Ka Hoku o Hawaii, Volume XXII, Number 8, 17 July 1928 — Ka moolelo oiaio o ko John Kaelemakule ola ana (Kakau ia e ia no ka pomaikai o ka ka Hoku poe heluhelu) [ARTICLE]

Ka moolelo oiaio o ko John Kaelemakule ola ana (Kakau ia e ia no ka pomaikai o ka ka Hoku poe heluhelu)

HĒLU 7 KO KEONI KAHLKMAKULK MOOLELO PONOIj (Kakan .ponōi ia nai oo e h)

0 keia kanaka noni k(. inoa n Wahinenni, oia klkohi o na kaaaka ano koikoi o kons knlana ma K«waih«e ia man|a, ahe kanaka piha lokomaikai maoli no hoi kona kolana hookipa malihln}. 1 keia minawa e makou I hoi akn ai a noho ma kahi o Wahinenui, « noho ana no o Hnea malaMa» ae robo taa hoi me kaaa wahioe op'ooio nona kainoa oKahalep'ina Ua elemakile o «ka, he wa* h<ne oeionio no nae kana e nob Q pa ana. Ua noho pn iho. 1a ma. kOu ma keia wahi o Wabin«nni.

Oka m<)koß han* nni o n« kamalti ia manawa. oia no ka ankai ame n* paani e « no hoi • ohohia ia ana e na kamalii. ]a makon iloko oke kai i kekahl 1«, a hol ae la makoa i aki e komo ii oa wabi aaha lole o makoa, na nana pon° mni la kekahl wahi keiki ia'a, a hoopaka mai la i keia maa olelo ia'a.

I "Alohā ne hoi waa ia oe, o keii wahi lole oaUmii tr«ls no ka'u # ke min n*i fa a« mai kou hel« «uaa aaa e anaa m« wakaa, a aole paha oo wahi lol» 0 aku e korao M«mali n« ket • kela ninau ae| kabi kelki ia'a, ui pa« aka la no wan iaia i ka mea oiaio, aa hoo lc «ku »np hoi iaia, rae ka ol«i° pn iku no hoi iai». O ko'a wahi lole wale iho 1« no • •■hn al.»'

Oka «la* k«ia © ko'n boik« ana ae 1a i ko makea knlana nele a ilihane no hoi. a mamall 00 koi o ka nel« f a ola ka mea i aaha ai h* heokahi no wahi aaaa. I ka maaa* w« e Upo ai k«ia wahi eaha o'a alail», noho no hoi-paha wan iloko o ka h*l«. a holoi koi kua kah« hanai { qv wahi lole hookahi nai o'«, ae holke ana no hoi i ka noho hemahema apa oia mau {a kamali! ae hoike ana hoi i ka nele maoli i»o i kahl pono lole e noho ana ia maa la oke nele me ka ilihune. He ne]e pn no keia m« ko'umaa Kahahaaai nana wau i hanai.

-0 ia wa hi lole a ke!a keiki 1 kapa mai al be ''wahi palemai'' he wahl lole kala koa i hatna pu ana kalakoa ma kahi o na pulima ame kahi e hoopaa ae ina malalo ae, ai ano koon palaka no ke auo, a a» kapa mai U no hoi kela wahi ke'ki he paleroai. Ua pololei 1 0 paha ke kapa aua mai o kela wahl keiei 1 keia io] e pupuka aoo njkbaehae o'u, oial, oia

no k«V*j [ole e pl]i ana no i ka ili t a aole hoi he wahi palemai maloko mai o na wahi palaka'kalakoa n«i o'o. * He m>a a ahina ko makoa noko •na ma ka hale o heia kanaka lokomaikai nni wale, ai ho«kipa 4«' hri me ka nui o kona lekomaikai, ■i ka hai« atta oia mau mahina, ua o<« hou aka la makou no kekahi wahi i kap& U o 4, Waik a i", ii h>ok!pa ia mni la no hoi « kekah makamaka maikai o makou A a ioa oaha o ke * ooho aawana wa]« an a ae like me ka oUlo a ka poe kahiko o Hawaii a«i." I m paha h« «awana ioala B a pan m« t i k« kalua ia." | la mnkou e noho a.ia ma keia «ahi ho« o makoo, oia ka maniwa e lvoi mai ai e K'ianea mai ea Kona m*i, a 4Ji «ia a paa loa «aawaena o na «koAkoa o Kawaiha«, a nn kai ponoi akn o k?U w»hi o Wahioeuoi ma ao ka ha)t hoi « makou i n»ho knmaaina al •o kakahi mtu mahioa. U« loaa oi* i ka inoa o ka ma kani Kooa mal Koua mai, t me ja mfksoī »o m« ka haule ikaika pu «A o ka oa loknloku. a u>c ia iuo 1

no • iii iii «ja m keia wakl •'« I fe*!ke ae U. E aoko K«pea« ie •oa o, Kiiaaaa kahiko • Kapea» Balaama, h* hao.e i kep« i* ako koo« iooa e tia kaaaka ma kc!ft ftolc i naaopopo ia'a ka k«mn o ke kapa ia haa o kona looa pel* 4 na poe Hawaii.

He po ka miaiwi a KilanM • l|i a), ani olt]o le i> Kapena B»Uanaa, ua kahihewa oia i ua kwkui ona hale o uka o kahi o WaHin® eui ma, oia |a ke kakai o ke i««, a oia k.)Bi Eiea i hooiho i k«la wahi, a eia aai i aa pnkoa akoakoa o KawaihPe. 1 Aole 00 nae I naha o Kiiaue*, oiai, he ano akoakoa palupala keia vahi aoa i il' -f, a aa oioa ia mai la o Kilaaen mawieoa o keia mau akoakoa. a aaeane t>o hoi e haule mii ma kah l nno hohonu iki maloko iki mai, ao kahi nae Ana i pa'aa mai ai me kona ihu, ua ano likekeia wahi m« he ala i e»li j«.

I ke ao o keia p« i ili ai o Kilanea e hoomao ana no ka p ana a ka miieani Koaa, a aa/ ika ika no hoi ke poi «na ona naln 0 ke kai, a enamoll oi« pa maa mai no oka makan.i ine ka iteik« pU hoi o ke'kai, aa pulomi ia noai la na nkana on*ki o Kilaaea, 1 mokaki ana ike ooe o Kawaihae, a oia hoi na alani, na ahni maia maoli no hoi o ni Koni.* U« piha ke one o Kawaihae i na kanaka n>aka« me na kamalii ae obi ana i keia .-nau ake kai 1 hoopae maf I*, * loaa iho ]a mea ai a makou ma Kawnihae ae al' ana fcoi i na alan! mb. o na Kona. I k« lohe ia an 4 akn nn hoi o keia ili nna o ka MOkuahi Kilanea kahiko ma Kawnihae, ua piha mii la o Kawaihāe

ia mau la i ka dop o ak& mai o ka aina, ae, hel» toaj aaa t «'ke i keia ili ana o KMauea. He mau i ka «kola ka moku ana o Kiiaoea ma jjkela wahi ona f ili «i, s «ole no oa« i p'niao olalo o ua mokuahi aei I ka hala ana o kela mau mahioa, na koea mai la na pee kamana a hoolaua moka mai Hoaolalu mai ai iawe m«i i na papa • hana Ja ei na pahu hoolaoa 9 Kilaaea. Ma Kawaihae no i hoohaaa ia ai kela maa pahu nunnl, ai kt makaakaal

aoi, u* lawe ia keia rata paha nenai a hoopili ia m« ka ao«« o Ka Mokaahi JC>la««a, ai ka mans. «ra \ maloo ai ke kai, ua hoomaka ia ka paoma in ana oke kai o tia piho nei a hikl i ka pan ana oke kai rloko, ai ka maoawa i pii mai ai ke kai oui, na hapai ia jae la o Kiihuea eka lana o keia Jmau pabu r Q aut l hoopaa aka ;ai ma ka aoao o ua Mokoahi Rl»awea rief. I k» laua m%iksi aoa o Kilau?a, oa hoki ia oiv iwaho ma kela auwaha oa oea i ko«no mai ai, ae huki ia ana hol me kekahl kaula i b o opj|f_ i& kekah h«ltu:iii tn : i boojei ia n«a ka< lo' o kahi hohonn o ke kai. jt malie no oka huki ia ana o aa meknahi Kiianea nej, a hiki wai e uo i koaa pnka Ja;lae lea ana īwaho o ke kai hohono. O na haōle nana i hau\ keia hana *.kamai, oia no na haule • kapa >a aoa • oa kaoaka Hawaii ia manawa. "O na Haoie pihi-pllan.'* Aol* no i maopnpo ke kapa ia ana o keia mau ba«le ma k«la iaoa e ■a pee Hawaii, a me paha ** haawi « kanaka ika ia piai flian. Aol« i pau.

U« h&awi U mtl la q« d«U « k«k®hi makutk«oe i h«opll »« «| i ktk*hi po t hmu iike ti waib« htm*b«ma »1 i oa m«a * mii (aila mai 1 to«« &1 k« pof«ol kaofc keiki, m« ka iilo «qs • ktkahi mau «t*n*Maalima am« k« poioo ioa o kekahi m«ka. Aole we i Ini aai • (ik« ae kaea i koi poho ai, aka, aa k« "Kiar« l hooemi, »ai, m«i ka 35,500 «i ka $5,000. E oho no la.