Ka Hoku o Hawaii, Volume XXII, Number 34, 5 February 1929 — HE MOOLELO NO TARZAN KE ALII O NA MABU AO Ka Mea Lakaole [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TARZAN KE ALII O NA MABU AO Ka Mea Lakaole

MOKHNA XX NA H4NA OKA MALO OKA PO A oiai kaia «aa hiohiooa • ifc« iaan«Bkafc«ia mtm waki» hoikt ia ao la. a ia ao o Tasana Jado— gara, ao ka mea hoi ooaa koia ■Moiolo ko nolio pio ali malo'io o kaia iaa lioaa i Ulo 1 kaiopaahao aoaa. aa»ali o oa haoa pabolo a kela poe kakaoa o kola kaiaaa— kaahaie o k* Aiii Mosara- EU ko kooana ia aoi aa olole mawao* na o Mcaara ae ko Kahuna&ii Ladona. ao piii ana boi koia maa haaa nawaeaa o iaaa oo ka ai— nao pili i ka Nohoaiii o Paladona He aiii ano maalea no keia Alii Moaara. a aolo no boi oia i aak*»j makee iilo kt mana nui jaa kaj lima o kela Kakunanui Ludona. ai nana e noho mta« nai maluna ona. Ut hoomaopopo no o Mosara. ua makemake loa o Ludona I ke kaaaka pio e paa mai la iioko o keia halepaahao lua liuna, nolaila. ua noonoo iho 1« oia i ka mea kupono loa ana e hana aku ai. oia hol kona malama no 1 keia pio mo ka paa anama kona mana oiai, eia no Iwaena o kokahi poe o kona poe ma kona waki, ua kamailio ae no lakou i ko lakoa ano hilinai no i keia kanaka I hoea mai iw&ena o lakou, oia no ke keiki a ko lakou akna.

0 ka nui loa o ke KaKananui Lodon6, oia t* lot* o Tasana ma kona jima, ae hookan ai hoi i ka hoopai o ka make maluna ona, a ua lilo iho la o Tasana i mea e iiuaī ia inai ai ka Noho— alii o Pohiaona, oiai. o aa manao nui no hoi o ke Alii Mosara e liio ola i moi no kela Uhui, aa noho alii hoi ma ke Kulaaakauhaie o Aru!a. Eia keia mea mawaeaa o keia mau mea, oia hoi ke Aiii Mosara me ite Kabananoi Lu — dona. I na no ke ko o Kela ma — nao o ne Kahunanui Ludoha, oia hoi ka mohai ia Tasana naalona o ke kuaehu o ke Akaa Jede denaoto, alaila, e hoi hou mai ana ka hilinai o na kanaka Arula malani ona, ae lilo ai oia i mea makau ia « ka lahui kanaka ma Arala. 0 ka manao nui loa o ke Ka— huoanui oTurnla, ao kela kahana hoi i pahele ae la iaTasana iloKo o kala Ua lioea, oia no ka paa pio o keia kanaka kino &no akua, & aole no hoi ua kahananai nei i makemake e kay kekahi poino kino malana o keia kanaka kiqo ikaika, ai manaoio ia no hoi e kekahi po« he "Keiki oia na Jede - bena-©to," nelaila. aole oia i kaili waie mai i na mea pili kino o Tasana, • ua waiho īa aka no kela; maa wahi pono kaua uuka me ia. j A ia bo ma ka aoao o Tasana e lei ana no ī kekahi ake ili holo — koloba, ai loko hoi o kela eke ke kahi mau mea pili- no iaia. He mau kala maaa kekahi, ai mea paha e hoopaa ia ai mahopeona pua kea e ki ia aku ai mai kakaka aka. He mao apana hao kila no kekahi. a ka pahi »u no hoi o ke ano a&hiko loa. a ua waiho pu ia no hoi kekahi pohaau paea, ae imi ak« 'ai eia i ke ahi e pono ai ola ke he'« auwana ma ka waenaheie. £ waiho pu ana me ia iloko o kela eke kekahi naaa holohoiona i hoomaloo ia, ai 1110 hoi i kaula paa aaoli. Aole »o keia he mi mea waiwai i.k«

kaki poe a aa, aka, ia Taaaaa aa ika nooiai ka waiwai oia a*n ke*a eke IU Mekaioea aaaaM aaa aa kaaa at maapopo ao ai ao koaa pakoie ia aaa e koia paa kakaaa. a hoo— maopopo pa oia oo ka aao mai paka o kakahi iiaaa iioko o keia lua hona. oiai, aa haaaaka ia ao oia i ka kaana oka holo— hoioaa iiona. aka< hoo«Mopopo koko iko la no aao oia. aoto koia hauna o ka koiokoioaa lloaa ko kaaaa hoa, aka, ao kokakl »a— nava ioihi paha i haia ioa aka. a aoie no paka ho aoiokoiona iiona iioko o koia lua I kela manawa. Hoomaka iho ia oia a ooii poaoi aku i koia kalelaa paakao ona, ao! imi aku paha ike aiahelo opa - kolo a* oia mai koia kaioiaa i pa* hēia ia ai oia. Ua hooauapopo koke aka ia ao oia i aa paka aaiani i ahi ia mo ka ih holohelona aa pani aaa hoi l ka maiamakama sai itela rumi paakao aka. 0 kela man pakaaniani no hoi i uhi ia i ka iii holoholona, ua paa ioa ae hiki ole ai i kokaki mea ko wawahi i ka paa 1 hana ia aku ao kela aaan puka makani. 0 kela maa mea ilouo o kana eke lei ai, aole he waiwai o kela man mea ia kaaa e kau mea helahela maikai, aka, i ka mea nae nona keia moo leio. a ia no h« mau mea waiwa| iloho o keia mau moa maloko e kana eke, ai hoike ia ae la no hoi mamua ae nei. Ua nana aku la oia i ka waiho mai o ka wai o ka Muiiwai o Me. diDa rula. a mao aku o kela mu-*-liwai e waino mai ana ka aina me ka maikai. E ike pu aku ana no hoi oia i ka waiho mai o ka ma— iuoa uliuli. ai ike oia i keia man imea ana e ike nei. mamuli o ihaehae ana i kekahi o na īli ho— ioholona i uhi ia aka i kekahi o na pat(a maaani i hoao ia ai e ;paniika malamaiama ma keia l haie lua ena liona. Ua ai |do o Tasana. ao!eio no he liona iloko o kela halelua ona i ; ona, oiai. ua hooKuu ia aku kekahi 'mau mamuli o ka waiwai iole oko lakou paa ana maloko o Ikelahaielua malalo o kela Hale Hoomaea ona Kahana o kela JKulanakauha!e o Jerula. j I Mamuli o kela hemo ana o kelfi iili hnlohoiona i paku ia keia Duka aniani. ua komo mai la ka ma — lamalama maikai iloko o keia ha!elua paahao o Tasana ame ia maiamalaoia, ua hoomaka aku ia 0 Tasam e noii i ke ano o ieeia nale lua paahao ona, ae ike paha 1 kekahi wahi nawaliwali a loaa ai paha iaia ka hoohana an& aku o loaa ai iaia ka puka maalahi ana aku mai keia hale paahao ona i hana apuhi ia ai oia. Ma kana nana ana i ke kulana a keia halo lua, ua hoomaopopo iho la ola iko aro akea maikai oka waiho ana 0 aoia halelua, ahe olaa mau puka nanui ma seia halolua, a he hookahi ma kekahi aoao, ahe hookaki no hoi aa kaki ona i ala kai ia mai ai iloko o kola mai o kela poe kahuna apahi. O kela maa puka aniani na hoopaa ia a* kua hao iloko oka pohaka, aho Kalana paa maoii no ko keia mau puka aniani. laia o aaaa ana j keia aiau puka aaiaai. ai kela mau kaa nao o komo ana iloko o ka pohaku, ua koko koko iho la no oia i kana maa o hana aku ai, oia hoi ka hoao ana mo kela pahi kahiko ana. ae hoaO hoi o oli ma j kaki o ko<a maa kaa hao i hoopaa; ia ai, a hiki paha i ka laaaawa o hoonauo la ai ka paa o kokahi o kola aaa kaa hao koopaa puka aniani. Ho kana nu* na koia aaa o hoao noi o wauwaa i kol* aoao o kah 1 hoopaa ia ai kela maa kaa kao, ano ka manawa loihi no paka 6

iko ia al ka waiwai • kaia kaaa I kala •« kaia la e iawo ia māl aaa aa kaaa i kapow». ai kaokMM la maA aM kokaki waki prta aaka a»a kao o kakaki paka a«i o aannal paakao aoloaa. Aat kaaaoo aaai i haawi ia nai iaia aa koko iko ia ao o Taatßa, aoia ka o4a i makoaiake ia o aako i ka poioU akaai. * aka, ala oo paka ka naaao no ka aMiaaw koaa oia ao kokaki kamu i sakomake la, ao iko aka aaa ao paha oiama kataki okoia aaa iao kooa «ai aaa. laa aao o kana 010 ia aokahi haoa ouAua ao o kokahi manawe. alaila, o kooa aaa lakoa i kokaki manawa aia koa o komo moi ai. a aoio hoi ko paakao o noho aka ana iloko o koia hale lua paakao i hoopaa ia ai oia- Eia ao aao oia ko hoo — kaaa aoi no i kana kaoa ma ka 011 ana a»o koi» pahi kahiko ma ka aoao o kakahi o kela maa kua hao. | I kekahi la ua hoea mai ia iko i Kulanaaaahale o Turula o Pana |ftata. ao ka mea paahana ilokoo Ika iima oke kahunaaui Ludona | ke Kahunanui o Arala, ai hoouna I ia ma ke ano eiele i ke Alii Mo — sara, ai ke kahananai hoi o Tu— ruia. Ua iawe mai la ua elele neiikekahi lono maikai no ke Alii Mosara, a oia no hoi ma ka maoao ana o aa Kahuaanui Lb— dona nei, ua hooholo iho laoia e hooiiio ia Mo»ara i moi malana o na Lahui Paludona, a ua kono pa mai la no hoi i ko Aiii Mosara e hele aku no iee KulanakauhaW o Arula. I ka haawi ana aku o PanaaaU i ka olelo a ke Kahananui Ludoa» ia Mosara, ua noi aku la no har oia i 'ia Alii Mosara nei. eae la m6i oia o hele i ka heiau hoomana o Tsrula o hoomana ma ia heiau. oka aaanae nae o keia noi aua hope nei u Ludona oia no kona makemake loa e hui pu me ke. kahunanui o keia Heiau o Turu!a{ ae hoike aku paha iaia i kekahi manao mai kona haku kahunaaui mai o Arula.

Ua halawai ae la ka Elele Pa— aasata me ke Kahunanui o rula. ano kekahi manawa ke laua kukakuka kamailio ana, ai ka| hope loa ua malu; ioa aku ia o Panasata i ka pe— peiao o ke Kahunanui o Toraīs i keia mau olelo ano pahele, ' Eia kemakemako nei o Mosara • lilo i moi no ke Kulanakau hale o Arulā, a ia manawa hoo— kahi no hoi k<> oaakemake nei no hoi o Luelona e lilo i nrKji no Arola, a aolo anei hoi oe i iihi e liio hoi oe ' pani ma kahi oLu - eloaa, ae hoomalu hoi i na kahuna lehulenu o Ar«la?" Ua hoike pu mai ia no hoi ual elele nei a ke Kahunanai Ludona ao ka aiakamake o Ludona e make keia kanaka apuhi, ao M*sara hoi « ola no keia kanaka apuhi waie oke k«lana e heokaulana l*w»ie ia nei he keiki oia na Jede hena oto, noiaiia, eia waie no ka mea kapoao e hana ai. oia no ka Imi i k&hi e hooke ia ai «a make makeo ke Kahunanai Ludona, ae hoeko ia hoi ka makemake o Ludona ma ka mohai iaokeia mea apahi waie i kela kolaaa| keiki na ke akua iiana o ke kua | aha me ka ike ia mai • na ka— j oaka apau o Arula. I Ua iilo lo no keia mauaa hoo'— | waiewale o ke kulana kahonaooi i no Amlaimea hiki ole i keia Kahananoi o Jerala, a lilo ae la oia i mea kumakaia i koaa alii ma kela wahi, a hooholo iho la oia i kena maaao • hopa pio ia Tasana ae lawe ola aku h»i ia Tasana Imna o ke Kahaoanui Ludoaa ma ke Kula&akaahaie o Armla. Aole I paa