Ka Hoku o Hawaii, Volume XXII, Number 16, 18 September 1928 — Ka moolelo oiaio o ko John Kaelemakule ola ana (Kakau ia e ia no ka pomaikai o ko ka Hoku poe heluhelu) [ARTICLE]

Ka moolelo oiaio o ko John Kaelemakule ola ana (Kakau ia e ia no ka pomaikai o ko ka Hoku poe heluhelu)

HELU 8 KO KEOKI KABLEMAKULK MOOLHIi) PONOI (Khkao ponoi ia naainn e ia) KA IKB ANĀ I KE KULANA— KAUHALE O HONOLULU

M« ka pola i bala iho la, aa he»)« ia ma ka hoonoho aoa k'kahi taaa mea piii i kaia Moolelo o Kaelemakulp.'a aia ka Lookhooponohk hoopololei nai, a hoea mai keia piiikiu mamon o ka hoio aoa o k* Laoahooponopono i Honoinln ia pale no ka pUikia o Kona mao maka. E houoaaka hou aka an& ka anoe «na o ko kakoa mooieio ma kahi ō ka p*o ana o ka paina ana I ma kahi o M«qo, ai ra boea aoa i aku hoi o Mano me Kaeieoiakn]e i' i ka home o Maoo. "T ka p«u »ra o ke makoa pnina aoa, o l» honlnle koke mai 1« nn ia o Ma.io ia'u e he)e,iiiaua oo kahj o kuu wahine hropaiau, a ua heia aka ia lio mana ia manawa. j Ika hoea ana aku ittpa n noho |ana o Kaalaimahea, ao ka oee* hni a'o e kap4 oai'' "K« ni lei ilima o ke one ai alii o Kailohihewa." Ua ike mai la no aa ''Ui Le' Ilima" nei la maaa, ao ko 'a aia hoio mai !a no ia e Kni ma mpu»* aele nae ia Mano kana hofo ana mai, aka, boIr» pololei mai la *jf> to*a e hai pa me a'a. I ka hoi ana

n« hoi o maoa aa akn U no hoi wau ia{®, »oa «po mai la n'> hoi «?!■ ia*o niHa sjkq poohiwi a hoeholi poito atl« do hoi kela i koD ft iho U'u no knn honi aka.a m« h« ala « kono mai anā- no hoi ia'a e hooi iho iai». A t,w*i no hoi ia Uwaia uaaiipo e fcas*i ©u iao i ka houi hoowanaau i "Ka aho maaie i kuu mhka", oiai na naoa a» la hoi kona oaan oiaka m« ka piha oo hoi i aloLa no k* * inalihioi k>pa aku o keia 1«."

M* keia w»Li o oaaua i hooi ai, Oa hooko ia puha keia oielo a ka poe kahiko kalaiwaa o H*waij n®i, a «f*hi ai* poe ' Kahaiia Kalaiwaa' 1 loanoe Dili*FODO k& laao »bu o ka WfiB, aiaiia, e j»;li poOo akaaoa no na iaau «aa o wae."

I a'u oo hni e apo ana i ke kiuo peipui o ua wahiae hoopalaa nei a'a, «iki» i« aia inaa » maka aioh a

uo hoi e oaaa p»D9 oaai aoa i ko'u mao maka, a iu'o no hoi i hoaī «loha aka ai iaia, me he aia e he— &t«u mai aua ka ''MaKemake hoo, h'hi iioko o'u'', a aa uhi īa aka i a :«aaac piikai wale aku i kela ma« r ui o Kaiao*" i kaaailiu ia ma< ia'u e kala kaikaaiahiua o ka Uaa iuiu o ua aiaa haoau ala o'a u<> h« alh ka hoi • hooheuo mai ana kel* mele K-iolaoa a na poe puakaa a.eie i hiuaeui ni i ke kau aka nei. B ua Moi aloha o kanou, a oia hoi keia: He aioha oo wau i ko eeaka, 0 ko iho waliwali boi ka'o i hooi A koe aku ko »iko-wai-tJlo, . Oa kapaia na ka aea waiwai." Owai aka ao» la ka "Oua waiwaio Keia Moku Kalepa piha po.io me ka waiwai a ka manae a hoo. hihi ai? N« keia moa iho pahae hoike mal ka poaaa a ka aaoe. 1 ka ik« pn ana mai no hoi o na makua o ua "Ui Lei Ilima nei o Kakiihiwa", «a hele po mai ia o 0 hoi lioa a hookipa pa aku la ia »aoa me Maue, «• ka iuoa o keia man makoa o aa w«hine hoopaiau nei a'o, oia no o Ktawslatole ka naakuakane, ao Piimaaua hoi ka Hoa«aahinf, a uia ke ano no hoi u ko iaua hookipa aoa aka i a'a, oa ike iho la no wau i ka maikai o ka uaaoao o kei* naakua o kua wahine hOopalau. I ka voho aoa iho o enakou ne k«k«hi manawa pokoie o ka ik« uaa'ihioi aua, aa hapai koke mai lai

M JCcm i k« IM* ■wb>Oi »iii •# fca lā d Kli aaaiiao h«epc]ktf *awll««fe' o dbM t naki keokai i* Ua B#r!t® o!• mk¥e U o&i fel»M «ko. j U» hai kafeafetik> m«ik»i Im ib« !« | *Bcho« no ti hoopoeopene «aikai inii kil» lamahMii u bi hoehui • aka o to«aa ma k» ni*r« an*.

I k* hope u na kaknkaka maikai •e«. «»• «loela loa niai 1« ea aakūb o n* «ahina n«i a'a, i Ha-*-i waii no rca«ifc.« mara ia ai, aV hooko ia ai boj ka manao a koa i Kahahaoai Kaaikaai», a« lilo aii paha ia aanao oaara imua o aan man makna I lahi ia'o, I m»a luolm ako I k* manao o kiu mk— knabtae hioni Poki. (Ja holopono ioa n knkikaka maikai ana o oaa— kau. Ua maikai maoll do ka matu 0 1 0 n« makaa o aa «ahioe uei »'□, a no ko laua aioha no piha i ka lau a ala kaikanoahine, a anle hoi lana i manao a hoehaeha wai3 aku i kou» ! oionao, aka, e hooko aka i ka oia — d«o o ka iaaa kaikamahioa aloha. Pomaikai no na keiki e lona na ano makaa oia ano, e i ni ana i ua mea e noho olaolu si mawanna o ke heiki uoe aa makua. I ka ps« ana o ke*a kakakaka/ £u* mawaena o makoo, a na maik&i hoi ka hoihoi o ko naao» rnare i H»waii, nolniln, um hf»oliuu ae I» k » A ha Kukakuna maĪKai „ 'UAkoa.a hoi ako ia mnua o Man > no ko mnkoo wah ; , T kakahi la ae. ua hela aku ia maua me Mano do ke Kaon« o 1 Hoaelulu, ae hehe eoa hoi e i mao wahi aaho kupooo oo'a no ka i noar* ana, otai, ia makoa ijo i j kukakaka ai i kela la mua, ua ho — i mat ia ne oa m&haa o ua wa — biDe hoopaiao nai &'a, aole be

T®a hemahema ma ka eoeo oob wahin® nei a'a, oiai, na hoolako no kona maa makaa iaiaa lako kepan" i n« aahn, a tna no k« hoia ako 0 makou i Hawaii, a o l B he ak* haiie e hoolilo hon aka ai nu kiK'no o wahlne. Ma i» ®no no ua holKe m&i maa makna iao iaua maoao aioha niii no k.% iaUa kaikamahlne. 4 He man K hoomakaukaa ia uo I fea huakai holi hoi i Bafraii, a he m*u la ika makamaka do bei no ua wahine nei a i ke ka bo« ana ae o ka Mekoahi Likellke. a hoip hou eoai nia, aa makavkaa enno iho la ko makoo haaleie i a HooolaU a hoi oni no ka Mekup««i noi o Kea*re. He «koio lUiri ki.»o i haaleia aka la no Honoiul® i kela ahiahi owao no hoi o J. j Kael#»njakole, ao k&a wahine hoo — paiao no hoi o Keulaimahea, a me (Piimauaa kona makaahine, a aol e , h"i i holo pu mai kau makuakane /'Mano" ma; ia huakai hoi no Hawaii. Ma aeia haakai no ooi a ka Mokoahi Likolike ma ia kaiepa h« huakai holo kaapuoi ia i k a Mokapani o Hawaii. Ii tc*«oa 1 haalele akaSi i ka j nWipo o Heoolaia, a u no ke ohan a . eka a!gha mai ana ma aka o ka awapo, ae helelei ana n ® hoi oa waimaka aloha makaa o a» wahioe aloha nei a'a, a mehe al a aa wiwo ole kooa aaa ma ia holo, ana mai, ae haalele ako ana i kona hDme Jako ma Hoaololu, ae hili — B&i m«i ana ia'a ke kane anai enaoao ai he makua nona ma ia maa ako. Ua iike j»aha kona 'aoo oae kela wahine opio i kamaili* ialoha akaa; i kona Mtk<iahenowa aahioe. "M« kou w«bl e hel) ai malaila, no koi wao a hele aku • |* aoa koa wahi e noho ai malaila aka no hoi «aa e iiono ai. O ko' Lahuikaoaka o ko' «i Lahoikanaka no h<i a, ao kea Ak«a o ko'u Akoa no ia e hiiinai aka ai, a bo® kon wahi e make ei, maUila no hei wau e make aku ai. oka mak* waie no ka mea nana e hookaawal* ia kaaa," Aoie i pao

Hia unai ■« kli ae kn "hooiah bo)o uiobo o W.illAm K'mo Kimi'* ao ka Moho kopeoo hoi e kakoo ia a aa noo Limaheoa, eiei, oe "Keiai Liaaahaaa uo hoi oit e knaolu aaa i koaa kalae* la«r«lawe htna m* kaia Kalaua c kakon. ]{« tsaa p?m u oo e ioaa keknhi Kakoo o n« L*»a baoa ma ka Ahaoiele, a« kia' ia «> koi'ka pouo kaulike o na poe Li - oulhaea ma kiii Kaiaaa nui o »|ou. J