Ka Hoku o Hawaii, Volume XXII, Number 12, 14 August 1928 — Ka moolelo oiaio o ko John Kaelemakule ola ana Kakau ia o ia no ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe heluhelu) [ARTICLE]

Ka moolelo oiaio o ko John Kaelemakule ola ana Kakau ia o ia no ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe heluhelu)

HELU 8 "KO KEONI KAHLKMAKULK M9OLELO PONOI (Kak«n poa»i !• malon e i«) KA IKB ANĀ I KE KULANA— kauhaleo HONOLULI*

Ma kei« noho. ana o makcs i Honoluiū, oa komo bov »ka la *au i k« JCula Hawaii htle U, ae ik«'a ia ana hei malalo o ita L««Ikini o Kawiiihio, a ola boi ka iruml ha]eloa © pil' *!• ma ka aoao Waikiki oka Lu»kini K*wai«hao. sfa keia noho aaa 00 hoi o nnty>n i Honoiuln, aole h« loaa iki 0 kahi hana i kna Kahuhauai Raf% he* ano nelo hoi Va iioho ara ia maniwa ma k® Kioiia. Ua kat»kal aku la ko makon pono oka noho ar.a i n« kamaaim e ka'ni a makoti i ooho *kti.ai.. 1« wa maoli no Hoi o ka noho ana he hookahi wale no o'ti w»hi aahn e komo ai, a ua puka mai |n na koli onv w»hi lo 1 ? nt! o'u e komo atia, a aolewale bci o na koli wale no kai pnka, aka, e bope pn kahi o kani lole wawa*. a 01-»i no hoi he keiki ananui ke kino i* maoawa, na ano komo mai }a ke ano hilahila iloko o'a no keia knlan« o ko'a w«»bi lole e f>ahn ana. *ta, uo ka n<\* no hoi, na ano hooaianawanu! iho ia no ia hi!ahi| a Ua komo nee ka hllahtla 1 ka he] p oku i ke. kaona me ia knlana puka ona knli Iwaho, a n*« ka hamama mai hoi k&bl o bope o kahi lole wawae. i

1 kekahl U nae, n» hnonn» l a ibo la wau e be|e 1 k« Makeke feua{ ia o Ulakoheo e koai a' i wahi ia na makeu. Ua hooko aku la ao wau 1 kela hoonna ia'u e bele j ke koai i», ae hele aaa no nae oe ki oamo h'lahila iloko o'a no keia k&lena n«baehae o ku'ni wahi lole wawae. aka, na bik{ j olē r.ok alo ae f oi*f, o kabi lole WHile ibo Uno ia I lo*a ia'u, a uft hiki ponO d!e eo boi i ko'o tn«o Kabobsoai ke mai ia'n i kfbi pahu hou, oi«i, "H*-I aha aua L.ei ke kanawai no ka rielp.'' Ua hoomanawanni aka la n6 ka hilahil* no ka hele an& e kua; wahl 'a e pooo ai ka nobo aus akoEia wan e hoike ana i keia ku. o kela au, a oiai oo bei ao]e 0 Honolulu o keia manawa, ao Honolelu ta oia mau la. Aole no 1 p»ba he poe e hoomaopopo mai ao® li keia keiki opio hapa haole e hele I oe* me hahi lolewa v&e puka e ne

knli m? hope tnai, a tia hooma eawanoi aku la no a hiki i ka ]oaa «na o kahi puu ii, a hnli hol mai la oo ko makoa wahl. U* «nmi ibo la bo ka hiUhlk iloko, ae hoikelke ae aoa no hol waj ka Doi maoli no o ka oete ilihane oia mau la o kp oobo ana, ae noonoo iho ai ka poe f»pio o keia oanawa e aaho mal nei 1 na aaha pathiihi a pii hoi oke kalaoal iluoa, » ao]e ho> ia ieaa ftpno kela mao I» ona makua o onkoa. ra nobo boomanaw»svi ia nobo iHhune ana oia maa la nele maoll no. Ke hoomanao ae nei no wau ( ke kul«nakaabale o Honoiulu i a man la aole 1 mohala aka ke kn aoa o na halo i KoUokahu», h, waiho w»le ib9 no ia maa wahi, ai ula uot īa hoi e na kikania, ao k? kala no hoi o Kaimoki, ua uln nn ia e da Uau kuku i kapa ia paha be ''kola," * He p«a keo ka ho!oho!ora e hel« ahia aoa nia ia miu kula. a ina he maa lio maaio ena ia mao kala ia mio la ( e d«« ana ka heelo me ka hnin o ka ai 1 ke Kikania. Ma ka aoao Hwa hoi o ke Kuiaoakauhale o Honoluiu beie akn oo ka ttobo ia aaa e nā kanaka ai hoei i Kepalama d«u mai kab Q

noho nui ia e na kao«kft, t ma i

«•Ui «kok« poē P*k« tfi«bM«ikl kc po« Mho • h ki *k« I Im pila* o KaiwiaU, O kci« ma aina e kfc nei e« Balek»lt o Katn»traan»b«> h« laao koU pohaku W«U no iakoa •i ola po la 00 • k* laaa krko koia. O k*'« I boooi«potw ia maa li, a kfi ia a»a k«i« ®ao pobako o Koiaokaiwiala a lawa ia oiai ia i maa kookaaa«l>a bo ea oaoku i paa ka okaoa i ka boola> ia usa ai k«pa paba ba aia "Barafci bu«ka«k»aha iooktt."

O kē kunon o keia hoopiha ia o kela mao Mokn Kaiepa hili mai ioa waiwai i Hawaii it»i me ia maa pohakn aole he waiwai e Ha. waii nei • pani aka ai ma ka ma* kaiaao kala maa waiwai, a n R i hoi aka la kela maa moku ka>pn |me na bargti nohakn. Aoie he to|»a o Hawaii oei e hoopiha hou aVa «i no kela mao moku e tuli hoi aoa i >t, Ukou mao wahi i holo mai āi. O L >ta Kamehameh» V bm Moi e noho ana maluna o ke aaUouu 0 H«waii nei, a he hoea mau ma'\ keia Moi Kaoaehaaoeha V mr Kakaako ia manawa, ae hele mai ana hoi ē kaai ina oaakai a o* kanaka e hana paakai hds tna Kakaako,! "oialra hnna ma<i mau i ka poe o Kokaako he hana p«ftkrni. Ke boopiaiiHO 00-WmU i k» hoea o ua M>i K»meh*rorthfl V Ona Ka kaako, ae kalaiwa ponoi m*i ena no i kona wahi kaa o elua hni«a, aol? h«> Kihuka* e ae naua e kalaiwa koua kaa d elo* haila, \ aa», nana ponoi do *» halaiwa a boea j Kakaako.

H« AVii Mjt kin'. oai *j K«nce* hpweha V, ahe ano weliweli D n hoi ke nana aku i kona ano, aka, he waipahe nae kona leuna ana tn e na kanaka haoa paakai o leakaakn, T kekahi la a ua Alii Moi nei ■ iho mai ai oon'una o kona wabi ka„ hniia laa. ai kona maalo ana a e mawaho okn makou wahi e noh ana oa kn iho la kona kaa »» H ia wahi, ao ka pre hoi n ko makea wahi, ua oaa aku la ka haptnu) i ka eo.i i hoee, a koe ih 0 la wau me kekahi wahine oia wahi. 11« peahi mai oa Moi Kamehameha nei i keknhi o maaa e hele aku e ha> jp« I*. U« keaa »ku la wau i kela wahine e hele a hui me k« Moi, a kena mai la hni kel« wahine ie'o e hele aku wau e Ue, eeaha la ka makemake o ke Alii ekahea mai nei t kekah, o inaua. No ka hooiolnh* hoi o keis wahine, ua hele io aku la wau a hoi noe ka Moi Kamehameha V.

Ia manawa i ninau noai oia ia'o iua paba ne paka kekahi o ko rr»akou ha)r, s ua «ft aKu ia no hoi wau. alaila, olelo oqh; U ua Moi upi ia'u. « kii i paka nona, e h'>opiha luai no i ka Ipn-hika, a piha i ka baka, a pohi mai 110 a a. alaila, lawe m&i r.ona e puhi ai. 1 Ua hooko aku la wan ika makeimakeokeAlii ka Moi Katueha. :meba V, aua ke!a wahine na e 1 hoi i hoopina 1 ka ipu-b*ka, a pohi no a a ka D!itta nlaiia, halihali jakn la wau i aa Moi Kemehamehn V. hoomaopopo iho la wau | ke lano hookae ole 0 keia A'.ii Moi 0 Hawaii, ae puhi pu ana 00 i ka |lpo-baka hookahi ma ka aiakai— oana. Ke mao oei no ka hooma—' nao makaooaka hoo ana oia mau ia lia'u a ho«> no i keu n.anawa, • «e kau irai uei* no ua h«Uhei«ua • oa Moi oei o Hawaii imoa o ko'a hoonaanao ana. A ina paha he puhi baka wau ia maoawi, i na pah* aa lilo watt i "Mnki—b«k«" no kekahi noa Moi 0 Hawaii nei. Ia m«u la 00 hoi a makoo e noho aua i Hooolnlu, ua hoomaooooo i 4 eo ka noho o ki Moi iloko 0 ka Pa Alii ame knna ooho ole pāba, i

na no k« kat« o ka Hae Kalaanui alalla, qa bele ka Moi mii ka Halaalii naai a ina no boi • kaa an» ka H«ls Kalaana il.ma, alailu, 8 ano ka Mji iioko o ka Haleali* Aoie i pau Ma Kuhio ka H-ilawai « na Ma— koahma o Hnili mt ka Poaha o k» pole i hela ako 1«. Malla o Hilo nf«i i keia mau U