Ka Hoku o Hawaii, Volume XXI, Number 16, 13 September 1927 — KA WAIWAI O KA HANA LIKE ANA [ARTICLE]

KA WAIWAI O KA HANA LIKE ANA

Aole paha he mea e kanalua i# ka waiwai o ka lmua like ana o kekahi me kekahi. Ma hana tiui i hoohaua ia ma keiii Aiua o Hawaii uei t ua ike ia ka waiwai o k« huki like ana o na poe iioko o kekahi hui imi waiwal» mamuli oka h?ua like aua o ka poe iloko oia Hai itni waiwai, ai iiee loa aka no ia mea a hoea no i ka haua pili \ ko ka lehulehu pono. lioko o ka bana o ke Aupuni K&'aua 0 kak<Hi, tia hoomaopopo ia 110 ka waiwai o k« hana like *na o na haua no ka pomaika| o ka lehuleini. I ka manawa e haua ia nei kela Alanui e iho uei mai Kealakekua aku, ae iho ana hoi a hoea aku paha i ka Huiua o ua Alanui e pii ai i !Keei. ae jho āi hoi i kai oj Napoopoo, ai ka aua i k« aila e hooniau ia i»ku ai ka hana o kela|pauku nlinui, oi«i, ua |>«u iho J!a na pahu *4i'la o ko Kona" Hemn kuleana, ua hoea Aku 1a ka | Lunahoomahi SamueU Mahnka! Speucer tne Luuakiai SauuveU P. Woods i kahi hana o na kanftkft* haua ma kela alauui, ua ike ilio la, lfiua i ka holōmua uo hoi o ka j hootiee ia $na o na haua o kela pauku alauui. īh mauawa o kaj Lunahooinalu »ue ka Lunaki*i Sam P. Wooiis auie I,ucakiai JuHana Y&tes e ku ana uis kela wahi, ua kamailio mai lā kekahi o ka poe haua alanui i ka Lunahoo — malu me kela niau Lunakial e ku aua ma ia wahi, no k* »»ea oi loa aku o ka maikai 110 ka hoohaua ia aku o kahi i koe o kela pauku alauui, a hoea loā aku i kela liuiua ona Alauui e pii aua i Ke<d, ae iho ana hoi i Napoopoo, a iua paha no k£ kokua ia ak« I mau wahi keuikeui hou, a me na pahu aila. hoii, alaila, o ka hoopau ia no ia o kela pauku alanu? me ka holopono loa. Mamuli no hoi o ka noho o kela inanaō maikai iloko ka t,una — hoomaln Spencer, ame ka mānāo niaikai no hoi o ka T„unākiai mai Kohala Akau mai, ua Jninau koke ia aku ka manao maikai oka Lunakiai mai Kona Akau māi, |i ua paha e hiki e hoomau ia aku' keia hana ana no ka hoopau pouo! ana i kela paulu alanui, ai ka loaa ana no hoi o ka lono i'a Farani Kenu-we no keia nōi no kela hana, a nie mauao niaikai no hoi, ua niai ia oia i kona manao kokua māikai no ka hoonia' 1 ia aka o ka hanā o kela Pauku Alanui, oiai, he Lunakiai manao inaikai mau no keia no na Apana pilikia mawaho aku o kona Apana ponoi, e like no hoi me kana i hana mpikai ai i Apana o HUo Akau, ai ae mai ai e «ie j'a kekahi puu kaīa 0 kona *apana, a' loaa ai hoilkā pomaikai 5 fcē]a poe hana iua liilo Akau.

E ioaa ana ke dala e hooir.au ia al keia haua, aka, o ka pilikia hoi i ike iā i kela nianawa, oia no ka lawa ole o ua pahu aila e h .ohana ia aku ai me ka awiwi. A oiai 110 hoi e loaā ae āna i nā Apana o Kohala Akau me Kohāia Heina he mau Pahu Aila 110 ko lakou tntiu Alanuī e' hoohana ia aku'ai, a oiai no ho: e lohi loa ana ka loaa hou aua mai o ko Kona Hema kuleana ai]a, nolaila, ua hoike ae la uo hoi ka I/inakiai manao niaikai a kaulike lioi O na Kohala, e hoi oia 1 kona mau Apana, a ina no ka hoonee koke ole ia aku q ka hoohana ana j kekahi mau wahi i makemake ia o na hana o kona mau apana, alaila, e kokna uiai aua oiā i na pahu wilā no ka hoonee mua ana aku i keiā hana no kela pauku alanui o Ka— hauloa ma Kona Hema | Ua hoi io 11 o o S3muela P, Woods, ai kona hoōmaopopo ana aole hoi lakon i makankah ! kske no ka hoouee koke ana aku { ika haua imua, a oiai no hoi kel« manao maikai ona, ua koho like] ia no oia e kekahi 0 kela poe koho] barota oka Apana 0 KonA Ilema, j nolaila, ua ae akti la oia e haawi iai he 80 pahn ailā mal kona mau Apana aku, ai ka luauawa hoi e loaa mai ni ko Koiia fleniā ku— leana aila, alai'la, e pāni ia mai 110 j hoi kela inau pahu aila i haawi ia |aku no ka hoonee niua aua i ka | liana o kela Alanui o Kahauloa. (Aoie hoi oLunakiHi S.P.Woo»ls i makēmake e hti wale uiai ka aila i Kawaihae, ae lilo ai hoi i mea poho wale no ka lehulehu, a ma--muli 110 hoi o kela manāo kaulitie e kokua kekahi i kekahi, ua hoo — loaā aka la oia i kela Pahu— aila no ka pomaikai holomua 0

keja hana i kela pauku 'alahui a hoea loa āku 1 kahi i niakemāke ia.) ! Ua hoike ae la makon keia inen, mamuii ō ka hoikeike Sku imua oka leiinlehu koho i>aroū o keia Kaliuia nui o H«waii, i ka wiiwai o k« haua like ana o ka Lunahoomalu me na Ho* o ka Papa Lunakiai, ai ise ia hoi ka waiwai ma keia haua a inakou i hootnaikeike ae la. 0 na kanak» manao afcea, ae iuii ana hoi { # ka pono K»u]ike o ka lehulehu, ae paepae maikai aku ana hoi ! ka lima o ka Lunahoomalu o kā Papa, oia na Kauwa maikai a kakou e wieaku ai no'kā o k Anpuni Kaīana o kakou. O kekahi moho e holo moho Lunakiai Lunahoomalu n«i ua ! ikeraaniā kona mo imua o ka |Papa Lanaktat he **Mea hso— 1 uakak» mau īmaa o ka Papa," a waaao makou aole ka lehulehu > "haaw? i ka laliou hiliiini i«ia, oiai, ,wahi a ka poe kaiiiko o kēia |ā?ua. "O ka Itio hakaka mau, *e elemakule koke am ia ih'o "maniua |o kona'mauiwa-" . A wahi hoi 4 ka ' 'Hoolā nui o ke Ao nei." O ke Aupnni i Mokuahaua iaia iho, aole uo hoi e raau ia Aupuui.'' O ka Hale uo hoi i mokuahaua iaia iho, aole uo hoi e inau U hale." Ua ike ia ka waiwai holomua o ka hanff like anA ma keja Moolelo a mākou i hoike aela no ke Alanui o Kahauloa, a mai poina no hoi i ka poe niāiiao noonoo i k£ ;.>ouo iaula o na Apana like ole g keia Kaiana, ae kokua ana hoi kekahi i kekahi, a māi poina hoi e Koua Hema i ua Luua)jiai uiauao l<sko— maikai e kokua aku i ka nele kekahi apana. Ō k<£ auo hana ia e pomaikai like ai kakou-