Ka Hoku o Hawaii, Volume XXII, Number 24, 13 November 1928 — HE MOOLELO NO TARZAN KE ALII O NA MABU AO Ka Mea Lakaole [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TARZAN KE ALII O NA MABU AO Ka Mea Lakaole

MOKUNA XVII UAKA LOKOWAI OJE-BENA LULA

Aole loa he ano kanalaa ileko o ka ī.aUaeia Kelamania no na olelo hope a ka Lede Kaletona. a he maa poao io no iaia a hooko aku i kela maa olela hoohiki aaa me ka oiaie loa. Ila hooiako koka mai la ua latanala Kalaaiania nēi 1 ka Lede Kaietona i ka pa panapana me ka pu kaupoohiwi ame ka hoolako pu ana mai ke kahei poka i piha maikai me aa poka o na ōdo elnp, oia hoi no ka pu/— panapana ame ka pa kaupoohiwi. la£manawa pu no hoi ua lutanela Kelemania nei i kahea aku ai i kana/maii' kauwa ame aa olelo ano kuea. ua eamaiiio aka ia oia ia iakou. e hele pu iakou i ka hahai holoholona no k«t hoelako kapono ana i ko lakou kanhale e noho ana me aa io hon 0 na holohoiona. E hale pu ana hoi ka wahine keokeo me iakou ae hele e nae lakoa mamua no ka hoo -> paiwa ana i aa heioholoae ma kekahi mau wahi nahelehel- ai puka ae hoi lakou iwaho. aaa makaaleau hoi laaa me ha w*hiae keokeo e ki aku i keia maa holehoioaa.

I ha iohe ana 9 ua poe kauwa pa#le nei a u%katanela Keieoaania pēi, uaelaMHa lakoa me ka lawe pu aniuapil* maa pa ame na minoaka ma ko lakou hele— heleoa, a hele aku la lakon ma— maa o laua nei no kela hana kai ehu a hoa ulalaau. Oiai lakoa e hele ana ma ka aeao akaa, aa ha!i ae ia ko iaaa nei hele aaa ma ka aoao hikina ai ka mamao iki ana asu no oaa poe kauwa paele nei, ua lofe aKu ia no laua ī.ei i ke ano akaaka heneheneo na poe kauwa paele nei- Ua kamailio koke aku ia ao ka lutanela Kelemania i ka Lede Jane i keia mau olelo.

"Ke manao nei no keia poe kauwa maka wela, e hoolako aku ana kaea i mau mea ai hoa na lakou, a lake lakou, alaila, hali mai lakou a hoopai maewaewa maiuna 0 kaaa E hoka ana nae lakou ma ia manao hupo 0 ia— kou''

I ka nalo ana aia «o ma kela aoao 0 kekahi «lalaaa ka poe lawe pu bua aiiikoa Kelemania aei, alaila, oka hoeu ae ia ho ia o ua aliikoa eelemania nei, a nona hoi ka iaoa 0 Lutaaela Obegate, aa hoomaka koke aka la no iaaa me ka Lede Jane e uhaii ake mahope o kela poa koa paeie i halamaa aka ia- Ua maaao ne ka poe 0 kela kaahale a ukali aka aaa no laaa nei mahope 0 kela ooe i hele mua aka la, nolaila. aole i ula ae iwaeoa oka poe i neho aka la ma kela kaahal» ke> kahi manae hoohaei no laaa a heme paha ka manae oko laaa holo mala ana ne ia mai kaahale mai, ua maaao ioa iho ia ne he alii o kela poe paele me koaa pee e ipie io ana ae laaa e imi hea i ahia, ae heeiako ia alWaiii nei rae kona poe ka* nakraiae ua koa paele mahepa 0 keia Aiiikoa Keiamaaia. eia ha e hooko ana i hela oiele aha poe kahiha. "& hele aiia ana 0 Pilali."

He aaeane hapaaa mile mai kela mai, a aaio mai hoi mai k*la poe o keia kaahale. alaiim.jpia haii ae la ke alakai ana

a Lataaai» Obe*aia ika aaan hea»% oiai nae kala faaa koa i ,iawe mm aha i kekaki maa pa a h«ie na i ka aliaa. Ua hoao ikaika tm iha la iaaa e kaawaie ioa aka «ai keia kaahaie maana ©ka ahi a&a aiai o ka ■Mia ake ahiahi. oiai, «a hae— aaaopopo aa o Laiaaaia Obagata,

aoie iaa a hahai nal kela pae a ce!« kaahaie fa laaa ma kela pe, oiai, ha lahai aiakaa iaa aa poa paaia i ka hele i ka poe, he ma— kau weliweli k>a iakoa UNama (lioaa, | a oia ko iakoa.naa a hoto ola ai a kaawala aku aai ko lakaa maa kauhala ika maaawa 0 ka 00.

E like ma ka hiki i ko laup ikaika ke hale ua hoao ikaika ioa tho la lana i kela la a kaawale loa aku ao hoi mai aeia poe koa pa - ele i hele ai me ka lakoa maa pu ao ha ho a ana mal i na hoio— holona hihiu i manao iana aua oei e ki aku kela mau holoholona ahiu ke paka mai lakou mai ka naheleheie mai ana poe koa paele e hoopaiwaiwa mai ai ma ke ki ana i ka lakou mau pu ame ko lakou uwa leo nui aaa.

; O ke alahele ma ka hikina 0 | keia wahi. oia no ke alahele ano ! kokoke aka i na wahi noho ia e ina kanaka ma kapakai o Aferika aka. aole i a a na lutanela Kele mania nei e hele ma hela alahele, oiai, e noho ana na ke ano hopohopo iloka ona o haule iloko o ka lima o pa poe Pelelgaae, aa ka poe hoiii lanaiila malaaa 0 aa poe Kaleaiaaia ma Aferika, ao— laila, ua nnaaao iho U ao oia e hele laaa i ka aoao hema me ka manaolana no e helawai aku iana me kekahi 0 ko iakoa i>oe i auhee ia ena poe Pelekane. Ma ia aiahela ne hoi a laaa e heie aku nei, ha aina hihiu i maopopo maa oie iaia ke kalana oia waoaa heie', aka, mamalio koaa lohe waU i kekahi poe Kelemanja i, noho mua ma Aferika, oia hoi ka poe Bua. aia no he poe Bua i haaieie iho iko iakou man kau-| halea neeioa akn ae lekoo kal hihipea 9 Aferika. Ua hoomaa aka la laaa i ka heie ana i kela la holoekoa, ae hoao aaa ma na ano apau e kaawaie ioa aku mai kela 0 na poe paele. i

0 keia manawa no noi a laeae hele. aole i heea mai ka manawa ua ikaikao kela aina, a mamuli o kela hoea ole naai oha kikina aa 0 ka aina. aa ano maloo iho na wahi pehopoho 0 ka aina aao haahaa, noiaiia. ua aao maalahi ka laua hele ana i keia ia. O keia alahele nae a iaaa e hele aku nei aia laaa ke hookokoke al-u aei i ka aina o kela mau lahai haelo eieeie ame ka lahni haelo keokeo oloho oea hihipea o Aferika, ai ise ia hoi ma ka inoa nai "ka aiaa oka Lahui Paladoaa." Ua hooanmoe laaa aifi kehahi wahi aiuiaaa, ae mee ana hoi malana 0 na humaiaau aunui, oiai ha hui ha pilihia 0 lt moe ama maialo 0 ka honaa! ha maaawa oha po. oiai, e aaWana ana aa hoioheleaa hihia i ka manawa e ka po, ae iaii ana hoi i ka lahaa maa mea*e

piin* •!. I kekahi ktkshtftkm •• a mahop* hti • ko laaa paina «n« i k«kahi mea ai ae a laa* 1 \aw» pu aai ai mai kala ka«hal« »at a ka po«rpa#ic a iaoa I haaiaU aku ia mahopa o iama. Ua haomau aka la ae laaa i ka hala hooaaa aaa ma kela kakoHi h«ma •ka aiaa, a« komo aaa hai iwaeaa o aokahi aiaa ano nomona o kaaa ano Ua hooikaika loa iho la laaa • haoa aka i kekahi kapa o k«— kahl muiiwal aMataaeia {ika ako ai aiai lan* aka o hakahi fe«maita« kiekie ana i«ii «ia aaaa. Ua malama ao hoi «a lataaeia nai i kaaa olaie hoahiki imaaa ka Lade Jaae, oiai, aoie koa eia i haaa iu«i i kekihi haaa «t»6 hoo— haih«a i k* Lede Pelek«ne • iaua i e hel j pu uef.

Ua hoe* iku la Muā i kehahl wahi hiehle o he aiae, aHie «h« iaiie i ha walhe mai o keki&i wa aaai iiuae o ko iaua hieii £g»fea ua heeoMhe ihi iho ia ieaa iea keia wahi hiekie o he eiaa, a palaaa iM ihe la 1 ko iaaa paiaa awahea atft) :'m aa keeaa mea ai ne a laaa e lawe '$M tm nei. I fca paa aaao ka lae» paiu a<ta, aa hoehok> iho latte t | laaa i ke iaaa maaao e hoao eMt >1 ilOkeekela 6wewa manma eke /4m lihi ana liiai ka wala 0 ka fo, oial, ;11 ma ko laaa hooiuaopopo aha» he - M ano inahiai ift paha keia awawi a H ko iaua man maka e ike aku nei. 41 I ka pau ait« o ka la«a palea a«a > | ua ilnliu koke ae la no laaa e ihe !■ ' 1 aku ilekoohela owaw& «iittti e i waiho maikai mai ana imna oho M laua alo. Ike hoea aaa o laaa n»a ' kie o kela owa*a uliulf, «a heo— ~ | puiwa loa ia laua ma ka haUwai ! J • aku me paft'ikoa hahal 3 holoholona, a he poe hoi o ka iU r-%I | keokeo me ka huelo ano keko ttta« [hope' o !akeu, a oia »0 hoi ka La<~ hui H<xionn i kaaailio mua ia ae *'£ tiei ma ua helu mua aka neio k® < kaieou moolelo. Mamuli o kehahi . a'ia, aa pakele uku la k« L*taueia- W| Keleiuama, aka, oka Lede Pele— ..'-1 kaue, ua lilo iho iu oi* i pie uA kelu poe kua Hddotia, a ua lawe ia iku la e kela tto .. lakou K<iiai»ak«ubale e Aru-la, ai ike ia &e uei no hoi e kakoa na mea, pili i konft uoho pio ana malalo o v: >< ka mana o kela Kahanauui L» — (iona. Ua kamaiiie ae la ka mea ka«»a moolelo i keia wahi oko H kakou meoielo, ai hoomaopopo ai ' r ; ka poa heluhelu o keia Aioolelo ike J -' r ' kumu i koea ai ka Lede Jāne Ga— r«toka i kt>la wahi, alaila, ma keia . iwahi o k* meolelo t heomaka hou ana k&koa i kft hookui fiua fthu me rkel9 walii ō ka uioolelo o koaa iawe pio hou ia ana e kela Alii Mosi>ra, ae lawe ia ana hoi no hona aioa īualuna on» waa oaa Aiii Mosara v uai. ■ ';0 > Oiai laken e hoio aaā. uialuua o kela wfta oua Alii Mos»ra nei, aa hoonoho ia aku la ka )aue j maniua loa o k« ihu o ua waa nei e ua «lii oei, a ua moe iho la na alil |nei mahope koke iho no 0 kahi e * noko aua ka Ltde Jaue, Eia he kouane maikai nei ao kft niāhina 1 kela manawa ok* po. Oua hoe waa hoi ua huli aku la ko lakoo ■-_■'; alo ihope o keia waa, ae like hoi uie ka hoe aua oka waapa, uoiaila . ; u\ ike ole ma la lakuu i Va wahtne keokeo pio a lakea e lftwe nei ae >- ko lakou kulauakaahaie. ■ Aole no hoi i' loihi loft mahope | iho o kelā moe aua o ua Aiii Mo-- ' sara uei, ālaila, hoouaāka mai la ke v ' kani aaā o koua pahaihn, a hoo— . maopopo iho la ka Lede> Jane oa : .\%■* hlauioe loa aku la oiā, alaiia, ntu -' | koKe mai la 110 ka maaao ikho e ka Lede Jane e iuii aku i koua pa* "vjj kele niai keia Alii Mosara aaa . hoowahawaha loa ai. O kena. Vehe kohe ae la uo lt i kdua »aha . | kaumaha owaho o koaa hino, a hea/|| iho la ta aaku pili hipā aaae paleaeae loheia mai ai e poe hoewaa, u« iho malk iho lft a%*f| mai heaa wahi ma keia 'flufe || waft uui a lakou e hele teei, ft malie loa aku |ft lloko 0 ha wal e V kela muliwai meha lohe ele ia ad e hekehi halnia, ae iil» ai mea e homo ai ka maaao iwaeaa e kela poe heewaa. A #al aokoihe taea makaahan taa Lede Pelekane ad Ika aa aaa m ::l kaikaika. ualnaihe la oia I maaawa iloke oka waL a kiki wale ao i aa mauawa ikaawal* aktt ai oft wm aei o ke AUi Maan mai kela wahi aku aaa ilon ike-al --^ Aole i paa- ;

U» ku«l m ki Ah«h«i Mik» ktn«oKuhwM&« hs|li«ai|» wi - ■m kaa* like »)• m« ka mli » MooheM m« kaPoaoan im, «o a* s k«a no ka pomaikai «o i« oi« > ahahui. Um --;