Ka Hoku o Hawaii, Volume XXII, Number 35, 12 February 1929 — MOOLELO KAHIKO NO HAWAII [ARTICLE]

MOOLELO KAHIKO NO HAWAII

(41 iwi>>»fc»» it • •i Em»mo|mo b«i i« iha Mii MM • K«k»i «k« a*i fc«k MM* Ui9 Māklk»*— Ka»wC o Saw»H m!) -d*6f»tu lniiuki P«s*SUI • b Biumm M e

MOKUNA 111 KA MJOLBLOOKO WAUA MA NOHO ANA MA KALIHI K A I,OAA ANA 0 KS AKUA ULO O KAMnUNA'IKANA

"Kiioaia ka w.i o &a awa a kaoa. Holo ako no 0« 090 ke kaaea n«i » i tati ae o« o ka Wki « hana laai ai a m««d)«« a ti*alk«l ka awa r alaila. hoihai oui oa." U# holokikl aku 1» ua o Kalia a hoea i kahawai. i oaoa aku kon* baoa e ba ana ka wai-poaa aaal «eU aoao o k« kakawai a haai« «k« la iiuāo o kakahl Ua kohuou mablo ako. Oia no kala kiowai o P««h««hu i keia wa. Ua ol«lo ia <na k«i« i lo.oUlo ka—• hiko o kabi « ko nei k« kawa o Paoīh aahi oua kahawai U I ?poho ia iho ma k» kaea ana aka o i uou *ka &i, «lik« me ka mea i hoike ia ae la.

oM ka ttal» au a»a poliaku nei a loan ka wai pana iomluna itti «aai, ma kahi a»a*ope iho <> k* La!e !«au eku nei ma k* aoao m-»lulo. huii ui* ka Ewa o ea uwep'» e uei nia ka Alauui Kun — kiui. 0!tlo hoi kekani poa» oua

pohaka la e Hauuuea i nou ai. a Do t>uhntau nui e ku uei uia k*kahi wahi pa-bhle i uuho ia ai e kekahi ka <!i»lta law«!av»<i o Wili Laiki o Kaaai i kehi wn i ..aaoope ae nei.

A h(>ea o Xblu i Kahawai, eiikt> Oie īa i haik? aiua iii nei, 8 lioai atiā hu wai auapuna aliali maik.ai a ki»ti« aiu Ih ooh ka ikaite*a * haule iioko o ka lua houoūU malalo, a he hoi ia iaiaAone ain uei» l.oapaapa aua hoi aieelen iho 1» ka ianei haiM buk i ka .na apau, boi mai ia oi* uie kn piha pahaohao mai o koua b®oooo ne k«ia mea kupaianaha a koua mau maka e ike ueilaia uei oo hei a hala mai> ua piha mai ia ua wahī nei i ua kaaak» o kela aoao mai» a pela oo koi me ko keia aoao aea, a he ikuwa uui ia o oa mea apau uo keia 'wai kupai — nah». Hoi mai la keia a hoea imaa o ka wahiua k»mabaa me ka piha ilihia, a oleio akn ia. "Kia ka iwa ia ua wall a ua aoaikai." "Ua poao." wahi a Haumea i pane nai, e kahee mai oe ika awa o kaua iloko o ka apu a paa, aiaila, haawi uaai oe la'«. Hana iiio la no hoi o.Kalia īua a*a uei a ku i ka wa ap«, a haawi aku la ika wabiue hookaiakapaa ae ka olelo aoa aku. M JSia mai ka apo. '* Oko Haamea laiaa nsai la ao aoi ia i aa apn uei a kuhau iho la ka paia. "®ie ka awa, e ke akue, He ai aaa e ke akaa 1U ai aa kiui, an ka mauo aiaelL ka leha e ke akua O ke akua i ka pa loa O kini eke aaaa. lao a oieue — haoe ke akaa Mai ka kikiaa a ke komohana Mai ka )a kaa a ka ia kome Mai kai/a Koolan a kai Koua Mal kJpaa ilaaa a ka |paa ilalo Mai hookal a ka halawa* K apaa, eia ka al. ka o

( 9laloteaw» I M» awa oaoa paoo. «ooa kewa | Ke «II poao, fce «II fcewa H«ola t fce«ftke Haalae ke eU o fce fca«aka oke elo ««<, oke ola lea A«a keefcM Ola fco« alofca Oialoa 00 «oa - ■ L«U wale." 1 lfco fca haaa o aa o tfa«— mm> Ika paooha ok» awa* «a fc« i fc« «kaa oka apo fci«lift f kaawi •al la oia I oa apo «el io KeliO ** aa oMe aoa wal. "Ke heike t»»i oei ko eko o ka-> koe* «a oU ke kaaaka a ka«a • ••• keeaka «ei» BU keakoa m* ka mm ®nkf «keo 00 <« ko»»«a iaai a ho»ko aai i ke kaoa makeawke. Ua eU O—U! lna U aiai ka awa lte akua o fcao«." laa mUo Kail« a pa«. i« «a /»UU mai ia o H««bm« UU ma ka uinao a«a «aai. "H« ohĀāe oo oat paha aou?" A« aka la no aa wahi Kanoka nel a>« k» olaU aa». "No'u waU oe ka ohana o nai wahi « oonoho o»ai a«i. O kan« ame ka wahme. A i keaha U?" "Eie, « h«l« o« « kaahaua i ko ohana apaa« pili m« k«la kaoia paii «ku »ai U. Pii a haaU ma k«i« aoao o k« awawa o Kalibi!i|ii-o « haula ilalo, «Ui!a, pii polol«i oo oakoa oo o KUohkua. A oko ookoa wahi ia « aoho ai. oi«i. « «lahula aoa o kai n«i ik« kaa«. £ h«l« o«, a « h«l« au « naoa w»U «ku i k« kaoaka oeoa ke ola a k«u« 1 hailooa iko W

i o-ie I» oo i» a liho i ke k»h*w»i o "PMbt»6bta" ikt akt 1* keia e bbīb toa na kaoe. l* l ir*bioa «cDt |ca kanoalH ni kaki • wai e b«iaku aoa. Ik« raai 1« bei na pu«la kaoakn la i&ia nei • hooho ae la. "E! Be wahioe uaalihiai ae b. i keia e he!e mai uei- Eia le oa ohn ina lipolioo oka waokele. He kea ū9 hoi aka wahine ui. Owai ie nei wnhime?" t Olele »e !» boi kekahi poe a 1&— kou. Malia oka wahioe uko kena a Ke franak& nona ka ioeo e a tn*i U. Aloha wale nu ka hoi ka ioii aua icai ok* hea papua aou o na o ka Hooilo!'' O ko Haatoea be!e ako '& ao ia, a kukoke i.nahi a «a poe nei e «o ■ q«, h&awi aku !a ke'īa ike alob«» n>a ka o'.ele ana aku. *"A.ooai wale oukou »paQ. Aloba ea-'' Aluha uai la oo hoi aa poe nei, me ka ole!o au% mai o kahi o lakoa. ''Mahhini oe o na pali." Ae aka )a oa hoi iaia, a hoomaa aku la i kana olele aoa. "Mal koa nka mai oei keia i iho mai nei, a ma o a»» nei la« lobe la «o he kanaka ka. e kaloaia ana i ka inau ko keia wahi. Ae ka ima do paha ia e a aaai la."

A« otai 1« oo bei ua poe o«i, ka olelo «lia naau «ikn nei aiaKou a holo mai la boi • naea i kaia m«« ka|»i«ntba, ua ka ioa«, a ala mak«u » bui ako. alaila, ehi kaawawe imiiaaa ona kaaaka la. k *«b«a eoe nae gwba ka»a frabmf. M Ae aka la kei» tne k» boike eoa aki i oa poe nei. O ka'o wahi pupn niau kaue kela I kahi no boi a« i aowaoa at i kaia bakabi«ka, a i ke kah» kol* ao« « ea | ia. bbi uiaī ia i eaihaie» a i nana iho k* hana, aohe ke kaoe fcah«a —i pili kooeoaaawaooi hoiona lr lom aka hele. I oaoo BMj aaanei koa baoa % i k» aiao*i. ike mai la. ao me ka «raiobia la«OA «io «ka naao • kaialtiM U »11 k«U i kai oei. « ha»p» ral« «« )a ao. « Uwe U «aai ana U « make. A oi» k« ; » 1« i h«U a»ai la. 0 ka ik« wale ako ka faba i n« maka n k« k«o« U, « h«U «ka ia ■« k«i« aoao.

I "A •• w— i b*obo W S pt • Mmi 0 A| U i *M »«••*<*•, *•« lM<lM£''" |Nk &«• .«Mwk' •fce o U wt. M b olm Ufe«o m( »U ake 1« •* lt; ■w Uk> ak« nei 0 h kaa <l«n« f fk« ik« Uoo ***¥b u»of> e* ht«bo U o 9M iUMtt| «io* Auik« «•! U o«» bd 9 |fir!§l >•• j ko wliia» • ••!• ibo lf JM»«| ««•"wiiiauika, • k«n poioUi >••• ••• mlw ik* ,«tbiii» »|feß «rd«Mk« oo • !»•'• i *• Ue o> *** ' ūklUiii, . A oWo ••( ii »« fc«ai«io« • U ort i fc»U im m« k« k«kikcbi «•• • B»f UU a«i. "AU k« k«o» U «• pm bm!U I , *• koai nl*, « m it* a «| j g B9 m«U o». AUUN ti««««iU» ▲toh» Im." 1 k«ift (m i po«j iio i«f |{ k«i»i •!« poni • p«« 00 M«Mm« 0 U«OA«it r »i« D0 m o k« %% koko • : «wpoi p« »»« » koo« 900 keUoko* «t« o>«« knpaUnh« i»o Ui k» sfc* »«» «a« a«« «p«o. Hrl« ikili lo hoi k«i« «« e» «Jok« fr«oak«'i' pii po i«»i «i oia j ā i P mni p k*t)«««i qo t«bl ok« iiou • « m«: •n», A k kok*k«i« ikt imtf, oU!o a«i U kākāhi w«htar. "A«bM o«, • t« malihioi, n»t~ o»i oē ria iki ibo •! • b«U «• •• • kaa>«iii>i k«i« k«o«k# illkou ioihi • ••aaiU. Ok«U k« iUoaea, Io« o* e «• aaai ia o* « iko i Ho k«t« alaiU, beie ho o* • hooi i ko k«ō»^ K«!hoi« ao boi o H«am«« as« t«bi «k« wahioe taoDa«ia tt i oUl« «MloiUU, « bA»«k*U o« »«y m k«m««in« i« • k«oo«iUo i U iU «oko. s "I fa*U mßi U » t ia o«." «v«bi « u« wahia® n«i i paop «ko «i i k« il» mukaoaioke Alii Koaiohooa#, "E nonoi «kv i« 0 «, •«e aai ue i ik*U wahino malioini • ka uiai la, • b«if mai hol i« 9 .(k e J k«o« ken« |e paa n#i malalo o ko» IBAio ft t.i«, kela pio • pa» euai U ik« k«o)0 uiu. '

"Hvaba la uuauei hoi" walu a oa i'amuku i.ei i pane inai ai, ekit nka a lsw« uiai e i fie tte i k® ua K J a ka. uana ki»ja. katne. K amwi alu oe e au.a loa ae ka itoo, 1a b» eu&mik ka &. O ka b(ii iuhī ia a g ī a e Qft wa~ liiue uiahiuui, a uieio oaai l» ieiia. h®Je mai kae b f Ua«Viamti ia <* « >ke i kok»ne. K wiki kao» oka tm aka ka i>sba ora ibu ik« ' kaiie la» ht ika ia. O—ia. §£el«> aekaoa/' K haalele kaoa eka makamaka j ke aamilio'ana ■ no ka eleele e haloaiki ta imua o Kamohoooa ke alii, a e nana, ae kana ia Wakea ain» Haumea Woko o oei nalowale a»a » iaua iieko u ke koom 010. Mamoii o ke aao pap« Ui v 3ia m«a. aa oiii ako Uao laoa m & ke— kahiaoaooae kuma 010, a Uaalt Ika kawa o Waka(ulalai a eaa k» t ' kahawal laaa i hela ai a pii m* kaia aoao i kaoi n«i o Kamakeia. a oaai keia wabi aka la iaaa um eka o Kaiihiiihi i ka *{aoa> Kiluhana. Aole i paa ,

_ Ua_hooiiaa «mk ia — la koi* Mhi» »V:iUot ia Uha &. K«Tūa i i*li U ib» aei <ka Loio Kalaiu ne« aka oai, ai ka kbiso aoa 9K$! Mt koi o koia Loio Kalaoa boe,.6a bo* 9ao wal« U ae U ia hihi» a heopaa aoa i k*ia kaaaka ma Jte aato ha 14 «ahala oa ka a«9Btii. Ha i«i s* hiaia i baopaQ «ala ia aa »*i m eiai o iakoa |p« ao kokahl (iok» t> ka haawiaa i ioaa aka ia K«lli*V iaa ka aoa iml uoH aaa • ka m «m a i k*ia «auawa bei e» lawa ola «a |ikaa «olaiia ua. »oi aa ia ka Lolo | Kalaaa boa a boo»ao waia i ka b;«-» [bit 0 ka»£*ot. 1'