Ka Hoku o Hawaii, Volume XXI, Number 44, 10 April 1928 — HE MOOLELO KAAO NO MAKALEI KAEUEU HUAPAOLE O KEKA E WAIOLE, KA MEA NAN AKA "PA-HI-AKU" KAULANA O KOLOMIKI MIKI, AME KA AHA-AH O HAEHAEKAMANU-O-KAUPE'A "E HINAIKAMALAMA-O-KAELO PAA IA A PAA KA I'A A KAUA" [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO MAKALEI KAEUEU HUAPAOLE O KEKA E WAIOLE, KA MEA NAN AKA "PA-HI-AKU" KAULANA O KOLOMIKI MIKI, AME KA AHA-AH O HAEHAEKAMANU-O-KAUPE'A

"E HINAIKAMALAMA-O-KAELO PAA IA A PAA KA I'A A KAUA"

(Ka*au*a e Hoolaleakaakiu) E ala e ke ahi e eei, ho aoa i ka p?pamoe la. e alā, k a ahi i ka honua e ala, i ka paiu, ° «a ia ik*r i ka i ka niauamaua. i ka poH ia i ka nuku, oia & ku ka'r •hi he maUialena o Akaniakojta-j. Kahiki kua afio, a,o Haehaeka-aiaua-o-Kaupea ka palapula,

Hakalia &o apau ia mau oleio a Makaiei o ka holo aku la uoia o ke ahi he ma'aiaUna nuaui a loloa k«i« ano ahi a leoa no boi ka hiu ka 1« ia a me ka halo, » oia ka mea i k&paiai he aiii oia ke «hi «laoli.

Huki uo boi a pill i k* w&a a P a ika h®ah®«, »ake. a k»u j ki O k« hoi iho la, aoia o Ukou, e hoi sm t kahakaku i u* ahi uei.

Kaiea ua i'a oei i ka iuj|i apao U>a, a uio a aku ia keia ina waa oaa e oklo aku in a kaue aa wahme awe ua "keiki e

hele mai eai i u« i'a nei a lakoe. | «^M e ' e Ia a£ mea apau kec&j aku la keia e ai a pau ioa a ia* e ko£ na ka puan a me ke iUo. I ka lua o ka, kauoha aku la| keia ī'aa kaohi ana e Jawe I mati-| aho me na makau * me ka :ua*i-J au uo a ea hooko no lakou kaip-ei oHo, oiBi, oa hilioa; Jakon iala nei no k i lakou īke mao- ■ !i n© hoi i kS oiaio o kainei maa 1 tnea e o'elo ai, i Hikilakou aei i ke ko'a e ka* ana ka anwaa a la»a Iho k lakoa nei, a mali »a OMlu a p9» 1 m«kau a kahea aku 15 keia u Ki. koo. ia P*ipui. ta Poo, a ia Kapahi « ki**& oa pa-ka a luk«> iiokookekai. ao ke k ola iīke aka la noia o lakou, & oiai n I pl,ka e holo aaa iiale ku'l malu iho. ia kēia i kaines pa- ka a i ka hik 1 aaa i kahi ainei i hoaiiona ai i k® aho, kabea aku ia keia iaa ka. ohi e paa ih« i ke aho a kaku ae « hemo, | Kahea ae ia o Makakn, | Ea ! a« whi pal«ha ; E a'a eke flhi poonui. I E ala « ke ahi , £ pii e k s kaawili, e pp e k :1 1 t hsli'ku e pil e ke ahi lele kuho* i le- ; e ao a paa ik« ni ipalupalu, a' ; onp. st m:litnilt a na Tawasa o ka !a loa. O Kikoo-a lou, O "PaMpuM-a-kalawHia O Poo-koal.ahilala

R«pahi.a-k«!as»iasa.

{•waia aaī o kei» ]» v aU mai tfa ka ai maiii la a paa i ke kumo pihapih», a ku ka'o 44 ahi," peo--0 ki faah«lti fko la «©it o ke alii iwi 1«f "1m «akau a rej 1 k« afpa f« e te fhf, a r *eja huk^ 0 te?a huki aia ka pono > k« kati ilujja o Jta waa, a ka« no h' i ktia iuau ia « lakou iho hou uo i>A}tz & kui* J»alu Jh® > m> k«U 1 kair«» i>a-ka, a k*hi r>o aianei «eike 0, i kahea }a keia mai ka ai e ke ahi h'»!o hoh ikai, h-lo ilaua holo ilalo halo i k«uja u« hale i kā f ka lp*Va o w&a»uwt-i / '

kea ka ia aīakai kaawiii Kahuli, [kahela, halaku, a l e le kuho ika lili kai ia e oia, aku i& Mekalei \a Kik«o-aJ!ou, i a Pu'ipu'i-a fealawaja, ia Pookoaf-a-hlia]a, ia K»pa-hi-e-kulanaīim.i, ra iawaia o k a 1« Joa. f Pau no'ia man ōlelo, a Makalef 0 ka lauhulu iko la uoia o kc "alii" a pau loa na nrakau a lakou nei, a kehuki a|a dd hoi lakou neiahooilii ka waa a piha ka Utni ahi o ko lakou nei waa, Hoiiholaaoia o lakou rei a haaiele ia aku Uno ka poe afiwaa Oi *oa tio i ka bOi.e o ka waa. Oka olelo uui iho la ia & n» mea apau no Makaiei, no ka iaki maoH no o keia keiki ma ka oi" hana lawaia, ua euii iho nā po 4 lawaia a pau o kekaha niai 0a 9 Haiaae !a kei& kaa iawai*, a hanle aku la na aawaa i ka iawaia kukaala, k&hala a me na a p o i'a nianla Oūktiykt3 # ulua a peia &kuPan ka ana, hoi aku, Pāu ka īawaia aaa, hoi aku U ao Makalei n 0 uka, so ka mahia» no kā hana, hele a heiea t ka ua niea be ai, ke k<\, ka uala, k a maia a o ka awa no hoi.

I keW A ī U, oleio aka ia o Msr kalei {ka iHākaaliiae e hele &na oia 1 ka tti«krkai ia Kauaī, a ea olelo maa ola ao ka hele i* S.Ao*i a *e ao iewa j k« ia»i.

X k& lohe *n* o ka aj*kashin e ua oiele mar <a cī», sia pah.A kou kele a nake tn»ua. a haus iho ©e Iko mana njaa iwi, al.iīa, ka ae oe a heie, ach6 mea nana e «e'a—

ke'a mai i ka na=kßihele

Ma! aoa e!»a olai. o ko u ma« ls lio ke?a o ka ! e!i ,

T>oho a em' V;c ko&o. s ~ ka'T*ir nn'a e ka [ tm ka la KauM « !ho la o!i]s ana aole « i Ita wt»h?ne ?i« a ike c?ua :a iCg-.ai a'a: s, 110*50 *vr k- ■wahiue & inea *« a na jx>e e mai ai he pa'au wa!e no k& a * o!e!oni spho oi,v !g e t .Q ia a ;;a

laleou I k-- ;n-iiua uo'u, a «tt i ;;< kkoa.

No *a o ka owkaakiue u* m ioA ka waaio o kc keiki i k« oleU ffiī|>i aku j jj e k&ae !& Ko'amokuiaoku-o.Hee: ll aole me ke se afett « i k® keiki e be!e i,i Kau»i. mei* anae «ha aei e ke*e # oiai.uaeie kma, ae hele'aaa e palupaln aoke caaa.« iaain«i m malkai aiai ko kaua mm k ekaa kme, £*ne aiāi ;a k« kaoe, hookua |«kw e heie ke keiki, a»*i p& « ee mahope Uio i a i aa'i mu t>o ke ke.ki e nstfuea ai a poiao ak« ka hopo, aohe o k*ua ua uui ka ai. ake keiai i jn.hia aia hewa i ka. wai, ka i'a ao bo

Ik* na haaon» a kaua a me k, I k&ita &ikaii6 ® a scbf [© kaaa piHkia ma ua m@l d p rtit ju% ma*aukau V.o k#ua aoUo au* a koe wak uo i>aba o ka n«o * uie fee ae ike k=iki o ka ln»apiii a Uoa aoho iuah iāi ī k€ia aina maUhini & kako : i tioho ra%|iWii t* a kupa « k > ani«H;ng ooiwka neho an* o keia ama

fc« hauau mai aei na m«x>puna t na kaua inai na kaikaiaahlue a kaua, a koe hoi ke keiki kaue * kaoa ao!e i n Q ho ute ka wahīue e *ii raoop H n a a j a «plaila, iiuukuu ke keiki a ko koaa makemake, *i huli ui&! gia 1* hope eei ea, e uoho a k lJ ft.na ao kaua, a puauekaua ka ha*t >ov &uu&uu ka ugho a&a* AoJe i ptn