Ka Hoku o Hawaii, Volume XXI, Number 1, 31 May 1927 — HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVARESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home ME RIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KA U'I ELEVAIRA ALAVARESA MOOPUNA A KA: HAKU O SUTOWOLEDA o ka Home ME RIVALE (No ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe Heluhelu)

MOKUNA XVI. KAPIOO NUI MA LADANA, KUU HOA AOHE AE NEI, LIULIU NA MOKUKAUA AUPUNI, KE KAUA MOANA KAMAHAO

Ua ae mai la ua poe Aliikoa powa nei i keia mstt olelo heo--hiki hoano a Alevafre i hoohiki ai ia fwou, a me ka *he!elei pu ana no hoi o ko lakou joau waimaka ma ko lakou m atiij|ipBlina na i. Ika pau d9V kelā olelo a hoopiaPWKe maila htf apau, alaf^ftapal v hou aē Atevairo i klm|*ftm&lluna, a < MSfeci hou aka*S% lafw*te»—,

ll e Hlo iukoa -o'uiou jAkahi hoi i mau kaikunane no'u k|a wahme* i hooehaeha ia ka nianao no ke aloha ,kane ; ao ke alahele ana e hele aku ai, no ka hali ana i kana kane, ai kekahi wahi hohilona paha o kana kane, ae nahai pu mai ana oukou mihop« ona, ae hana ana i na hana apaa e kokua pu ai iaia ma keia alahele o ka maewaewa " Ua haawi lokahi mai la lakou apau i ka lakou mau olelo h'>op®a hanohano mahope oia manao hou & ko lafcou AlUwahine hou i hoopsa aku ai lakouI ka pau ana o Keia mau hana hoohiki a lakou maluna o ka oneki o ka Mokukaua lago, alai - ia, kamailio hou aku !a o Ale— vahe ia lakou i keia inau olelo kauoha nie ka leo oluoiu. "E hoi oukou maluna o ko oukou mau mokukaua pakahi, a oia hoi na mokukaua f .i poino ole, ae hahai mai hoi oukou mahope o ko oukou Aliimoku kiekie, ae hooko ana hoi i na kauoha apau e haawi ia aku ana ia oukou mai, ka Moku lago aku, ae hahai mai: hoi oukou i ka inoa hanohano| hou o kakou, a oia hoi ka '*Au— | mokukaua o ka Huihui Waina o Korodova." | Ua hoi io aku la lakou no luna o na mokukaua elua i poino ole, akipualoha mai la lakou i ka Mokukaua lago, ae hoike anāj hoi i ko lakou hoohanohano i ka moku lawe hae o ko lakou Adi— j marala hou, a ua lohe pu ia akiv ia no hoi ka leo huro o na kanaka. lehulehu o ua mau mokukaua; liei. j Ia manawa no hoi i panai aloha aku ai na pu nunui o ka Mo—; kukaua lago, a me ko lakou panai ana aku hoi i na 'leo hauoli no kel& mokukaua powa I lilo mai 1a malalo o ke alaka! āna' 0 ka Mokukaua lago o ko lakou Ia tohe fa ara paha o na !eo kani o na pu ki n ahi, na IHo fa ! nashe« & JiahaJ roa) ju m f- I .awf im 1 ka has Pelekiano, a! ka ha*, Fara&i pu (

Ike pu ia ?ku la no hei ka Mokukaua Nalokiko e hooiho mai āna i kahi e kalewa nei o ka Mokukaua lago me kela mau mokukaua powa, ai noho malu ia hoi ka Mokukaua Nalo— kiko e Pablo, ao ke kauwa hoo— pono hoi a, ke Aliiwahine Adi — m2rala Alevaire, E ukali mai 1 ana hoi na mokukaua Pelekane n?e na mokukaua Farani mahope o ka Naiokiko. Ma ko lakou mau kia waena e hoike mai ana i ko lakou lana— kila ana maluna o kela mau mokukaua powa elima i hakaka ai me lakou, ua pau foa kela mau mokukaua elima i ka hoopiholo ia e Ka Nalokiko, a me ke kokua pu ana hoi o kela mau m«kuk&ua f»etekane ame ka Mokukaua jfarani hoi e lawe pu ana i ka hae Pelekane me ka Hae Farani.

Ke hoomaopopo aku la po o Alevaire, o kela mokukaua e l«we ana i ka Hae o ka lilia o Rarani, ai ka hae Pua-rose hoi o Pelekane maiuna o kona mau kia, aole ia he moku okoa aku, aka,<» ka moku no ia e hookele iaana e k*na aikane, oia hoi ka Lede Venetura o Ferani, a me ko AJevaire poe kanaka pono? ! hoi o ke Kakela Keokeo i ka iu anoo tia mauna akau o Pele — f%ane. Ua lilo ia i mea hoomaha i ko Alevaire manao, aua hoihoi Ihou ifl mai la hoi kekahi manaoflana maikai iloko o ua Leeie \ Atlimara?B nei o na aumokukaua ihui ia

1 Ika ike aua mai hoi o kela" mau mokukaua kela litokukaua *wki

iiie ,q|WfcoW^l rani rae i ka welo ,aku o ka hae meiluiia oka mokukaual

i!lagō. ao ka hae hoike hoi o, 'J Adimara!a Alevaire, ai palapalaj mauolilo. "Alevaire] i:Ke Koa"*, j 1 U& haawi mai ia iakou i na j kipu hoohanohano ana t a iohe ia k ,aku la hoi ka leo huro o na l ,kanaka lehulehu maluna o kela. inoku, a puia aku la koj ( lakou mau leo i k&lewa lan>, ae : '(hoikeana hoi i ko l&kou aluha oiaio i ko iakou Aliiwahine o ka .Nani me ka wiwooie, a ua haawi ia hoi kela mau leo huro me ke 1 aioha oiaio o kona poe kanaka oiaio. Ua li!o io no keia mau mea a , koha mau maka e ike nei, ao kona mau pepeiao hoi e lohe nei i mea hoomaha mai 1 kona manao oiai. ua ike iho la oia aia io no ke aloha oiaio o kona poe kanaka me ia, ao kena aikane aloha hoi io kaau like ana mai i ke kai o ke kowa Pelekane no ka aina elohao kona Makuahine, a ia no ia puurwai oiaio me ia, a he mea io no ia e hoomaha iki mai ana i I kona manao, aka nae, aole no paha e pani ia keia wahi haka— haka o ke aloha oiaio o ke kane aloha, ai hoonalo ia hoi kona mau helehelena alohā no ka manawa mau loa paha, a aole paha? Ua holo mai la ua poe mokukaua nei a hiki i ko lakou kokoke loa ana mai i ka moku Iago» alaila, kalfewa ae la lakou malai. la, a kuu mai la ka waapa o kela me kela mokukaua, a ho!o mai !a no luna o ka moku lago. Oiai na waapa o kela mau mokukaua e holo mai ana i kw Moku jlago, uahuii ae la o Al£vaire a lnina« aku la i kekahi ona Af|! —. |ko« i kamailio pu mai me fa imamua iho. ] M 0 ks!j& mokukaua ane! h " iau na liae Pelekane me'ka 'hle Pa'rarft 4 oia ane! ka moku ,'fSr.a. ! t-.ropiholo k& >ĪP>wcte % mVg ; Jkama!'lo »«• maf ne ? Wj~*

Ust ae mai !a ur Aliikōa nei mo| ka ote!o pu mai no n : ae i keia mau olelo ia mannwa. ''Aele makou i Jike maka i ka hoopiholo ia 'ana o ka mokukaua Bocacio ; e kela noku, aka, oia nae ksC mea i hai ia mai ia makou ai hoike ia mai hoi e kēkahi o ko makou poe kanaka f liulī hoi ae i ko makou wahi hoolulu moku s ae hēkau ana hei na palapu me

na alina maluna o na poe maluna j oia mokukaua i pakele mahune—j huneae. Na ka poe oīuna oiaj moku powa i hoike ae i ka piholo ia ana o ka Mokukaua Bocacia e ka moku e lawe ana i na hae elua, ola hoi, ka hae Pelekane me ka hae Farani. A

!ke manaoio nf i no makou o keia |io no paha ua mokukana nei nana i hoopiholo kela mokukaua lawe hae o ka aumokukaua o na poe powa." Ia wa no i pili mua mal ai ka' waapa e 'awe mai ana ia Pablo, a pii mai la oia iluna o ka oneki o ka moku lag-o, a he kulana hie-> hle maoli no ko «a Kapena Pablo nei ia manawa. Hele loa maHa no oia a hoea imua o Adimarala Alevaire Alavareza, a haawi mai la i kona eloha imua o kona Alii j kiekie, alaiia, hoike maila oia i nai mea i hana ia e ia mahope iho o kona kaawale ana aku mai kahi o k& mokukaua lago e holo ana me keia mau olelo hoike. "Kko makou Moiwahino, ua hoopiholo ia e ka moku Nalokiko heekolu mau mokupowa, a h. 4 eiua hoi mau moku i hoopiholo ia e najnoku o Kauna Elemia a'ne ka moku o ka Lede \ are]ia, a nie Jka moku hoi o ka I*ede \ent—» SM»i»i■»>_ . A* '*« i-i

a'u e hai aku 58 oe e ko makou Moiwahine, mamuli o ka hoo— pmoio ia ana o ka Mokukaia Socaoo e ka moku o ka Lede j Venetura, ua loaa ote he manaoftena ao ka hoopakele ia o ke ola 0 Kauna Walaka,' 1 a wahi o na olelo i hoike ia mai ia'u e ka poe 1 ike maka i ke poholo ana o kela mokukaua 6ocacio aole he ola [kinoi hoopakele ia."

I kela manawa no i ninau aku ai o Alevaire i ka aunui Pablo i keia ninau. "I kela manawa i hoopiholo ia ai keia mokukaua powa Boeacio o na powa* he ao anei ia manawa, ai ole he po paha?"

Ua pane mai la o Pablo i kela ninau a kona Hakuwahine aloha-

"Ua koe aku ia ia'u, aote j hoike ia mai ia'u he po a he ao paha fce& manawa i hoopiholo ia ai ka moku Bocaeio, ae kali paha kaua no ka haina pololei oia nau au a hoea mai ka waapa o ka Lede Venetura,"

Ia manawa no hoi i pili mai ai ka waapa o ke Kauna Elemia ame Lede Venetura ma waapa, a pili like mai ia ua mau waapa nei i ka aoao o fea moku lago, a ua kau aku la na maka o Ale-~ vaire iluna o kana aikane Vene" tura no ka ninau ana aku iaia no ka pane kupono no kela ninau ana ia Pahlo.

Ua pii ma» ia ua raau Aliimoku kiekie nei o kela mau mokukau» ilana o ka papahele o ka Moku—» kaua lago, a hui aloha ae la lalkou me ko lakou Adimarala nui, a aia no hoi ka Lede Alevaire Alavareza o Sepania, eo ke poo hol o ke "Aumokukaua o ka Huihui waina o Korodova.'*

He mea makehewa wale no paha i ka mea kakau moolelo ka haanui wile aku ia oe e kuu mea heiuhelu i ke ano o kela hui ana q naKoaaloha, oiai, e hoomao— papo iho aaa no kaua i ka kaona hui ana, ae &ku a i<ke uml ho* uoko o k& hauoli ai owil : pū & ūf> hoi i){fiLQ o k&U'— I < Aol« ? pau)