Ka Hoku o Hawaii, Volume XXII, Number 31, 1 January 1929 — MOOLELO KAHIKO NO HAWAII [ARTICLE]

MOOLELO KAHIKO NO HAWAII

A$ e J.*PW il nini|iiiiiiimiif liiiii M W» Mo &&&••«• Becpekß Mliml» T»mtfik»i • ki Hmhmmmi Imhi • MOKOMAII WĀ O KR AO «LUAO K8 KUMUaONUA. KUMOLIPO NA HANAONA LAUaUIOKEIA WA otai m ia«« m Mk9 «lul, ei» M • Oiolo im Mika, ▲ B»01ok> <m P«iik« a* huHM 1 toft» ■>« ft> ° Wftkftft m* Pftpft («) Ei» -ma keia Wftbi o k«ift moo k«ft«fc*a i i« kft mook« ft«iift»oOioto ftflM Pft»kti. U. mkfti kft meft kakan i kaia hoono h*mk» MNhM iH o (Holo aaie P«lik«{k) m« ko ano h« kaikaa anftftOl«io tio Paiiko, mamah • ka kooaoho kueuhau o k« m«l« Baikapena o Kwaiii, ka moi o Oftk« »•»- k« M«i« hoi i olalo ia «i t «« hooiii ift awilana o Kauma ft&. m»io K«ufti-

f£i MooktsMkra o 01010 Kia» Wmhiae 01010 OWona* Otoioliooo« Olaloha»» K«a»fco&tt« Haloiho K» MookoMhaao Paiika Pmlmbai Palikaa Palikiok» Lakaimihaa Keaona Hanaa nsai © Xana me Kanaloa he oaao mal<oe. O Ahnkai rk) ko laaa moi. sa Mookaaohau o oloio Kane fvabia« Ahnkaa Holehana K«pili KMftonainai Kft*akiipaa Helaaeiiana K*vgakahiko Kahaalaia Kahisol«pa Kakuau Kahikoleikae Kupomaikaelene K»hiko!«ifk!a Kanamaikaalene Kahikoleihoaaa Hoakoakoaika auhoaaa Hoakoakoalan Kaneiakoakoa laia - honoa sapo Lanikupo Nahaeikekaaa Haoeeiiaha Keakeaai Laheamana Kahinakiiakea Laanainakii pao KOhmaahiaakiiakea Haanehina khp»pa li&sasahinakii Ononakin» as«a kiipapa dttkastffc*a o palika NaliU**i Pai&ahalelo k»hianlakea Kkpkpkka - Kap«#ftmo« Kapapaiana ®ap*&*laia | Olakailaiia K#papkp*'* Kapapanoiloka Kapapahfitia« lrapapaiitfrkt K#iwi«iaa haHpali Kapapanalaka Kapapahola ; l&papakHlanla Kap»pa««*®a Kapapaiaoa Ktj*fc*poakahi Kapapauii , ita» mai o fcapaps*atafeß B aa ame Itapfh®«nala ka muli Kapakeeaaia Kamaalikaiaaiua Kakoekokohipaaa Mehakuakoko /Kspasaa lTaiiikaaeiiii Papahaoaalu Hanaana Nalaua mai i haaao iho o Faa ka hofitia Uni o Uaikahonaa me « ■

Ma fca m*b*U •MmhhU, V •i ka BwtkM«kM o PaHk« (ll) i! h«ike tiM mli U*ā • lUaawa, «iMw oU wm Ikh • wahla® A e k« LUikahMM *«*•»• kam«-, %•« he KftB* «Icm ao k«aa i tote «1 • kkM o Kwpghwalf h*tt, wahiae kāi twh» U Kfthik«. <4« ao M«; wahio« • k>*a atal: Si • Wakea. i k«yAi« i kahi wa o PapanaUkea. O ka hela 082 i hdkeia •« !• ota k« h«»aftkft fttift o ke kuftuha« ( i ho»kamu wea !• •; kekfthi pe* kuaahka kfth(ko ma k« •00, ok« knma kof« e »•• *&i ®i ki Ukon hfthftti kuaahan «oti. Akft h« tt>ec poao «o oae k< hooawopopo ift ma fteU wfth«, h« artftwe »00kaanh«u Kuiuahoauo e »e &• ke-"»v h«ht. Oia Kuinuhoana ta« ia ■»»- •we K«ftah««. o hana wahioe. E hoikeia akn ms ao fcda kit«uh&u kumahoaua aia keift hope aka, « fel« e& me kekahi me« uiookuaulMa e ae. Oa haaa Jta nei kak«ti peia, i mea e b*uraulu p«oo ia ai na m»h«i« kuaahau i ike Uo.Hawaii nei i ole e oālowale ■ui k« Ltfaoi Hawaii «ku o keia wa ««ue ko niali aku fiti hoi. | Ra Mookuiuhaa o Oiole Kau« Wahiue |Miku«nahinakii Waloaoahina 1 akea kiipapa ilwaanahinakiiakea LoUanahana | • binakiip«ppft I WelaahiU«intti Owe ! Kahikohiamua Kapulanakehao | Wakea Kahok«kelcmoaiia | Lihauula j/ ; Maku'a";;,.' | Ka Mookuaahau o Paliku | Hoināila Monuakau K«ha«kea Kaaleiaahu i Mohala Luakaualaui Hinawaiooa®!» ukelekee Hinawnioki Hanau inai o a Muliu&ha kaue e Laumiha k«ne i Kāhaula wahine o Kahauakoko wahiue Kukal«niehu Kāhakauakoko i i Hauiu mai o Papa-uui hdn4u— 1 moku oia no hoi o Haumea Hoa^aka- —Ke !k« i» «e la. aia 'ina ka haoauua 1002 asi ft Laiiai. ,wahine mai i loaa mai ai o Wakea/ •ma ka hauauna. 1003 hoi i Uaa uiai ai o PApa. NolaiU, he haliau uina o Wakea *o Papa, m« kei« mookuauhau. O Muliuaha, kane Laumihā kane, K»banftfa wahine, ame Kahauakoko wahine. i holkeia •i la, he poe keiki Uk«" apau na j Kahokukelemoana wahine auie Hii nawaioki k«ne.

a M»!ioāba kine i* Ii»! wfthine e Lanwiha kan« i» K«k*kak*a lani wahine | i Kahanla kane ia KuhulihoaOa wahine ' A o Kahauakoko wahme "koi e nan? ma ka keiu hanauot 1003 i hoike ia ae la, N«laila, na hoea mai la k»kott i ktia wa lka loaa ana o' Wakea ine Pap», na kupun* maa wahl a kekaki poe o ko Hāwaii ««i Ulial kanlka, oiai nae, he h«pe loa aai laua aai ka wa mai o Lailai wahiue elike aie ia i hoike ia ae la. Ama keia wahi, e paa ai ka ttl lani mookuanhau mai a Uilel wahiue mai a hoea la Wakea ame P«p«, a e hoomaka ana ka uiookuauhau mai a Wftk«a ftku aiue Papa 1 hoea mai ia Kaiuekameha ī, Ki Na'i Aupuui, a o fcei« mahele e hoilre ia aaa ia mahope ae aei. | £ hoo»ftopopo ia, mal ke An 'eoai o I4ilfti wahioe, a hoea ia Papa wahine i kapftia o Pap« nui hana* i moku, o ka nui 0 ua maiahiki. m a Ika hoonohoooho knauhau a ko Ha ; waii nei poe, ua Hke me 7 mauo, 5 llan, 2 kaau, 4 kauna ame a keu makahiki, o«a hol, he 30.090 m»— ia uia ka helu o keil wa.

lit4 a«M.« Mi «t» M « uam w^tee,fttea»^mkMa«Mpafft fftffaW M ®ft- ft<a«M o%* Huiiiil «ml U&*& lM«kft. M Aa«kehirAl, b« wA it»ilk ikMMmi ft wml- • ®««Mflft Hteft 4fe*frefema fc*fc<B« lMtt»afta-997 «MkēfclttM*. UMfk««lftMftltia •«a lia««ttfta kft«Aft w* • lftiiai wiUia mai, «HkaU ao hol

mMMmaMi asa a« • na lflH %«au— iWa o OM» «ok Pli'.lm i ho%« U ma ka l»l« hsoa«aa 980 O keift kaanhau 0 L4atthbonua t e holke fa a«a i ka hauauaa kaaaka i h*» to«i fti o KupftUUflAndsau kt wahioe « Kahlkokaae olft hoi, o K«hCko— luamea y • «■ Uua mai o Wakee. NoiaiU, peoei ha hooookoaoho ana • kew Kuauhan o Liaikuhoana LUikuhont*a ke kaa« ( KeaJra— hulihor u« ka wahine Lakak» kaue, KapapaUUkft ka, wahiae Kaiuooaiewa ke k«u«, honua k« wahine Mft!napo ke kane, Lawekeao ka wahiue. '

Hai>au mai oa keia inaa aa, he poe keiki lchulebti ioa, a mawaeua. • lakou dia o Kupolanākehaii, ka vyak<ne a Kahlkolauuiea i heike la ma ka hel« H haufitiim iooi O aa] koahanau a kaiknuane o Kupula— «uikehau wahiae i heike ia ae la, ■;oia e;::n -:v: : / Kane Wahi&e Klnilauehiano , Upala ] f Halo Kinilanewalu j Kalaoi«a<A« Kaniekaokalani Kab«»okalafii Keohookalani Kaiuaookalaoi Kaleiekalani Kapaohiki Kalah'i Keaomele Malakupwa Ke-aoaoa-lam; Hanle LOaa , Nane» Walea Nana «ao Lalohaiih Lalokona I,alohootniam Houtsapoilun& Houaailalo Pokinikial Polelehu Pomanoniāoo Pohakoikei Knpukupaanua K«pnkupua-<» lani | Kamoleok«houtta Kealaok& — ~ hooaa 1 Paiaalani K&uikekaa Ua hookuma k*hfhewa kekahi pee kuaahau aa o keia Paia£la«i i hoike ia ae O Paiakalaui [Paia— aleni a i ote Paipaiakalaui) ka p® iolei o ke ku aoa •ke knaahan i holke ia ma ka 'Meolelo Hawail" i hooponopono mua ia ae mei, aia n« ia tua ka heln hananna j Ohemaka Panainai j Maknl« Hiona ] MiliPomea Han«haaaiau Hookumukapo H«®o Lukahakona l^aulani KahiKolaameā Kupalaaake ■ haa

He m«t» mali «k« ko Knpolana oii uo 9 Kolaniehu «e Ko iaak«lani > He 26 fca nni o«a k«lki «pfi« • MWti«po ieane «kl* I*wefce#« wi— hiae o h«lxei« hift«tfna iooo ihW k«i« fla '#£. th %dl&U?w« iōa ltik«M po*%tfhrtHttt i%« ok»n>M he mkii hati«<iaft kuk«aw«le o KlnilaaelMaao (eHke 4tie i« i hooni* faocolfo 1« 4e ifc) * %d«« i« K'**— (aa«keh«a, m«fco&a*«ii to«li"m»L« a Klnilaneiaāno m*i« boe« ia 'waniāe m« Kul»niehlaW Koli«kkl«ri» wohiae ikl6k« kfcon i oik«liiKtmii looi mai i* L«i!«i «rabiae aaiiu Ikalike i« i ke «« hftnauna o Kahi—, kolnamea. i hoik« m«« U «e nei. A e hoomauaa ia, oa hoike ka «4« k« MHi 78 e W Na'i A*fknt ilei ike Hio K&ki— koiumtße« i hoea tn«i «i «i ke k*i hoee heti .4 i ike i« ma GT«waii nei. P«w v.