahi liilii, a me ka manao no paha e hoohana pu ia mai kela mau pu kuniahi liilii mai luna mai o kekahi mau ia nuniii okonamaukia, E iike no hoi me. ka eleu a holokiki o ka4ioonohonoho kaua ana o ka moku powa Nalokiko, a pela no hoi i hoomaopopo ia ma— iuna o ka moku lago. A ia kona mau koa me na pu— kaupoohiwi ke kau pololei ala i na kanaka oluna o ka moku powa Nalokiko, a ua haawi ia mai la ke kauohai kela maukoa e paa ana i na pu-kaupoohiwi, aole e hoomaunauna wale i ko lakou.

m&u poka, aka, e lawe kela me keia koa i kekahi kanaka o ka moku powa N*lokiko. ma — nawa hookahi no hoi ua aku la na nuku weliweli o na pu-kuniahi o ka moku lago, ae kaii wale no i ko lakou hoohan» iaaku, a hoouna ia aku ka lakou mau huaale hoonaua no ka pomaikai o na poe o ka moku powa Naiokiko. £ia kela n.e keia kanaka ma kona kulana makaukau, ae kali wale'ana no i ka haawi ie aku o ke kauoha ia lakou e ko lakou Alihikaua nui. Mamua o ka hiki ana ia Kapena Makapaa ke haawi ae i kanā mau kauoha, ua haawi koke ae la 0 Alevaire i ke kauoha i kona poe kipu-kunishi, e haawi koke aku i ke aloha mua ma ke ki-papa ana iaku i konā mau pu-kuniahi nunui * a »a manawa pu no hoi i haawi 'puakuai i kana kauoha e ku imakaukau loa kela me keia kanaka no ka lele aku iluna o ka onekio kamokupowa Nalokiko Ika manawa e piii koke ai na t moka elua, j He mea oiaio ua nakolokolo ae •la ka ieo o na pu-kuniahi i ka iewa-luna, a ia manawa hookahi no hoi i ki aku ai na papa koa kipu kaupoohiwi e ku makaukau ana. la manawa hookahi no hoi i kani pu mai ai na pu o ka moku powa Nalokiko, a paiakuli ae la ka ievs» i ka ieo nakolokolo o na pu nunui, a paapaina pu mai la hoi ke kani kupinai ana o na pu kau-poohiwi. A he wa keia i komo ai na moku elua iioko o na kipu hahana loa. Ke hookokoke ioa aku la ka rnoku lago e pili aku ma ka aoao 0 ka Nalokiko, a ia manawa no hoi i poipu ihe ai ka pouli o ka uwahi maluna o ka moku elua, oia hoi ka uwahi o na pu kuni— ahi nunui o na moku elua- Ia manawa no hoi o Aievaire i haawi koke aku ai i ke kauoha 1 kona Lutaneia nui Pahlo, e ku mākaukau na poe koe me na paiahuku kiiou e hoopaa aku ai jl na moku eliia, m makaukau loa [no ka kilou hoopaa ana i ka fo ka moku Naiokiko, ae hoopuka: lanahoi o Alevaire I keia mai*; lolek) ia Pab!o, | j **E P»Wo, »• ka wa aua m\ plli aku a? ko V«ifou moku me ka 0 H m',V•; Se)oVtko. , kow i -'/.e , tiuiv au u*r • &»!'* <j u orirV • o l?u moV v O kt nu t lryfc * \§vt U". & n.t '.h- • -k V ** '♦»' ' fig tt*« § V in. iiO

luna nei o ka moku, oiai, ke manaoio loa nei no wau e īike no me ka kakou e manaa nei no ka hoolele ana aku o ko kakou poe iluna o na oneki o ka moku Nalokiko, a pela ana no lakou e hana mai ai. E haa wi oe i kou ikaikaapau e Pablo rua ka paio ana aku ia lakou, ae hoomanao pu no hoi'oe, o ko kaua lanakila oka hooko ia no ia o ka mea a kaua e iini pu nei, oia hoi ka imi ana e hoopakele i kuu mea aloha he kane. Na'u hoi e malama ka

palekana o ka oneki o ka moku lago nei, E hana aku i kau hana e kuu Pablo maikai."

Ika lohe ana o Pablo i keia mau olelo apau a kona Alihikaua nui, -ua haawi koke aku la oia i kana kauoha ma ka leo o ka ole, ae haawi ana hoi i ke kauoha no ka hoomakaukau loa o ka poe ia lakou na kilou huka kekee, a ia manawa pu no hoi i haawi pu aku ai oia i ke kauoha i kela poe koa he kan&walu no ke ku kaukau loa no ka hooko ana i ke kauoha e haawi ia aku ana ia lakou.

I ka lohe ana o kela poe koa i kāuoha ia he kauawalu ko lakoa nui, ua kū makaukau loa ae la lakou me ka lakou mau mea kaua, ae kali wale ana no i ka lohe i ka lea kahoha no ka akui&ua. Oiai hoi lakou e ku makaukau loa ana no .ka hooko aku i ka mea i makemake 'ia na lakou hana aku, a ia hoi kani ana ka uliii kahea a x Alevaire, a fc oia no oe 'o ka ieo o ka manu "Naita-in-gaie'' i ka pili o ke ao, ae hoolale mai ana me keia mau oleio; R hooiale āna i ke aloha, Eia kaua i ke aiwaiwa, Mai hopo oe e ka anoi, I ka nui aina o Rusia, He iki wale no o lapana, Haalulu ke kai o Kīna, Kiina mai ko makemake, A loaa i ka ui Hapa Paniolo, O AĪevaire ke koa,

A ka moku lago e haulani nei, E pane aku hoi wau U Aievaire ike kai ehuehu. Aole i pao.