Ka Hoku o Hawaii, Volume XXI, Number 13, 23 August 1927 — AOLE POLOLEI OIA MAU LAWENA OLELO [ARTICLE]

AOLE POLOLEI OIA MAU LAWENA OLELO

Ma ka nupepa \The Hawaii News'* o ke kakahiaka Sabati o ka piile i halā aku uei, ua kamailio ae !a ka mea kaukan oia nupepa "I ka ikaika ka o Wtn Vauata , ' l & me ke kakoo ka o A.W. Carter o Wainiea i ka moa o Vanata, ai ka lUj nui o ka Pahu koho tmrota o Hilo Akau mahope o Vanata i aa no kona holo paonioni ia Samutla M. Spencer. Ua nele maoli ke\a "Mea K»kau HUp'epa'% i na me« oiaio ai houpuupu wale ai oia i na mea oiaio ole, ae hookahua ia ai hoi ko Vanata kulana holo moho paooioni lio i kona Haku haua, ao ka mea hoi nana 1 haawi aku ka hana iaia» Iwaeua o na olelo o ka poe Ka — laiai'na e lohe ia uei, ua hoopuka ae la kekahi kanak® "I,oea Kalai aina" o keja Kalana nui o Hawaii i keia mau olelo. "īwaena o na moho Lunahoo tnalu e hoowawa ia ue! f o ka i'ioa 0 Wm Vau«ta ka inoa maalahi loa o ka haule 1 \ Sam SPetjeer. Ke manao nei makou he mau olelo oialo i hōopukā ia e kela ''Kanaka Loea Kalaiainā o ktia Kalana nui o Hawāii oiai i konaholo MohoSenatoa ana iho nei, viakacna no oiS i kona lanakila. a oia ana kekahi o na Senatoa mai ka Mo — kupnni a"ku 'o Hawaii aka, o ka ineā nae i ike ia, ua haule oia iā Senatoā Desha me Senatoa Robe Hind aole he mau me§ ikaikaloa ko laua knlana i kela holo auiuemue ana o !afrou i kelā mau kulana, aka, 1 keia kulana e holo uei, ua oi aku ko Spencer Ikaika i keii la mamua o na !a mamua akn nei, a ke manao nei no makou e puka loa ana no o Sanmela Mahnka Spencer ma ke koho wae moho aua. No kekokua o A.W. Carter i ko Vanata Inoa, aole loa he oiaio oia mea, aka, a ia no o Mr. Carter mahoPe o Sam M. Spencer, a aole keia he manao kohowale aku, aka, he taea ōiaio keia a makou e hoike akn nei. O A.W. Carter kekahi ō na mea i kakaa i ka palāpaia ho?s moho o Sam M. Spencer, ao ke kumu oia kakan inoa ana o Mr. Carter mamnli no ia o kona kakoo ia SpenceJ ma ke ano he Lunaho— ouialu no ka Papa Lunakiai no ke Kaiana o Hawaii, nolaila» aole he kahua māikāi' o hookaulaua wale ana o ka mea "Kakau" o o kela nupepa n«mu o Hilo nei. O kela fi»ea "Kakau" o kelā nu]>epa "Hawaīi NewK'*, he wahi kemti aa paha kona hoalg ana i kela manao nia Wa nupepa. Ua makemake ofa e hoāīa j kela manao hoikeike \ kS ikaika o ko Vacata jnoa, a mauaolo paha' o Vaaata, h« ofaio sa "Paluea" »aa o kell

uupepa, o holo io oia e alualu aua i keia lfulaua, alaila, lie waele aua ia i ke alahele no ka niea "Kakau" o kela mauaoe holo moho Senatda aka ai, a aole hoi hs mea akeakea n»ai i ke alahele o ka Mōho Hplo Seuatoa. Ua hopōhopoia o hoohui o | Seuatoa Akina me Vauata ma kp llaua paa barota nia keia kau koho barstā Teritcri e lioea mai ana, alaila, he mea hoopilikia inai ia i ke alahele o kekahi Moho SeuatoB e alualu hou aku ana ia kulana. nolāila, hoala ia ae uei kela iuanao' iloko o kela uupepa e "Hamohanio iaua ia Vanata", dj lilo hoi ia i inea e maoaoio iho ai o Vauata "he ikaika io oia'a holo kue i kona Poe īua ka oihaua aua e lawelawe nēi ma ka Apana o Hamakua, ai koiia holo aua a haule ia Mahuka, | ālaila, na hoonāwaliwali loa ia koua knlana rio ka nianawa e lioea mai ana. I na no ko Vanatamanao e liolo paonioni ia Saui Mahuka Speucer ma keia kau koho iho, aole loa e ioaa ana iaia kekahi kokua maia Kuliana leti mai, oiai, ua elia na hoi o Kuliana leti uo ko Vanata auo ole ia Kuliana īeti ma ke kakoo ana iaiā i Moho Lunakiai j liolopnui. E nānā ana uo o Kuliana leti i kona kulaua holo MolO iho, a aoleona uianawa e hooiuau - uauna wale ai no ke kakoo aqd mai jia "\ T anata. Ma Kona Akau, e 1 naepae nawa!iw-ili niai ana no palia jo laiues Ako ia Vanata, aka, he ' kakoo o Farani Kenusveia Spenfer, a ua oi aku ka hilinai ia o Kenuwe nißinua o James Ako iwāena oka poe koho barota o Kona Akau, oiai, eia lakou ke hoouiaopopo loa nei i ka niaikai maōU o ka Farāui Knnewa hookele āna i ka liana o na Alauui uia Konn Akau. Ma Kohala Akau hoi, & ia uo ka maua iloko o ka liina iloko oka JLunakiai maikai oia apana, a ua jhi]tuai uui aku ka hāpauui e ua |poe koho barota o Kohalā Akau iluua o Saiu P. Woods, ahe 1,» nakiai nmkaukau maoli uo, ae lāweiawe aua i kā haua Lnuakiai me ka hoopouo. Ke ike uei ka ( poe o Kohala Akau i ka maikai j niaoli o ka Sam P. Woods hookela atia i kA haaa liōonee mua ina, Kohala Akau, ā he kakoo hpi Sam P. \Voods ia Sj)encer, aaole , ;aneihoi e hahai niai koua mauj 'kakoo ik;uka ma Koliala Akau i jko moho ā ko lakou I,uuakiai e kakoo ināikai aua? I No k« Apana o Kau, e haule loa !ara o Vatifta ia Speucer, oiai, eia 'na Alakai o kela Apaua koho' |barota mahope o Sāui Speueer, aj 'aole he wahi mauaolaua uo Vauata| , nia ka APana o Kan. āe haule loa 3na o Vanata ia Speucer nia .a apaua, he elua i ka hookahi, sia ua ouli oka manawa e hoikeike mai n«i. He hoaloha o Sauuieia M. Speueer no ka PuaH Maikai o k&a iKalana, a hoaloha pu uo hoi ka I,sea Kalaiaiua Makainui uo Sam IM. Spencer, uolaila, aole loa | niakou i ike i kekahi alaliele e lanakila āna o Vanata imua o Sam M. Spencer. Ao kekahi uiauap no o mak6u, aole no paha o Vauata e a a anāliolokueia Saui M. Speucer, oiai, oia uo ka mea naua i hooloāa alui Kana hāoa e lawelawl uei ,i keia manawa. K naua aku uae hoi kakou ia mua, a na na "Oulī o ka Manawa" e hoike maopopo ioa i na mea e hoea mai aua.