Ka Hoku o Hawaii, Volume XXII, Number 16, 18 September 1928 — Ka Hoobanakeruba ia ana o Rukela [ARTICLE]

Ka Hoobanakeruba ia ana o Rukela

tf«i ka uiao«wft ( piliki* fti k« "Ban«ko o Ka L«hu'.«bu o Hilo nei," uaaai maoli no ka pilikia o k«kabi poe i bo«hn dala tn» kela Bcaako o ka ljehul«hu, «o makou oo k«k*hi i poino pu m« leelH Bā — n»ko, eiii, o mekoa hoi kekahi aiea "paa Makele 1 ' iloko o kela Banako- la uiaaawa hookahi no hoi ī hoaia pu ia ai kekahi Hui Se9urity, ai uoko poo ia no hoi e Seuatoa Rukela ma, a aa ano hō — lomua no hoi ka hoomaka aua o keia Hui Malama waiwai. ao makoa no hoi kekahi i koino pu āku iloko o keia Hui Maiama waiwai, ā aiaft 110 hoi. Ua liKe no ko makou ni&u Mahile ilokv o keia Hui me nā wahi kenikeui i hookomo ia iloko o ka Hui Banako. Oka hope nae mamuli o ke kabi j maopopo ole i ka khulehu, ue hele pu uo keia Hui a makou t kom<t hope pu ā; ma ka meheii o ka ' Banako o Jta iehu — lehn. ' ' '

I ka hoahu ana o un dala īloko o keia Hui MaUma w'aiwai, ut» ho»kaa ia ka hapalua o ns. dala i kupoiio no' na mahele a uiakou i lawe āi, oia hō he $500.09 ka waiwai i hookouio ia « like uo hoi oe ko ka BHnako. Ua hookaa ia aku k« hapālua o ksla niau dalā, akā, tnauuii no o ka hookele ana o na

VMQanut o kela Hui ai uoho poo la 119 hoi e Senatoa Rukela, ai ka haia aua o kekahi manawa uiahopo mai »ej, Ua koi ia mai |a makou e Secatoa Rokela e hookaa koke aku i ke koena o ko magou niau Ma - hele iloko o kela Hui, a ina uo ka hookaa ole «ku, alaila, e lawe 1« aaa utākou imua o ka Āha HoO'— kōlokolo. ie unu aea hoi l na kolaa o ka Aha me ka ukn Loiō pu 110 Uoi, a uie ua uku panee paha auie na lilo e ae o ka Aha Hoo — kolokolo.

I Ua lioike ia mai la ao hoi ia makou. ua kuai ia keia Hai i poho ! o kona mau inahele e k«kAhi poe iekolu, oia paha o Lofo Kalana ! Boet s, aa Kauka Sexton a me T. Guard, a aa koho āe la «9 hoi lfi— kou iā Senatsa Kukela i Loio e i hoopiiei i ka poe i uku piha ole i ko lakou uiau kuleana iloko o kela FJui i i-oho luamuii o ka iaweiawe auo o na Luuauui ō kela Hui. < Maiinili o uele no hoi i kalii | keuikeni, ua liele anu la ka Ltiua- j hoopouopono o ka Hoku o Hawaii, 1 a r )noi aku la l ka oluula o ka I Loio Kalaua Beers i na p-ha e ae; ia mu oia e uku iiilii aku i keia j koena o $250.00, a inamuli o kaj oluolu o kela pue no lakou io ke i kuleaua, ua hookaa io aku la 110 J oja a hiki 1 ka T>au sna o kela maui dala i koi ia mai.

0 kekahi o na keiki.a ke Kai - kaiiia a ka Luu *hōoponopono o ka Hoitu, a niamuli oo hoi o konā lolie āoa 1 keia aē ia Hiai ō ka* uku liilii «na i ko'u keeua mahele o kelft Hui, na hele ao hoi oia e noi •ku » k« oluolu o ka L,ojo Hoopii Sen»toa Kukela, no koaa nku liilii aku 110 hoi ( kona koeua āie o aueane paha i ka eha haueri dala. Ua maikai co hoi ke kukaknka ana uie ua Loio nei, a ua manao iho la ao hoi ua keiki nei a maua e uk« liilii a hiki i ka pau ana, eka, ae ka malkai no o ua kuka aua me ua Loio uei o ka aoao kw tie f na haopuiwa loa fa oia i ka hoea ana mai o kā " koi aie/' ai hoopii ia boi oia e Loio Rukela no keia aie 110 hoi sna i ne naikii aku ai e hookafi liiiii, ā ua pii hou ae la kona aie iluna ae uku ana hoi i ke koina o ka Aha uie ka «ku loio pu nohoi, oia na hoi u« ae maikai «ku no koi oia e uku liilīi aks < kela aie utia vrale mai luaiuuli o k& lawelāwe aua 0 ke]a īuau Luuauui • keia Hui Se£urity. U» ganasi >a te la kom uku liana e hana aua malalo h kona Kaikoeke BeHiuer, ai aeiā puje iho ia no i hookaa hope IoH aku ai ōia i kela aie i hoopehu ia e ka hana hoopii a Jca Loio i ue maikaimai hoi iaiī e uku liihi aku oia. Ma ka la 5 0 lauuaii, niakahiki 1925, ua hoopii ia o Senatna Ru - keia (Maiuuli paha ō ke auo haaa

hoapil • F. J. Cody o 9Slo Tribonc Ji«rald uo ll« hoekomo ana iahi lloko o k« Btaak«r«ba (Atc Ku -ole.) a «a U e LiuMkaaiwai W. R«wlin> o ka Aha Hookolokolo iFeder«la, • 6m hoike i« «ku kona ; aie e hlki ole iaia ke hookaa he $35.939 54. «o keia haioa «ie n«i, [ m«i loko aiai ao {Mfa« ia o t>* pifi k«« o kela'imw Hiii eloa, &i. peiao ai hoi kekahi lehaleku nui o k« poe ilihune.

I ka p«u «»a oae o keia hoo - ponepōao ia aaa o ko Sen«toa Rukela aan «ie k«« oie, u« hoopili

wile ia aku uo ma ka lima o Tho mas Pt-ciro ke Fahtiwaiwai no ka poe a Rukela i «ie »ku «i, he $13. 13 wale uo. ,

Ia m«k«hiki 1923 no, ai k« 1«{ 24 a lulai, eia hoi he aneaue eouo waie uo mahina a oi iki, ua hoo<— kuu ia mai la o Senatoa Rukel« uiai koua noho Banekeruba aua, ā ua liiki ole i ka poe ana i aie aku ai, e koi hou mai i ko lakou ku — leaua āi« iaia. O kela tu«ti tausaui. dala")jiabuahua, a nit he ala oia nol keknhi o na dala o ka poe poitio| iloko o keia hui Bauako o k«i Lehulehu, a tue kela poe uo hoi iloko o kela Hui Securtty, ui nele lakou t ka loaa hou tusi o ka lakou rUbU dala, ao kekahi o lakou k«i hoopii ia mai la e L,oio Rukel& e uku aku i ko lakou kuleana i koe iloko e kela Hui i poho niamuli o ka hookele ana o kela poe Luua — uui. He uiau olelo oiaiō loa keia a uiakoii e hoike uei, a eia uia ko makou liuia e paa oei ka 44 Mrotelo 0 kela Hoopii Hoobanekerubā ana, a eia pu uo hoi ka inoolelo piha 6ia ano hana me niakou i keia la, a 1 na uo ke kaaalua o kekāhi poe i ka oiaio o keiā mea, alaila. e ninnml pu ae 110 i« Thoaias Pedro, ao ke Kahuwaiwai hoi no k« poe i aie ia aku ka Ukou dala.

I keia lt a Senatoa J, W- R«keU e holo moho Se««toa kon nei. ae ooi inai nei i ita barota o ka {ehu — lehn, e»a no oia he loio no ka H«i Haw&iiao Coatract Co. E litd kela ui Lawe Aelike i Haku no R«kela ma ka Aiiaolelo, a owm{ ana la kana e kapa ai be »»āa "Haku nona," o ka lehnlehu ane' uana oia i koho, ai ole o ka H«i paha ana e lawelawe nei i ka iākon hana me kona uka pu ia tnaL? j

f O onkou no uae ka LimakHua— wai nana e haawi mai k« olelō hooholo nm ka Pabn Barota i»a ka la koho wae īaoho e hoea inai āna. Ia Senatoa Rnkela aku nei n«> i Hoiiōiula, «ā hele ak« Ia oia e nonoi i ke kafcoo ana tuai o ka Agena o na Mihiko nia ka Moknpnni o Hawuii, a ua hoole ia mai la keia noi ana, tia jfce lik«u j keia iumu pil kiā e hoea uei' ma.— waeaa o oa Mahiko ma ka nin>u a«hau, niarouli no ia o ka pepehi w«le ana o Rakela i kela Kaaawai a Lunaiuakaum«ua M«iller i h«o— konin ai, āi apo>»o pa i* hoi e na Āgena Mahiko ma tl«notal«, a he kanawai hoi e hoopuipui aoa i ka walhona ō ke Kalaoa o Hawaii ma kahi kokoke 1 ka Haoeri Taosani da]a attbau, āe poiuai%«i ai hoī ua limahaua alanui.

Aka, niaimili o k8 nianao o Se - nato< RWcela e lrio ia aoo Kauawai t mannn paeae» barotā uana imua o ka lehulehu koho barota o keia Kalaea, ua pepehi wāle iho ia i kela Kaaawei maikai a hookome hou mai i kaua Kaniwai i ane like loa uo nie ka Muller, eia nae «a heiuahema na olelo o kela Kauā — vii hen a Rukela 1 h okomo hou ni, ai keia la ua kue na Mahiko i ka uku aua i kela Anhau hon ma — muli o ka heinaheiua o aa «lelo o ke Kauawai a Seufttoa Rukel«. £ ae aua no anei ookon e na Lima - haua Alanm e ke KaUiia o Hawaii e koho i ke kaoaka nana i hoo--ilihuiie hou i ka waihona o k6 kakau K&l*u<t ? B koomanao pn 110 hoi kakou, he Seuatoa k<»e man ō Senatoa Ruke]a i ke K'aaina, ai ko kakou mauawa piliki» uae e n% Liuiahaua o ke Kalaua o Hawnii, ua lilo ke Kiaaiua F»riuitona i hoa aloja oiaio uo ko kakou Kalaua. H noouoo pono kakou i <a kakou mea e haui attu ai ma ka la wne luolio e h ea maima, He ekolu mau Moho S«natoa e holo pu uei Di( R«kela uiu kā aoa6 Rebupalika. Hoolei ae nohoi iko oukou mau baiota 1 kekāhl oui poe a waiho uialie ihn no ia Ruk«ln e lawelawe haoa uo kt Htst ana e jawelawe L4io uei.