Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 49, 3 May 1927 Edition 02 — HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO HIIAKA-I-KA-POLI-O-PELE KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, AO KA U'I PALEKOKI UWILA O HALEMAUMAU

Ina pela ka mea oiaio, alaila, ua paewa loa mai ka oiaio aku ke kuamoo o ka moolelo i hoike iii ma na heiu i kaa hope aku nei, uo ko Hiiaka hele ana ma ka {huii Koolaupoko ame Koolauloa, • hiki i Kalaeokaona. Me he | mea ala, ina o ka wa i make ai o | Kamoiiiili, Kaualililehua o Palolo |me kona kaikunane, aia ia wa [ma ka manawa i hiki aku ai o Hiiaka mai Hawaii mai ae hele ana i Kauai, aiaiia, ou wa ala, oia no ka manawa ana i hoi mai ai mai Hawaii mai me Kauaka— 1 hiapaoa no ka *hoi loa ana i Kaui Nolaiia, e hoomau aku kaua e "j ka makamaiea heluhelu ī ka nana fana i ke kuanioo o ka moolelo Hiiaka a ka mea kakau. I ka make ana o kaualililehuaopalolo, ame k'ona kaikunane, e like meia i hoike ia ae la, ua 'haalele iho !a o Hiiaka ma ia I wahi a hele aku la lakou a kau 'pono iluna o Kaimuki, ā.ia wa o JHiiakaihuli aku .ai a nana, ia ; Hawaii, a ike aku la no i ka a ! mai o ke ahi a ke kaikuaana i kai |o Puna, e ihoanai kai o Kukii/ laoianoku manawa a Hiiaka i j hoomaka aku ai f ke oli ma kē j mele penei. , • Ke ahi maka pa ika lae < , owela hoi kai o Puna | Malamalama kai o KukiUa ■] ku kii a ka po i Haehae j Kaulu.ohia i Nanawale ! i A nana aku he meaha ia A nana aku auanei, he mea • okoa ia. t . Ika oau ana oka mele a Hii-> aka, ua huli aku la keia e |nana 'ia Waiaiae a ike aku la keia i ka t waa o Kaulanaakala e holo ae |ana, alaila haale'e lakou nei ia ]Kafmuki a hele aku la no lakou ,jnei a haia o Waialae, a hala i mai o, Wailupe» a hoea lakou nei ■ ; i Maunalua. a haia ia wahi i hope j!a hoea lakou nei i Niu, i Kuliou- ,! ou, ia nana a na aku o lakou nei } e lawaia mai ana kekahi mau j waliine o ka papai me ka ohune > ( ka laua e la.vaia ana, 'i Ku iho lakou ne' ma kaha one, [a nonoi aku la o Hiiaka i ua mau ' wahine" nei i wahi ia na ke ai— i kane ame ke kane nohoi a laua. ! j Ia \\a i pane mai ai kela mau 'iwahine me na oieio kikooia a i hoonaukiuki. Ka! 0 ke noi mai | ka, aohe nohoi he luu iho o ka I ihu a haha iho no hoi na lima ilalo, aole paha o ke ku hookano mai iluna a he noi hilahila ole ka mea e loaaaika'ia. keia mau olelo' a ua mau wahine nei o ko Hiiaka paeaea aku ia no ia i keia mele. He makani hoio uha . Ko Knelokei o Pauku j Tau wak hoi ke aho i ke noi j ana | oka hei e. . ] A pau ia mele ana a ia ne:, o, ko hele aku la no ia. I loaj no |a lakoi| nei no a haia o ka; make la no ia o ua mau! wahme n«. Hele aku la lakouj i Koko, a p ; i aku laj neāi hiki iiuna o 'akine»

A oiai nohoi o Ihiihiiauakea ame Kononoula eu noho ana, hoea ana lakou nel i kauhale. Ia ike ana hoi o Ihiihilauakea ame Kononoula ia lakou nei #1 mahamaha mai la ko laua kuhea ana ē kipa aku i kauhale.

. liwe iho la lakou «ei me ns , kamaahia o ua mau kaiaulu, aloha 1® o Hawaii nei a pau ka r ana, ku ae la no lakoa nei. hele ana- Ia wa huli aku la la—, kou nei i kai a ike aku la lakou nei ika waa o Kaulapaakala e, hookomo mai ana i ke awa o ia ko lakou nei nku la no ia a ku pna i kahakai. 'Kau aku la lakou nei iluna o ka waa haawi kealoha hope i na kama — aina oia mau makalae, ao ka lakou nei holo aku no ia, ano Molokai nui ahina ko lakou nei pahu hopu, Oi holo ko lakou nei & aole nohoi i napoo ka ta, ia wa pae ana lakou nei i ke kaha o IlohV Pela nohoi i Hoolehua, i Puna— kou, ai Palaau nohoi, Ia nei lakou nei hoo.-maha iki. Aole lakou nei i pilikia i ka pololi, no ka mea he nui ka ai oiuna o ko waa. He mau la ko lakou nei noho ana ma keia mau kaha, ai ka pau ana no o ka hoomaha ana 'lma-keia wahi, ua haalele iho la 'iakou nei īa Molokai a ho%, aku la a pae ia Maui,' a hoea lakou nei i ka aina, huM'mai la o Hii jlaka a olelo mai ia- ! E hoi loa oe i ĪRtawaii, ao ma--!kou ke noho iki ae ia nei, no ka j ! mea he hana kau, ao makou ke f rsoho iki ae a Jmahope nohoi ma'kou e hoi aku ai- | K ka makamaka heluhel», ma keia he!e ana aku o ka kaua moo. helo, ma keia wahi aku o maopopo |ai ia oe keia wahi o Maui a Hiif aka ma i pae aku ai. Hele akn la 1 0 HiiHkā mS.« au akū la uohoi o . Kaulauaakala i ke kai aine koua jmau waa e hoio pololei ana no ;Waipio. 01« heīē ko Hiiakā uia, a i halawaiiku !a lakou me ke kahi |poe e hele ana ma ke alaloa a jniuHu aku la lakou nei i kahi J hu-ha o keilo alii. ; Hai mai la ua poe nei ia ' ma, he ahaaina hale o ke Alii o Maui oia o olepau. A mai hea mai nei hoi oukou, wahi a na kamaaina o Maui, i uiuau inai ai j ia iakou nei. | Pane aku ta o Hiiaka, mai Oahu ' i mai nei makou 'ao ka makou pae j ana mai uei no n, a pehea, e hele ! ana paha ka oukon huakui uo ke 1 1 komohale o ke alii. J Ae uiai la nohoi ua poe nei, me 'ke koi pu ana mai ia Hiīaka ma e Jhe!e pu me !akou i ka liale o ke 'alii. aka, ua paue aku ]a o e he]e e aku oukou mamu.i a uuI hope aku hoi makou. I na nohoi no ko makou hoea .'aku, alai)a, oia iho la no, a ina *no hoi mnkou e hoea ole aku i u& Jha|e net, na hiki A halā aku •la ua poe kauiaaiua uei o no ' |ka hale o Olep ui ke alii, huli ae la ' o Hiiāka a kamaUio mai la ia iLohiau peufi. E ht]ē kakou ika I halekomo o o?epau, a malia iluila : • eloaa maiui he wkhi kamau noi |kakou ae paa ai hoi ka houpo o ikeiahele ana tnfti nei Hoomau Hiiaka i ka oielo |ana ia Lehiau no ko lakou hele io ji kahalekomo oke alii. E wiki iaku hoi ka kakou hele aua aia, he. Jai e ola ai ka opw.,ao ko.U~> ! nei he!e akts la no iā. f Oko Uk&u nei heie aku la uo }ia, ti k«ia hele aua aku* a lakou ua honno e iho la o Hiiaka i |kona iieleheleua a ua wahiue iluahiue haakk ioa ai heie uohoi h johewaho\\aa na «uaka a he aao ! . e inao'i no kona ano au ua aao a jpau. J TTe nni ko:u pupuka ahe au ■nohoi Ke iuo o ko:u uauau-.a. \ Aole i pto.