Ka Hoku o Hawaii, Volume XXIII, Number 39, 11 March 1930 — HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE I KONA MAU MAKUA Ke Keiki Opio Hoomanawanui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE I KONA MAU MAKUA

Ke Keiki Opio Hoomanawanui

(Unahiā i* • hoolM i» •• *» V' o ka poe hēluhela • "Sa Hoku o Hawaii ")

MOKUN A. 111 KA PUKA I HAMAMA IKI XK

U» hooholo koke iho I» no o Be l»lioB», b» hana io ao k«ia haaa Feria i kel» hana aihue haa kaa loa. a koho pa iho la ae oia i!o»o iho oaa. ao'e h« tnea okoa H»a» i »ihfie k«la naa apaaa dala »»• *•»» P»l»P*l» • tr» Abota i haiwi nai ai laia Aol» M kanalaa iloko o Belaiiona na keia S»h»a» F«ri» io no i >»w« k»»« ■au d»S» gul».

*• Alaila, aolo wale ao o ka ai - hue aaa mai loko »ai o kna hoahanae ko'a hewa au i hoopii mai nei ia'u, aka. mo ho aia ko kaoa aai nei oo ia'a, «a haaa aka waa i keKahi hana panai ino i ka haaa maikai au i haaa mai i»'» »■« ko'a hoa nei

He hoooii an« koikoi U>a keie aa« k«a hoahaaau kaikaina i hoopii a»ai la oe, e kae aaa i ke— kahi aahuna« aahu oei i keia aaha kaheaa eoalana o'», aaa lilo oleiho ia keia aahu e'a e aahu aei i mea oie i koa manao. a ua hoopii ia mai la eoe me ka noonoo ole i kau mea e hoepii

nei." v Mamuli owa mau olelo ano pale a ua. Kafhuna Fena nei, ua liio a* elelo i mea lilo o ka e hoolohe ana mahobe © tm. &|ria uei. a nalilNnaina poe o kela i ke : a ioaa olpS* a ke'aanafta mahiai i keia kahnna iloko o kona aahu kahuna. Ua nana ae la ka maka o kekahi poe n kel? «aaiaa me aa maka ano hahu i kela kanaka mahiai. / Ia manawa p« no ua Kahun& Fer*a nei i hoohola ae ai i mau lima. a kamailio mai la i aeia mau elelo, a he noaa oielo uhiahi wale ae aae, oiai ua hoomaopopo iho la no oia, a ia ka man*io o kela anaina mahope ooa, a aoie hoi e hana ia m&i aoa ka hana ana e koi aka ai Ua kamailie ae la «a K-nhaaa' Feria nei i keia maa o)«l« m« ka aa ana mai e hali ia aka kona kino no aa wai wai ake kanaka maniai e kapa nei iaia aa aihae ia e ia.

"Eia wau imaa ou e~ ke aliikoa aaaikai, a he hana maikai no paha iaoe ka iaai ana mai malnaa • <o'b kioo, ae lilo ai hoi i* haaa i mea naaa ole ia keia aaha iaa<hia a'u e aahu neh'' "He haaa aa«> haahaa maol{ keia «ka hookaa ana i kekahi hewa aihae ilana e kekahi kaha«a iloko o nona aahu kahuoa." Ua kamailio ia mai Ik «eia mau olelo e kekahi e keia anaina e hooiohe ana i keia mau oielo raa waena oke kanaka irahiai me keia kahuna iioko oka aahu kakena ahinahiaa.

0* b«N ino mli kala «aaaka epio aihk«a, a» ft« kapeaa o k«ia «mh kea kiai i alakai la surf iaaa o kala aaaiaa, a£ k»ka kai • kaia bal« heakipa. a aaa aka ae la aa aliikaa aai me k« aaa pa - kaaaMaa aa kala aiala a kakaki • eeia aaaiaa, aia aaaawa no oia i koli mub aiaaa aka iai kaia Kakaoa Faria i kaia »aa alela. "Ea, i ka manawa kea la oe i malama ai i kaa pale Meea kope loa?" Menaii o keia aieae a ke ka>— peea koa epie, aa a &e haikea ae ia ka keleb«leaa o ua Kahana Feria aei. a nana mai *a oia ik« leapena koa epie me aa maka kai kea. a mamea o ia leaa ana i ua Kahana F#na aei ka manawa e paae mai ai. aa ninaa kou aka la

no oiai iais"Owai ko» īdo» o koi» k»ban» iloko o koi» »»b» k»huna »v % hookohaeoho walo nei no Aole oe i pane mua enai nei i i(oa inoa e like mo ka'a 1 ninaa aka nai ia ©• ' ' 0 ko'd inoa • *« kanaka opt«. A ia no ia o« ko'u m«». a aole hoi wau i wanao h« moa maika! ioa »aa • nina» hou mai ia'a, aka, •la kekaki m«a • hooiaio aka ai ia ee, aole wao h« aea apuka w»)«.

Im m»nawa ao ua kahana n«i i naaaoiho ai iloko o k« poli o kana aahn kahana, » hakl »• 1» i ke kahi opo p«p». » nei mai 1» ika aapona koa o helahola hoi i kola leka ana i weho ao ai nai kon» poh m»K Ia maaawa hookahi no na« ne kob» Āoomaopopo ole paha i kana mea o hona noi. ua kaii ka oielo o ka ieka ilaio» »I»il» k»aniilo »ka 1» ko kapon» koa i keia mau 01010 iaia

"Peh«« 1« e hiki ai ia'« ke heluhtlu Aka i k«oa palapala au • kau mai nel imua o'u, oiai. ua fauli ka olelo o vena leka aa ilalo u kiki ol« hoi ia'a ke heluhela aka iia olelo i paiapaia ?a eoa kela leka au i hoike mai la."

Ua ano haaluia ae ia ka iima • ua Kahana Feria nei, a ia aianawa no o BetalieQa i kiei aku ai, a hoomaopopo ioa aku ia oia i kela owili leka e hoike : ke ia ana e oa Feria kolohe oia ao kiina leka mai ka Abota mai, ai kakau ai i leka hoolaana i ke poo nui o ka haiekula ena e hele aka nei e imi hou i kona ike. oiaii aa ike ooaopopo loa aka la «i Belaliona i ka īima kakau o ka Abota naaa oia i malBßQa ame ke kau pa mai o kona si(a i kuni ia maiuna o na leka nei. I keia ike ana o Belaiiena i keia leka i hoohuH ia oialo malana, alai!a« hoomaooopo loa iho īa o Beialiona. he Kahana Ferla aihae io no keia, a nana 10 00 i aihae kela leka mai iaia aku, oiai oia e hiamoe ana ma kela waonahole Ua hoomaopopo hoa Iho ia no o Beialiona aa polelai no ka keia ahewa aaa a keia kanaka mahiai i hookipa maikai ia laaa i keia kakahiaka. a kahaaa apani -keia o aaha wala ana 1 ka aahu Kahana Feria ma ke aao «hiahi wale i kona aao ko— lohe.

1 fceia heomaopope ana o ke «Hik«a opio i U& !oaa pono o keia tra»ātoa koi«he iaia maauli o ka hoikt)ka ana mai oaa Kahi*na Feria nei i kela leka • huli aba o ialo Halaaa. Ua hooaaka ae la ka «liikoa opio e akaaka, a hoo paka raai la i keia maa eieio i aa kahana kelohe nei.

"Ua maopopo no ia'« aeieoe he kanaka akamai i ka heluhelu a mai hea mai ia i ioaa 41 keia paiapaia ia oe, a aia ke aao hea ia i loaa ai la oe keia aahu Ka - kuaa Fer»a au e aaha hookohu kohu waie ae>. Aoie nae 1 nalo kou ano oiAio maoli, ao ee no ka moi o na poe powa, aho kanaka hoi i piha me na hana powa, ai iko ia hoi ma ka inoa o Loorxacio

da TaHao. a eia ae ke wa&» M». kaakaa *4i aei ko kaala »e kaa paaaai a |aki ia ai oe Uaaaeka

I kaia paiaa ao ake aliikaa ■l»|fti(l>iii»|i'i>« *•** §Mai w4H aaa io. aa lilo la i oKoa keomi i kelaaaaiea e koaloka aoi i k«ia Maa kakai oleio aaa aiawaoaa o koia kaaaka pawa aia keia att|pa <aa kala kaaaka makial aaM i heepifr mai I k«ia Kakaaa Ferta iioao oka aaka kakane. He iaaa keia i lehe aai ia na Moaatara,' a aia ka aiaa pa ue> o Savo«. eo Beia!ioaa wale ao paha ka mm i keoiaaopopo eie i kei* inoa i ka— aiaiiio ia ae ia e ke aiiiaoa opio

1 keia omo&wa no h«i • B«l* ~ lionā i «•• *b« ai imna. » ka~ ouiiio aku ai iai«a, a kaaaiiio aka la i kaia na« oloio i k< alii — koa opio

0 k«l% owiH i«ka e paa ia mai la e kela Kahuaa F«ria, aa'a kela owili ieka. aaa aihue ia e keia Kakana Feria koiehe i keia kaka kiaka ne. oiai wau e hiamoe aaa ma leko o ica waoaak«ie.''

Mans«ii« keia «ui« olelo « Belviioaa ike aiiikoa opi«, «« h«li mai la ke aiiikoa « aana mai i« i« B«ialiona, a noomakaae la oi« • akaaka aao pah«Mk«n« a« kaia mau •!•!• « B«laliona i kamailio «ku «i • piii a«« no kaia owili palap«!« m« k« M hoop«k« «««*• i k«ia maa oiaio a«o pahenehene

«■"Ea. •}« • Paulo k« ku« a«i i« P«tero. H« h««« ano «k«ai«i keia « ia«« nm, «i« k«k«hi • U«« k« b«»ifl «k« a«i i k« hewa ma— lunao kekahi. «i m«a pah* • hoo kihi« ai i ka maoae • k« p«« e ioh* «k« «««i k« l««« ««i ineo - iele «piki e hoike «ku «i im«« • k« iunakanawai. aka. aole i k««maka iho kela ma« ol«i« hoolaowili «1««« nei? Aole loa e k«ki ia oe « ke kaaaka opio keiohe ke koao * uki mai īka maka okh poe e iawe pio aku ana ia olaa, a ina no ka hona o« i ka mea oiaio, ai«ii«, na ka haki ia o« ilunao kaamaea e hoaa ia m«i ai e lu«i maf o« ika m«a eiaio. Aole loa • lilo ia maa hana akamai au e ke lanaaa opio \ m«« hiii&«i ia ma Casale n«i."

Mamuiio keia nau oielo ano pahenehene a keia aUikoa opio, a ua eno pU ae ia ko Belaliona kai, a hoomaka aku la oia e kamaiiio pale nona iho me ka hoopuka aaa i keia mau olelo paU nona iho.

''E ke aliikoa opio, he oiaio ka'a mea i kamailio aku nei ia oe oiai. a ia no hol ke kau mai la k* inoao'ka Aboth Garatia o Ckiola maiuha o kela )eka mao ke ka— naka opio © kela paiapala aka Abota e kwmailie nei aa ne ano hooiamna mai iaia, oia ao hoi w.ao He oiaio l«a ka'a e kamailie a«u nei ia oe e ke aiiikoa opio.''

"Aoie he waiwai • kou kamailie ank mai ia'n e k« kaeaka opio ae heepilikia wale m*i si i ka inoa oka Abota. a ke manao nej no wja, aia apaa ae ka nakou kana ana oae ia nei. alaila, e ko«* ponopono aku ana aakoa 1 kau e koi mai nei a« keia «wili leka i paa ia iho nei e k« Kakuna Peria iloke o ka aahu aikae."

toa iile keia mii «lelo a ke aiii k«a opi» i m«k hoopuanaaau nai ika koke Uoko omo B«laliona kino, m hooHianao 9« iko la oia, •ia oit he malihiai iwaona • kaia pot a aoio no paha he poe 0 keia anaina a hiliaai mai aaa i kana •lele ne ker.a koi ana i kela owiii leka, a ua iilo ia noonea o Beta

iiona i kua»a aona e aoho hamau iki iho ai Oa hoomaopopo *ho la no nae 0 Belalioaa i keia lana kupilikii ena iaiua ona poe e keia hale hookipa. oiai. aa hoomaepopo loa ia koaa hoea ai>a mai i kela wahi ne keia Kahana Fena apiki, a ua ula io mai la ao koi iloke o B«laliona ke aro hope hopo &o koaa kulana imua oka ■a*a 0 keia anaiaa e nana mai aei iaia me na maka ano ahewa Ao'« i pau