Ka Hoku o Hawaii, Volume XXI, Number 38, 21 February 1928 — HE MOOLELO NO MAKALEI KA EUEU HIAPAIOLE O KEKAHA WAIOLE, KA MEA NANA KA "PA-HI-AKU" KAULANA O KOLOMIKIMIKI AME KA 'AHA-AHI' O HAEHAEKAMANU-O-KAUPE'A "E HINAIKAMALAMA-O- KAELO PAA IA A PAA KA I'A A KAUA" [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKALEI KA EUEU HIAPAIOLE O KEKAHA WAIOLE, KA MEA NANA KA "PA-HI-AKU" KAULANA O KOLOMIKIMIKI AME KA 'AHA-AHI' O HAEHAEKAMANU-O-KAUPE'A

"E HINAIKAMALAMA-O- KAELO PAA IA A PAA KA I'A A KAUA"

(Kakauia e Hoolale&kaakiu)

Heaha mai nei lu kein wahi keiki mai iewaiewa o ka miki aua msi ia a paa ana i ka manu 0 ka waa hele makahi e, jw);e o oe ka makou e nana aku ai e keia wahi pokeo iki a heha-

I ka lohe ana 0 Makalei i keia mau oleto pikanan* ake kaikn- \ eke hanvno oua ua nana o'e ae no oia ia olelo, ua hopti iho la oiā i kator»a wiliwili paep&e waa a hoomaiaio oka waa. ao ka nioi nae no keia m»u o'elo a ke ka . koeke i kn hana ino aia ke moe *o»»i aia ?a loko hana nui pauole i ke ana ia, a e ike aku ana kaua ma keia mua aku i kahaoa hoopa'ipM i a Makalei. Hoi aku ia keia i ka hale. ninamai la ua kaikuahine, nuino ke Aku?

"Pakahi no na aku, a nā Saw&. ia i*hoi m lia a'u i ikeaku nei. 1 ' wahi a MakaieL

ka hui ka iuea i loaa ole mai kau aka hapai ws&7 aohe aku a ka hapai waa, ua mua iho nei.au ia oiua, o Kulu keia la» ku*u no ke poo eke aku ilalo aphe laaa ae īluna aia a loaa ae ka "piha" aiaiīa haluku ae ke aku i ana a in<t no e pau ke kumu "piha 'pau ae ia n 0 ka haluku ana 0 ke aku-

Pae mai ia kekahi kaikoeke oia o Hainoa. deu aku la keiai ka lona o ka waa a hapai a kau ka waa i kaulana waa. a kahea mai ia ke kaikoeke o Haina la. lau iho mau aku nau i ekoiu» aa, iala ke kena hopu iho ia keia hookaiii a&u a paa i ka lima. Hopu iho i kahea hou ma; at o Haiuoa.

j Ua lawa ae ia no au, oia iho ia no ka kupono ia'u oiai he 'oaa kahi e pii aku aiheie a wena ka U ika ili o ke kai puka i kauhAle. Heie .nai la ke kaīkoeke a, hon» iua wahi kaikoeke nei a ninau mai !a »na makua. aia 110 ke »oho ak i ka pohu l.t'i a ke ke haa ame ke aheahe malie a ka Eka Hoi aku a ka hale, apau ka ana al o'la, pii i kawa mai ai k« kaikoeke loKomaikai nui wale, aole hoi elike aku me keia kai4t«eke aku.la ka launa o!o. Pane aku la keia ai aku pah a iuk&. ua loaa ae la no ka i'a ake kalimai la ka noho hale o ka hoea aku o ka niea hou. I mau i'a maloo hoi kekah,. ao e o'u makemake i i'& hou, aku kekahi a'u e lawe p>, na' haj w le no ia ia e ai, aohe wa'v v ai oka nui o ka i'a he nui na ānee kaahaU e ki«i a e nana mai ana e akeana i ka loaa aku a mana 0 ke ola o k« la nele. ! Hoi aku la keia a ike ina ka(_] kuahine, a «« au* mai U k fc kaikuahihe makua hoole aku ia kei* me ka o!do aku ua iawa oo| i.ke'B aku he au e ioa k*fci «i , pii »ka uka aia i kela puu o; 1 Akahipuu ia omlo iho.

Pan« houaku la 0 Makaki, aohe 0 u makemake e i ka o!aa i'a no keaha hei, i ni;,a U mai-i ke k*ikuahiae?

. "He i a leo," wahi a Maka'e i pane aku ai i ke kaikuahiae» a huli ae la a pii hookahi no i» kuu ana i ka aku ana i ka hale, a waiho ana keaku imua 0 ka makuakine 0 Kauapaaihala-0 Kahaiuu.

Ninau mai ia ka makuahine* eaha ana ou kaahine? e uoh 0 ana no, al aloha maiaei do ia olua _

Hookahi no ka au wahi ak tt o ka haawi ia ana mai aole hoi q ka piiī aeo ka lua o kahi i'». He nui no ke aku. aohe o'u a>akemake e 'awe a nui he kau. maha ua iawe no i hookahi oia iho ia no ka mea kupono au i manao ai na'u e pii maī ai. Klua hoi ou kaikuahme, a elua ik> hoi i a, a eia nae i hookahi no ka au aku e pii maiai. Oiahoi p*ha. aka, ua au ua lawa no au i_ hookam vq aku, aia no h<>i a iho hou aku, alaila, noonoo hou aku ke i,ku ina elua i e*oiu paha ina e hiki ana ia'u ke lawe mai. P«a ae ia Īa i'a a lakou, a ī'h® hou ako ia no ua nei. a i«Uke no me kela iho mua ana he le'ua no kalo paa ua mo'a, a el«a nohoi ko loloa he elus a muka anana* a oia no k«na 0 ka ih» ana. hookahi na «e%ahi kaikua 6t«e, a pela hoi kekahi ksi" . kuahine. ! A hoea keia.lmua una kaikea hine, hin«u mai U īa au ei. i ehea o Papa memama maika no ka nei pane» aohe 0 maiiou puikia, Pilikia pahaoukoul ka wai? ae'e nui ka wai o ke pao aoiv« 10 makou mea pilikU 0 kaai i"a

; waie no, Oia nō kou meā i iho hou ma' la, a pe'a Iho a hoi mai ou kai" koeke me ke aku i ioaa ona i'a hou, he aku no i& e ahu ma. i» o ka p&pal- - Makaiei nei. e hoi wa'e %. aua ka auwaa i keia 'a. aohe aku, 0 kaJ& keia o kaloa ku'-.-a. he !a kaholo o ka au ana o ke aku mama ke aku no ka uhai '<>ioa i ka "pihi ' a « na ea, na poohiwi i ka hoe, ika uhai i kt aku © ake oke komo aku ika ha uka ,a aiaa ae e ke aku eia nae aoh e ai ia *no keia mau la ka olelo ana i Ke " > pi ,t o ke aku, l«ehe po'e t ka "pa,**

UaU aku Sa n% ia "po'i dr" © ke aku, a i mau la ke heie «la ke aku i ka iewa aohe noho j I» koa a 0 kekahi ea, he ma Q la pelupelu keia e ke aa o ka moana, a ota ka me& ē he T e ai k aku i ka lepo. Aoie ipau.