Ka Hoku o Hawaii, Volume XX, Number 50, 10 May 1927 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVA RESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home MERIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKUNA XVI. KAPIOO NUI MA LAD>NA ( KUU HOA AOHE AE NKĪ, LIULIU N A MOKUKAUA AUPUNi, KE KAUA MOA-NA"' KAMAHAO

Pnblo ke kauoha a kona Adi— marata, ao ka hooko wale aku no kana e like me ka mea i kauoha ia aku la iaia. Ia manawa no oia i kamailio mai ai i keia mau olelo hope ia Alev*ire ' 'Ae, ae Senorita Adimarala." O ka manawa no ia i hoohuli aku ai ka mokuNaiokiko np kona alahek i kauoha ia aku la. Hala aku la ka Moku Nalokikn ma kona alahele e nee ala me ka iiiehie nui, ao ka lago hoi ke holo aia no hoi ma kona alaholo e like no hoi me ka mea i hoike iaae la, ae hahai ana hoi i kela ,l Ihu" o No-weke-bai No. Ke nana aku o ua mau moku nei e noho Adimarala ia ana e ka Hua Ohia Pomogerane o Sepania he nani hoi kau, ae pipii ana ko laua mau ihu o kekahi i ka hiy— kina, ao kekahi ho; i_ka Komohana Akau, a ia manawa i haku iho ai kekahi wahi Seta Aniki olunao k'd Moku lago i keia wahi mele kanaeiiae no Adimara]u Alevaire. Auhe& wale oe e ka la£o, K hooiho nei i ke komohana -- akau, Aia Alevaire i 'ke kumu o ka ■ hoe, Kalele, hoolai me ka hiehie, 0 ka hana ia a ka mea ai!o)o, Ehuehu ka hele ana o ka moana / 1 ka olali a ka lago i ke kai, Haina ia mai ana ka puana ai lohē ia, . 0 no kana ipo aloha, Ē hke holo ana o kekahi moku i lawapono ka poho ana o kona mau i/ea i ka makani, ā peia iho la>no ka hol'o ana o ka Moku lago i kela manawa, cyai, iua haawi ae la o Alevaire 1 ke kauoha e huki hou ia kēkahi peaihu, a pela no hoi kekahi pea o hope, a huki pu ia ae la no hoi ka pea-iieKe o ke kia mua, a ua hei.e no hoi, ua moka lago nei a lihimanu, a he kshu kaupu aukai kona kulana l kela manawa, 1 ka ike ana mai o ua mau mok u powa nei i keia holo hihimanu o ka Moku lago me ka moku Nalokiko, ua manao iho la ua mau moku powa nei, e hoao §na keia mau moku e holo mo - huka aku mai ko lakou alo aku t nolalla, ua mahele koke ae la lakou i ko iakou holo ana mai iloko ona maheie elua, He elims*o lakou ua hoohuli koke mai la e uhai ana i ka Moku Kalokiko a he «iima no hoi o l*»kou e hahai ana mahope o ka meheu o ka Moku lago. I keia manawa i hoomaopoi>o hou ia«ku ai o Ale— vaire i ke ku hoe nna. oiai oia e hookeie ana t ka moku lapro no ke Homohana Akau, a ua o!a'i ak« ia ua moku nei me he a!a Ka hoi e lēle maoli aku ana ma \ h akii o kekahi ale iiūna o kekahi aie, ae pahee ana hoi iluna o ka ili o ke kai me he "Kaupu aukai ela ,'**

I na moku hol e alualu mai ana i kakou, alaila, e haawl aku kaua i ka hakaka apau a lakou i ai. R hoohuli ae ka lago a waiho pono aku i kekahi 0 kona aoao i lawa pono i na pu-kuiuahi. a hoohainu huaale aku i kekahi mau moku powa o lakou, a pela no hoi ka moku Naiōkiko e hana pu ai, alaila, manao wau e !oaa ana ia kakou kekahi hakaka ano kaulike me keia mau moku powa e hoao nei e alu mai ia kakou, ae lilo aku ana na papa-pu-kuniahi o ka moku lapo i anela luku no ka make no uapoe moku powa-hei " Ua nana mai la o Kapena kap;ia me ka mahalo nui'no keia mau hooakaka ana a Alevaire, a hoomaopopo mai la nia i ka ma— kaukau mao]i no o keia Adima— ] rala wahine o lakou', a ua apono ioa mai la oia i kela hoolala hoo- ! uka kaua ana a Alevaire. la, manawa hou no o Mevaire i olelo| koke aku ai la Kapena Makapaa,*) e haawi koke ia aku ka hoailona': 1 ka Moku Kalokiko, a ia manawa pu no hoī oia i ole'o hou aku ai ia Kapena- Makapaa; i ke kulana ku hoe i keia manaw», ao oe hoi e haawi aku i.na kauoha i ha poe o ko kaua moku nei, ae hoike aku hoi me ka awiwi loa i ka hoo'ala kaua ia Kapena Pahlo o ka moku Naiokiko."

"He kaua ka holo ka kaua e hooili aku ai e Kapena Pabto. K hooneeoe i kou ihu ma ka ihu "No-liki-bai No/' (North-east-by North) a loaa ia oe ke kulana maikai, alaila, hoouna mai oe j na nalokiko e k\ko ai me ka' uw»hi poepoo o kona mau pn ( kuniahi. "P P aa matl 00 ku-; ! ia::8, ao na m<-a aku I koe nau no hoi e hana aku e like me kau 1 i hoomaopopo loa ai. O ka moku j lapro hoi, e paa ana to?a i ka ihu No-weke-bai-No (North~west -hy North.) Ma keia kauoha a Alevaire ia Pablo, e olelo aku ana iaia e hookele pololei i kona moku ma ka ihu holo pololei i ka Hikinalakau hoike »ku la no ho; o Ale— vaire e holo Komohana ae ana ka lago, a hoi hou aku i ka akau. Ua maopopo aku la ia

Uaae koke mai la o Kapeha Makapaa i ke kauoha a kona Adimarala wahine, - a ua 'hele knke aku la oia e hodko i ka mea i kauoha ia aku iaia, ao Alevaire hoī ua iawe ae la oja i ke ku ana oka hoe, a hookeie aku la i ka moku lago me ka makaukau nui, He aneane elima mife ke kaa-— wale o na moku powa mai kc Alevaire mau moku e holo aku iiei, Ao ka moku Nalokiko hoi ua kekoke loa mai !a oia i kahi o ka moku lago e holo aku nei» ae hiki ai hoi ke kamailio ia ma— waena o na aoao elua me ka leo o ka ole kamailio, la manawa no ka Kapena Pablo i kamaUio mai ai ma kana t)lelo i ka Adi-; marala wahine o ka moku I'ago, ae hoopuka ana hoi i keia mau oielome ka iohe maopopō !oa ia e ka poe oluna o ka moku lago. *'E ka Hua Pomegerane o Se - pania, ihea ana ka ihu haulani o ka Nalokiko, a pehea la oia e hooneeakuai i kona hope ku--kikele?" _ lamanawa no hoi o Alevaire i "fcao>aiSk> ākvi ma ka kn nmilio i kona Kah\; hanai i keia mau olelo maopoiK.) loa, ae !ohe k mai ai me ke kuhihi'wa ole e kaol*naok» moku Nalokiko.

; I paha miie o ka hp'o anao ka lags no ke kon.ohana a ia manawa no hoi„ ua oili mai 1» he hopkahi o kela' mau oioku elima e alualu mai a na mahopo o' ka uiehe» oka moku lago. 1 ka ike ana o A]e ~ vaire i ka jiaawa)e m&'kai o ke!a muku mai kona [nm mok« c holo iike mai a.na, alaiia, o ka manawa no ia o ka la&o i hooliuli iiou ae ai i, kona alahe'e, a holo pololei aku 1a.n0.. «a Akau, ao ka manao o keia hana a Adimara!» A!svairft i hoohana a?. oia no &ona manao e kaawale ioa mai keia moku holo o kela puulu moku mai ka nui moku mai, ae hasawai ai hoi oia me ka lago, a mamua o ka hoea ana mai o kekahi mau moku iho, alaila, e hanai huaale ia aku oia-

I ka hoomaopopo pono ana 0 Adimarala Alevaire i ka maonao kupono loa o kela moku ano holo mai kona mau hoa moku maL alaila, o .kona manaw* no ia i haawi ae ai i ke kauoha awiwi i kōna mau Luina ame na aliimeku no ka hookuu awiwi ana I n& i>ea o ka Moku lago, ae pu—a .maikai ana hoi i kona mau pea apau lioko o ka manawa pokole loa, ua hooko maikai ia keia kauoha a I Alevaire, a haule iho la na pea !nunui ilalo, ao na pea kau aoao |hoi, uapauaeia i ka pu-a ia me ka eleu maoli, a la manawa ino hoi o Alevaire i hoohuli awiwi aeaii kaihu o ka moku īago i jke Komohana, a ma ia hana ana j e Alevaire, uā huli pono mai ia jka aoao hema o ka moku lago ji ka moku powa e a!ualu aku nei j mahope ona. I ka huh maikai ana aku o ka | aoao hema o ka moku lago i ka |moku powa e holo niai nei, a 'mamua o ka hiki ana ia lakou k'i hoomaopopo i keia kulana o ka moku lago t ua haawi koke ae la ] o Adimarala Aīevaire i ke kau — [ohaia Kapena Makapaa e ki - •papa aku i na pu nunui o ka iaoao hema o ka lago i ka moku jPowa e holo paukiki mai nei mahope o ka meheu o ka moku Wo 1 I keia manawa koke no i luwila ae ai kela me keia pu Ikuniahi o ka apao hema o ka ! moku lago, a nakolokolo aku ia iko lakoa.leo kui-- hekili ika lewa jlani. I ke kani ana aku.no o i keia rr.au pu kuniahī, a oia tio ka i manawa a Adimarala Alevaire ! haawi awiwi ae ai i na kauoha

!me ka eleu nui, no ka huki hou } ia o na pe§a o ka moku lago iluna !a ua hoohi3li hou ia ae la ka ihu loka lago no hope, a ma ke a'a ' ho'o moana no ana i hōlo inua | mai ai I liia keia hoonee ana o keia | mau kauoha a A!evaire i ka j wanawa e uhi pouli ia ana ke!a [wahi e ka uwahi o na pu kuniahi ! i ki papa ia ai o ka aoao hema o !ka moku lago, a ua hiki pono o!e ihui'ina poe o kela mau moku ! powa ke hoomaopopo īoa mai i ] ikeia mau hana aiwaiwa a ka j Adimarala o ka moku Isgo. [ Ika manaA-a i mao ao ai ka iuwahi, a ua ike aku la ka o ka Moku lago i ka lanahelo ma 1 o na apana laau, a me na papa koena i weluwelu o ka moku powa, oiai ua ulupa vrelhvc'i ia aku 1» kela moku powa e n* peka v.'o!iwolt e ka moku i p*n.