Ka Hoku o Hawaii, Volume XXII, Number 43, 9 April 1929 — HE MOOLELO NO TARZAN KE ALII O NA MABU AO Ka Mea Lakaole [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TARZAN KE ALII O NA MABU AO Ka Mea Lakaole

MOKUNA XXII KA HOLO ANA MALUNAO kkkl'aoke f; ika fe Ua »āk«»»ke lo* boi oia « nofeo m» k« k«l»n*k»ah»lf o ,lera!a oi»i aoi» 1 b*n* i* »ko >« •ao kaulike milun* on* • nt alakai o k® »o»o « Li»don» a ra aa«h oii ano kui k*alilt« ole a kela poea» >»»l«le io» *ko i» o!» i ka hahai au* m*bop« o <«I* Kahiaanai • hoao nei e %w« i ka Nohu alii o Amia mfe ka ii»a pakaha wale akn la no hoi ke AUi Jedooa i k«i» kanaka koa «ali - aiai «ai ka aina mai © Ar«la, a «» *e i* *ko I* o<* e k«i * noh® iwa«aa o ka po« o 3erala. 1 ka hoea ana aku o k«ia puaii koa o Jedoua »a kahi koko.e i kela w*w* o kom g*fe- u * hooholo ibo i* o T*s*n* e hookau aka i kela holoholona ma keia awiwa, oiai, a* aao uiu »ai la «o ke ano hopohox>o iloke o i asan» f o hiki nai p*ha ka m*n»w* * kiki ole *i i*<» ke hooo»*iu i k«i* hoīoholon* hihia *« hui *i p*h* oi* * kae ponoi mai no i na ko ao ke Alii Jed**aU* hui *ku ia o T»s»na a hoiie aka la i kona ma&ao hookaawai« aku i kela hoiohoion* i kel» man»wa Kupono, oiai.he wea maikai no ka hookuu ak« iai», »» liio »i hoi ko T»s»a» manaw» ma ka pai# »n» »ku me d» enemi,» «ole hoi ma ke ano e kiai ma« i K«ia holoholona hihu-

Ua ano komo no iloko 0 ke Alii Jedoua ke *ao hopohofK> no kei» hoioholona hihiu »' kona lohe ana 1 keia manao 0 Taßaoa, aa kokua koke mai la oia 1 kela manao, oiai, e aho hikipoiio ole na no paha I* lakou ke hoolako mau mai i keia holoholona nihia.

Ik» hoea io *na n« o keia liOnkai o ke Alii Jed na me na koa leholehu i k* naka 0 kela owawa. ua iel« iho la 0 Tasana mai ke aua mai o kela hoioholoha girafe, alaila, hoohuli ae la oia i ke alahele o a* heloholon* girafe nei i ke»a noku 0 kela owawa i piha i na Kumolaao, alaila, ua hili aka ia ei* ikaika ma ke poo 0 ua holoholona hihiu nei, a me kona hoopok* an* i kela kahea **« e kahea ai, alaila, me ka ano hunul» *no huhu oua holoholona hihiu nei. ua iho aku la oia iioko o kela owawa waonaheie, a naio aku ka maka aka 0 ka paali «oa 0 Jedona a mai k* maka aka hoi 0 Tasana kona mea hookahi e hiki ai « alakai i&ia. 1

Ē hsli aku »»» ko k»*oo Mooleio ma kaia Meknna »e no ka haakai kaa» a keia Puali koa nmi o Jedona. se hela aka nei hoi e halawai me ka puali koa o *« K4h«nanui Ludoaa ma ke laaakaahale o Arala, ae bm p» aku ana no hoi ko kakon kanaa— ilia pa aoa no ka hana a kala Koa naiihini 1 noho ak« la ma k« Kalanakaahai* o Jerula, a n« na mea i halawai naai me ka Lede Jaoe ma ka lima o kela koa ma-— lihini, Ma k«ia Mokuna aa e nae ako ai kakou no ia man mea ] hoike ia ae la. MOKUNA UA HOPU OLA 1A NA PIO 1 ka uhl ana mai o ka po rna ke K.«ian»kaahal« o Jerola, ao

ke Kvia*aka«h»i« ltoi • k« Kaakaaaiii J«dbaa aa ik« ia »k« la k 4kakt ka«w« o ka pr « h«l« maiu ae ara i ka Ba)« • aa Ka— hana hooman» •ka H«iaa o k« akoa a «a pa« Faludoaa e kiiinai «i, »• bsi« »• an* mm ka n»k* - m*ke oie « ike >a koaa b«ic aaa i k*l* waki o na Kahaaa e soh*i an». 17» haia aka ia ka ao. a aa! uhi m«i 1« ka p«ali maiaoa o ka aina aoMi ka hoomaopopo oie iai mai • k«kabi taea o k«ia haie • ; na Kahaa» • Jerala, ua hoe« «ku !i« oi« iw«en« o lakoo, « oiai ao)« he h*B» hoaaku o n« K&hup* no k«ia *hi*hi. • hiki i k« n«aaw« • wehe mai «ī k« «i«al« o k«k«hi 1« »«. nolail», o« noko iho !« k»l« p«uls o n« K«huo« m* ko i*ko« w*hi <m- ke *n« hoomaha M*w*en«o k« Oih*n«iK*hon« m« k* H*i«*iii o J«doa*, «ol« ioa he i*«n* olaoln *«* * »oi« no hoi he ik« i* o na k«h«n» uoko o k« H»le»iii, * aoie no hoi h« ik« i« 0 ke £aok«a«lii Jedoa® iioko • 1k« hale ona kahuna, « o : ai no nae ka m»o»o hilioai o k» Oihana Kahan» « hiii&ai «na k«kahi i kakahi, « a« io«a no keia l»u«» an» m»w»en» o ko J«rul» m»u K»hun» m« ke Kahonanui dona, *ua naua ake no hoi na kahun» o Jei*tt]» i ko lakou poe maiuna o Lodon* ke Kahananui 0 Arala, aa* liio no kana mao oleio kauoha i mea manao nui la e ko J«rul* mau K*hon*, * m* muii no oi* *n* hiiiaai i* o k«t* !k*hun*nui Ludon* i hoea ai k«i* | Klel« *uw*n* o k* do i k*hi o ka| 1 hale « kei* pos kahona e lawa lawe *n* i n* hana o k» heiau Ima kei* kulaaakanhaie o Jerala, |ao «ahi hoi « noho o«ik* L«de J*ue «e ke Aliiwahine O'o* o ke kulanakauhale o Arala. Ua lke mua no keia koa au'— wana o ka poe, aole he noho pumenana ana mawaena o na kahuna o Jerula me k* poe o ka Haleaiii o Jedona, a ua ae wale j sku r.o k» K&okaualii Jedona i k» noho mai o na Kahana iloko o ko lakou wahi mamuli ō kona I manao no 1 ka pono 0 k®na poe makaaiūana, oiai, ua hilinai no ho ; īakoH i keia ano hiiioai hoo i mana m»i ko lakou mau Kupuna mai, a he mea maikai ol« hoi i ke Aiii Jedona ke akeakea aku i kela hilihai o ka poe Laho' Pa — ludona i ke ano pili hoomana mai ko lakoa maa Kapuna mai, noiail*, ua ae aku no oia e uoho no Kei* poe Kahana iloko 0 kona Kulanakauhale, ae iawe— lawe hoi i ka lakoa mau hana eiii Ike kuaaho o ko lakro aku* e hi Ii nai ana, a aole nae oia i komo pu »ku e hoomana pa me keia po« kahuna ma ka iakou lawe--iaweiawe oihana pili hoomana ana. Ua lilo no Kela aho puanuana mawaeha o k» Halealii me ka Heiau o ke aku* a keia poe Ka—< huna e malama heihiihi wale ana, i mea e hookaawale ia ai ke *no aloha nawiena o lakou, « ua makaakau aiaa keia poe Kahoaa «hanai kekahi h«na e Hu ai paha ka lakoa makaiaJlona o keia Alii o Jer«i»,

O keia koa aawana o ka poe j hoea aai t kela kuiaaakaiihale • Jer«la, oa hoomaopopo ioa no oia i keia ano pnanaanu o ki launa ana o na kahuna ne ke Alli Ludona o Jerai«, nolaiia, ua aooaoo iho la n» oia « loaa ana no iaia na kokua ahā mai kela poe kahuna mai, a« makaukaa aoa no lakoa e haawi aiai i ka lakou mau kokua e hiki ai « hookau ia ai Kekahi hoopai maluaa o keia Alii a lakoa I hilinai ole %i Maauli no • kela manao i ho«a mua ai keia koa auwana o ka- pc i ka hala noho o kela poe kahana o Jerol«. ae imi ana hoi i ka lakoe mau kokua n« ka hana ana

i haaa sai «t aa k«ia kalaaakaohak • iemla Ualaalaa a« hai koaa aialMle • laaaa ai m» k«4a p* kahaaa maaail o ka haaialo aaa iho oke AHi Jodoaa t kaia kulaaakaahaU • hele aka la w* koaa paa Aiii ao ka kaaa aaa i ke kalanaka«hal« a Anim» a» hoihd *• hoi i ka Nohoaiii I kej Aliiwahia* OUa. aokaaaa hoi ll kaleaaa aiaio i k#i« aahoalii; m«m«li oka a»ak« aoa o koaa] Makuaaane Moi Kot»n», «I powa i» ai hoi koaa ola • »«ia K«iki j «lii aaa I m««ao ai « lilo i kaa«| na k»n« ktik#m»hi»«, «i ik« iaj hoi m« n« h«lo o ko k«k«o Moo— l«lo i haia aka aei. | 1 kona komo aoa «ka iloko o i keia K«en» iuana o aa kahaa« e «oko «n». «a aaawi mala w« 1» oia 1 k«k*M hoaiioaa hin». »e| hoom»opop ot« i» s«i «i • k«j hapaaui • kela mao kahana, « koe wale no na Kahuaa o k« Papa KUkie ae, oiai, he ho«tioo« i« e hoomaopopo j« «i ma vaena o lakou, ah« hoailon* kapu hoi e tioik« •!• i* iw*«na o ka i«haieb« • iakoa, a ko« wal« ao ka poe o k« kaiaoa ki«kie ae iwaena o ka papa kahuna o lakou.

He elua maa kahuna iloko o k«ia lehulehu o oa Kahoaa e noho ana ma kela «eena i hoo maopopo koke mai i k«la hoai — lona huna. a ua hele koke mai la l»u» « hui iho i» ae kei» ko» a«w»n» o ha po. Hooanaka iho la lakou e kamailio haw»n»w»n» maWaen» 0 lakon Ai ka hala ana o kek»bi manawa pokol« o ko l*ko« ka mailio maln ana, ua haaiele ko»e iho la kekahi o keia mau kahana i kela keena. a paka aku la no ka heie ana i kekal i wahi okoa aka a lakoa pah» i hooholo iik« ai, oia kahi e h«i hou ai iakou.

I ka haalele ana iho o ua koa malihini nei i kela keena 0 na kgh«na i puka moa ai, a oana i alakai aku i ka malihini ma ke— kahi wahi keena u«kn maloko o kela hale ona Ahuna, a ma ia aeena hoi i hui haiawai ako ai laua me kekahi o kela mii kahuna e kali mai ana no ko laoa hoea aku.

Ma keia kaena lakou I hui kokakuka maiu ai me ka lohe ole ia mai « kekahi mea okoa aku mavaho 0 lakou, ai ka hal* ana 0 kekahi manawa 0 ko lakou hui kama;ii« mala ana, ua haalele iho la ke koa cralihini ia iaua. a huii hoi aku la oia no ka Halealii 0 ke AHi Jedona, ao kahi hoi • noho an* o ke Aliiwahine Oloa n e ka Lede Jane. O kela maa kahuna hoi i hui kukakuka m« ia, oa hoi aku ta no hoi laaa e hui pu ni ka lehulehu • na kahana maloko 0 keia hal« aoho 0 na kahuna.

O kahi e moe ai na wahine ma Ka Halealii o Jedoria .na Jerola« na hookaawale maikai ; a ncf ia wahi, ai kiai makaala ia no hol e na koa kiai i hoonoho ia iho e ke Al'i Jedona, a ua hoomakaakau no hoi na rami like ole o»a ktkahi aoao o «a Halealii nej, a he puka no hoi n« kela ma keia rami e huli ana i ke kihapal nawaho • ua Halealii nei. ae iile ai hol kela paka i wahi e nana aku ai na wahine o ka Haleaiii nei, ae lilo ai hoi kela paka i wahi e nana aki ai na wahihe o ka Haiealii i ke kihapai nani e piii koke mai ana i «a Halealii nei o ke Alii Jedoaa. Ma kekahi o keia mau rami i hookaawale ia ai ka Lede Jane, a oia wale no ke moe ana raa kela rami, a ua ano kaawale ak« mai kela rami aku kahi e ke koa kiai eka kial ana. He eone wale no mau koa kiai e klai ana i kela poe ma kela keeaa ioihi oka Haiealii, ao kahi hoi o na wahine e moe ana i kela ahlahi. [ Aeleipaa