Ka Hoku o Hawaii, Volume XXII, Number 18, 2 October 1928 — Ka moolelo oiaio o ko John Kaelemakule ola ana Kakau ia e ia no ka pomaikai o ka ka Hoku poe heluhelu) [ARTICLE]

Ka moolelo oiaio o ko John Kaelemakule ola ana Kakau ia e ia no ka pomaikai o ka ka Hoku poe heluhelu)

HSLU 9 lt«t TfRONI KAELEMAKULK MOOLELO PONOI (Kakan f«p*i i« mainn « i«) KA IK* ANA IKE KULANA'— KAUHALHO HONOLULĪ!/

Mai nnnnaw»» la nn |11b m«»nii b* n»n hnaloha ke;ft wahififl m*n«n hfinkipa t« mako". I >» h<r« «'«a o k« wanna* d« lrn «kti « ik* «wa <» H'lo, eo Vo TT*a>»rTi 1«1a likf tfen «#>, i« ko m*kon kam«Kira hop. \loa « k" nne n Hi|n, K« hnoma-

n*o n»i no »o h» w»hi u«r«nn p&n« «riO i« wannw»_ ?>« ?■ im pil' knlnn^^iinhnl#, mnkon i I*lp *kn *i * hr>» »ko 1 # m- Vo T*i«kon henlohn irā<lrV.- „ hnokin* nn hoi ia m«Voi fio toni H«V. K> 'hntm*n«n n#j ro no i Irn nnjiknn W *n* **n a h*hi i Vg l»pn n Hilo i lrH» t>o o ?fco akn le n« ka ao*n • hftl* n«i i Mokoola, an1«» nn hoi i inihl lo« mai qwrßo ma! a maken i leU atro ai

He hala nnl ko k«la wshine, 6 k» *no no nm o kah» e H*waii o ba wa m«>». O kt jx>« "nlolo o k» hala i ko malon wa f kipa ako al, «• knli .tui ana hoi i fca iakoa ira* oin nn ke k«n* a n« wahia* nei. • t>"i k* In.oi kMk»nrab)ne no' nalonelo. Ha kaikamahlno ho! i komn pn ilnkn o n* nUlo o ko'n moolelo e pok* ako nei, akn. tra kaia mn» iho paha e komo ai k«kah{ mao olelo no na 'TH nalnnela n#>| n Hilo Hfln»>*hi." lUkn po o kela hel« a maken j kip* mnlihini akn ai, he kane me kana wahinee nobo kaJi m*i 'an* no ke mekoakihe n Kela Home H«w*ii o k« rdo kahik„ or> r» na poe Hawaii. Ika hoi an« o keia w»hlne hro_ kipa ia makoo me kona ohana r a wn ka lakotf Ike ana, aiailp, k#mailio akn 1« D4 kano^aīna hookipa nej n makoo i kai-a knne i keia maa i-kanv t*n*,'

"Hp ra*u «n»1 ihini kn'n I liwp

|m«i nei me a'u i oka nei o k»" a he pr>e maljhini hoi nn kvle | to»o oka Mpkapiini 'n'ni o Hawaii, iH niī'n n'> hoi i koi nkn nei ia Ukon » ]«Ip tr ai ho' i nfca r,ei o ka ain», Inp hooamhn iti ai hoi "a hiki i ka minawa n ka mokoahi e holo fii l aninala o k* I» «pnpo.''

Huli mni 1a pa «»»htne nfi ia maknn a maī ia # 1/p?m niao oleTo honUuna meikai. "O kn'n kane kei», ar> ka ro«ti k*ikfttD»b : ne no hoi keia, ao k#)A

mau makanoaka hoi e neho pn rel maua, he rosa aikane no hnj na QDBn«. E i'ee ae hoi onb op i ka'a kaoe, ai ka maua kaikamahine bdt ame teta maa a>akamakii o maas." Ia manawa ua hnawi ia na iula lima hauol' ana mawaena o mekou ina ui#iihini me na kamaaina 0 keia bale hookipa a makou i kipa' aku ai. Ma ia iululimn ana no n makoe, ua ano hoepan ia kela ano hop<»pf o ka maMhini, oiai, na hoomanp' pi fcok* aku la no nr>a— kou i ke ano maikai o na m»k»i e na kamaa'oa non*-ke'n home Ha—" waii oiain. I ka pau ana o kela bu"' lanna ann me na noe o kels hnme hoekipi oa knhikuhi la mai la ko makoo i

wahi f m.w »i i kela koena o kela po, a o : *i no hoi uh nele a lohi ' kit okuu ana ilooa o ka mokn. a hiikglifl r.o 9 pi>i ke poo i b<\ nlr|| ao fca lile aku la no ia m« Niolopua ī ala aoa ae o makou i ke ka kahi ake, eo ko'u ala onoa aku 1« no ia a hele aku la mawano o ke'a h&le. ae nana ma*aikai ana hoi i keia aina aani roi waie o Hlio, I a'o no hoi • ko ooakaikai ana aa k#la wahi i kaawale iki ako mei ia haie ako o makou i moe ai, o« ho»a po mal la kd!a "Ui Nelooeiu o Hilo" a k« ioi >di lo'i aoao, a kamadie «ai Tla ia'a i keia mao •l«to maikai.

"Afa o tfoc»o!a • ao f» I N k«i, a QD«nka eli« boi o w*b< «ko o Wtti»no«oci« k«**hl w«hi makaik«i ooi ia *na malihini kip« noai i Hilo na>, a aia no hol k« Lq«kioi kaoiana n Haili, a mao Iki I» boi oia wahi. ka k*bawai o Wailoko. 1 '

A mamali o k.i'o hoopoke oaao a« i ka naoi o k«is aioa kaoiina o Hilo ia manawa a maoa e kamoilio «no, h o'a oo ka minawH a O» "Oi nalon«!o nei o Hile i kaoiallio 03<i ai ia'ō i k»ia mao oJeio maikai.

"I na i makemake o« e iee i *a nani o k*ia aioa o Hiln n»i. alaila « n"ho iho no hoi i Hilo nei ( a ow»o boi k a kaa»aaioa naea e I*we hoomakaikai aku i ka 4jani o t?oa aina hnnao nei. A« laWe hel« ako boi e hoikp iaoe i na wahi pana <ROla ia o keia aiaa, a na'o nr> hoi e lawe loa aka «a oe i ka pikn kaaiana o MhUna L'w, a ike in '<#> i ka nani o kno āina hanau nei. ne fbe pu no boi oe i *«e «oi kanlaoa a ka wahine o * oia wahi hope lo« p"ha ka'n wah) e hoomaaaikai hope aku ai ia oe, « ia no nn« ka ike s ka nani o kno aina ne', * nohe ihn no hni oe ,* Hilonei ia 1 kou maoao f fea malihini?''

o ftei® maa ole1« » kd!» Uī "Nelonelo oka Asoa ln l«hns n Hilo, »» »1)*) knreo io mai la no ke nno hoobih : Uoko o*o, tk«, ia w>nhaw« no hel konoo po mni a> iloko •'* k* ho«XDanao na ka'n n>«n h"« aoV«i o k» «n wa' i ke tr«i trv« mBhr»oe p.'o, »M'*, lr«-— mailio sk« la w»tī i na "Ui M®k t pairpalo" n»> o ka aina lv !eba* k»nUn* o Hilo H«nakahi i keia man oielo moikal.

"\Cai nt>ho io no waa i keU aina n«n< « pa hoi I keia mau wahi »atiina aa i ka — maitio mai eei, aka ,0 ka piliki„ nae he «kola makoa ma keia haa— kai e h«lo n*»i oo ko r a aioa mi n* Kona, a he h»ne maikai ole pah» na'a ka lawa sta! ia laoa • haaMe ih»> i keia w*hi, oiai, owig hoi ko l#na kamaaloa 0 ka hele pn ana pn»i nel. K« mahalo loa «ka nei o«nae wao i koo manao lokomaikal ia'e."

Ia manawa nn oia i kamailio wa 1 ai me Vft leo maikai, a he mao olelo no hoi a'a e poina ol# ai i k*la man makahiki Hihi o kei<* ola,anf

"I na hoi ha alaila, aole a'u mea e {an«illo aka ia oiai, e h«na io ako no oe i ka hana knpono i ke kamaaina maikai, « ao'e io iho la no 0« e ike ana i ka nani o kuu &in» h<>naii n*i."

Ia manawa i Vnheti mai «i k ! mwkuaMni» o n* Ui nelnn«la n«»i 0 I Htl<\ hiv Ve kamaaina w«hine hoo— 1 Mpa Traik»i c m»koo f ne knhea no%i ain * k>nj» V»'kjitr*bin do k« hoi akn e ko*na iaia n o ka hoo—eaakaukan *bb i n« m«a paina no tnskon i ftela kakwhiaka. [ Ua boi p't* ■'ko la no hoi oi3o & no ka bde o ke kaooiiaina maikal. jka mnkaak*ti ana o n% mea a] maikai a na kamaaioa hooklpa i ai, na poi»ja iho U nnkon 1 kelā kakahiaka me ka maikai. :Ja tu«koti no hoi e pain» ana i tja mea I hoomakaukau m=>ikai ia e na kamaaina tookipa, n a kamailio mai ia kela kOokipa o makoo, a ia a pau k fl paina ana o makeu, alaila, e bele hr»i m«koa i ke kaha*«i o Wailokn e IoU wahi ai, a Ike pu no hoi i kela kāhaTai kaolaoa o keia aioa nani o HHo,

Ua lilo maoli no na hana maikai a keia Hookipa [a makon i irea kalli aku i ko makoa m"ti puuwai, a hui pti no hoi me kona auo waipahe maoli nr."I T a lilo io no i mea m makou e mahalo m«u ai, i ke Kamaaina hookjp a maikai o Hilo. 1 ka mahana pono an* pe o ka la, UB'law.e' io aku la, no ua Kamiaina nei o oiakoa la oiako'i i ke kio '▼ai o WaHuku, a h% elima hoi m»kou ma ke'a huakai aaau ; ke kahawai kalana o Wailukei 0 ao'u ike mu« ana no hoi i% i, keia kio wai auau o Wailukw, a va aneane e56 eaakahiki ma* kelt monawa nui a hiki i keta manawa, a kē mau nei no nae ka mak»ra#ba hou o'a naa poiua ol« i kela ka'iawai «uau o Wailukn, ame ka Auao moa «na no hoj i kela fc ; o wai kanlae» o Waiiuku, a mai kela manewa m»i e kiki i keia minawa a'a « kakaa nei t na mea p<M i ko'u eooolelo oke ola ana, aOle i kiei hou akn i kela kio-wai a makoo l a«au ai i kela la, Aol« 1 pan