Ka Hoku o Hawaii, Volume XXIV, Number 3, 8 July 1930 — HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE I KONA MAU MAKUA Ke Keiki Opio Hoomanawanui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE I KONA MAU MAKUA

Ke Keiki Opio Hoomanawanui

(I3n«hi« ia a hoolaa ia ne a» p«aiaikai o ka poe heluhelu « "Ka Hoka o Hawkii.")

MOKUNA VI KA HALAWAI ANA ME NA ULIA 0 KA MANA WA Paui ia tāai la ka pwk'i, * aalo— v*al« aka U na kaastna rlna nui 'k# «oaka afcu « kela mao koa ki"i i*ki'a © ke kalt«ftkāuki!e. a mi oia ■»o oiaio l»a ike li oo keia maa kua ki'i mc k» Uk»u ala»a . Me man k«absaau ; © bo keia aa« m«« { halawai c« la aiawako o keifc pok» f ka ba> feahiko o «a kmku ahi nei o M©H«»»r«ta. E uauā ik« nae koi k*ut »S ka ine* h«l«hel> mahop* aku o k«la pmka i paiii ia trai ia, ae koōmaovopo boi i na kio hioaa e liāna ia aua maloko oia mau wiki kapu o be k*keU kahi»« o Ni ohana alil kahiH[o o Mou»-' s ai«ta. Mauioa ae e ke paoi ia a»a Bii< k»la paka i keia nui kōa ki'ai «alwb*a o Monasareta, ua kauiaiiio alohi »iai la ua Haku B*barar*co ■ i keia koai kiai inalukia, i keia ina« olelo aao oluelu kjpe la. lako*. "Ke haeniHikai uui loa aku saei wsu la onkuu uu k« oekou aiāka; aua uiai la i kua kansisa aioiia i kuu budie &ahtitu oei, « Ve Laaw» uei'.wau u oukoū ī keia paaa gula nie »:* inaikai {'■» ho*i:nku I. Ui liaku liei o .<ela ha'uk «;a:,ik:w i kā h*awī an* a'<u i keko'uA gul" ī kā linii e kra mau <>iiit maiahi& i iUka' mat īa Beia ioua i k" ipuki o k; na h«!e aiaii*. m » kai »e lh ui& 1 ** P'.'ka O ke!a ka.e. a ho«psk» tuai ia i ktia niau olele uie ki l*fc.c ia t kela poe k«*i mUuh'a o ke ku ]anakuuha!e, * 4 H ko»T mai koi paha e k«a hoāh-inai' iloko tt»i, * ke t lioh uei W*a i k®u hoea aua m*i 1« ' Ua k®uJO aku la hoi o Eelālioaa i'oko o kela īpuka e wshe id aus e Kes..hakti o keī* hale KaKiko, I ke komo «n* uo o l>.U.iou* iloko ; o keln k*!e, a pi«i īa mai la kaj puka o ka uaie i« o»aoawa j uo i loli aaoe ae a: ka heiehelci.a o j ka H*kw Babaraievo o ha>' kahiko, a hapai ae !a «ia i gi iko 1 iho kukui ina t paa ana, a luli' koke ae ia ao h£i kona helekekuai » kamailio mai la oi« me k« leo! oo!*jt ia Ik-.alioui i keu nui i olelo " | 'E*. Own «e e keia keiki a ke debolo, tu ke liuholo kea kau e iini uei ?" I i»» Uhe aaa o B.iaiioua i k-eia «Hii o elo uta«u a k% hak« kabi<o &ci j bj!e k.-»u'6o, u< uimoakk mai Ih oia vc hoike aaa ho. i koua ) wau pap> oih'i maemae, * oiai la me ks miao«k> it4 i : ken luan 01010 ;kh" u haHu ku-J hiko. I "l'a pai.* k' hiKO »'c ■ kna i mau aiiian i m/u, . a'.i'.e oe j i p.<ii • ni* m i u >« i ; ai.iA. niHĪ S". :<4u.t ie -4t liim*; aku| l i ; kfla 0 t.a •. ui i, n aole 'no hu'J

;oe c wehe Ika pala u'tt. liuui o | I keln nian k>>i o I ael, i o a aekahi mea ō kel» kM<« — | j uakat»h>>]e) Owau no kon kausia« ! iai hook'pi la aiai 1* me ka tn4iftai j« oe, a iih. loh« ae uet ae hōl «« 11 j kiia feahen ue.a mai oei un ka hoU« jsna m>i i ke ki e hewu āi tta ' i paui ii, ii helk* irai aei n(T ko i ,wan ;a «« uo ka apan» elu'iel* g* * i oii ia, u māiuii { oia mau olelo a'u, ua Vmo c«u p«'»■'« ia'u, a oii ■ « fee k' wehe e kjiu« mai ai wau i il«ko nei, a loaa hoi k« k»i tu« j«e e.ituu hiMa, h?iuohaoo. | '"U* maale» io bo iua ka ioiii ! ina Kai ī aikhe e noii e koieo wai | [mi lioko aei. Niwai o4 i hoouua| )mai e hele oiai I ko' u hale nei!"' | {- "H* niaaa ana hoomakeaki i I paha keli &u ia' -», Ua hifci no :a |«e ke kouo ibō t ka pei n*«a wan; i ī hoonn» mai, «va BŌ ka Lde \ T a- j riLa, a tia i#i : fce ki'» j.»a* ai i i-i u ke kaleaua e koeao uiai si iioI kv> o kou hai« nei '' 1 Me ia m»B olelo a Heiaiionn, u» Inauao koke iko I» ola i keU apana Aa v a K alft . * haawi aka 1« uia ka Hiua » ka Hc|d Eab#rareko. Oa hepu taai la ua ki»ku kahiko ; »ei i kela srana ilalā gni%, a <rehe ja« la ©ia ir.ai k6na p<»ke|te ae i kfkahi aphn* guia i» hoi. a hoo— iiakii iho la i kela apaua dala gula ' i oki ia a Bclall«aa i haawi akn ai ; iai«. a ik* iho ia no oia, tU pili [poao kela «pai'a i liaawi la akiī iaia tne>%aaa apana no koi e paa aea, a mahop« o koan ko6kuktt aua ia laoa, aa ba*wi ho« aai la oia i keia apaal gala i oki ia ia Eeiali—{oo», alaiU, aUkāi ajcn la aa hnkii ikahiko aei ia EeUlipaa i kft hale j kahiko nei. ; Ua alakai ia at« ia • Be!alioaa ji kek.ki rumi i pulumi ole ii. ae j I waiao luoknk.; a»a Ba pepa o.e k« ! k« »na koi o kekahi pākau«auj i aUila, kuki le U ua haka aei o j keia kale kahiko i kekahi aoho ; kahiko, a kakikahi ae la la BeU- | t iioaa e noko uialnaa o ktla aoho, | lalaila, huli pomo 'ui'ai ia i»ii imua o■! , ke kaaaka op.o * niiiau mai 1« 1 ko I Beialiona iaea. j ■ ."O Keīaliooa kd'« inoa. a he iiioa < o; paha an i lohe maa ole al, ■a he iue* B'j koi i nt op»; o ole ia'n koua w-hii hoee mu ai-, alea, e ike' . iu«i eee oe ij- u mā ii iiioa a'ii i , akū 1m U" oe_/' ''Heeha kau i>e't mai nei <r h«i «e a'a m« ko'u hsīe eei, aheaha. il J. k» OU'ie» HU i .1,1 \V« Glv.t o*l?'' Aoie a-u o.e>o i ;awe nia! aei, nkn, 1k- mt i w u 1 hoouna i* m i e io»i iaa ia ae m lue niau aukon e pili «114 no r:a uaoa. Oiai, aole ; loa he w«iu ouo i loaa ae i ka ium naaa wau 1 hoouna omi, a ra li'o !. | mca e ho 'Pikivihoi 1 ko»a mauao, u» 'ioenūi uiai oia ia'u e lahe 1 ke kahi ifcau me * hōo e 1 a aa» ao k* ? hana, oiai, o ka elele mua 1 hooima Ila m*i, oiā hoi o Mi.*,sa G ai ;o, ua k >la ae u< 1 he iu-.ii la, ««le loa oia 1 im.i ha. ie mt kekaui lon* e pii' aaa 110 ka in«a i makeiu«ka u. ' Ao.e uo i uiaopopo loa la Be!a— iioua keia kan ka 1 hoouua aiua la uiai, akn, aa k'iu ..liO aku la o;a 1 k»ua iaea aaa 1 lobe ai ika Led< Vatel|{ 1 kaniuilio uiai ai laia e pi i kiia 1 keli a.ea uona k«.a moa. I ka loke uaa * «a haku kakiko uu i ki ia iuaa oleU a Belaliona i h«o — ■ puka aka ai, a ua kaoiai'io k«k«) mai 1« oia < keiā ma'i OUIO ia Belalioua. "U* kōopuiwa ia o Giufero, a ke j k»u»ka koi i uel* maoli i ea op« wiwoole, k aa kalo «n ii lua aoaa hoike uiii, i-ole t «a oia Oiui' aaa iko puai * i iloe* •kr ' pafe« • Kiū'ka, ao a:.a, o!« ptha * ■ ' kon aua ke kaoiiale.iefeuiiie i Ba u- 'uei. n 1 • kela UOl • u«io!>» o|»« U" u.v <w«te ak u oī»\ 11 pka ii.-»; 'W. fc*u Ua ' L ka lohe u .. ' a!|. n 1 keia <»]< Io !\ ka iUkn na huoieaui o; y ioa ihe i. • 11«;*— 1

līeaa, he «leie uo kel« ju6a u« ke— | kahi laaaka i hol» Bafa«ka akv j la namuii o kaaa aiaeaa ao aonai ola, a aole koi boo mai aaa. a aola aku paka i kakahi ioaa i *• KamaaliiwakiM Varalia, alaila. ua hoaikaiaa ia ke Balaiiaaa maoao «o keia aaaa «lalo a keia kaka kahiko i kamaiho mai 1», a aa hili nai sai ia aa haka kaaika aai ia B«laliooa, a aana paka« lawa aka ina loao a pili aea no kaia haaa a kei* pee a nai kakakaka Uei, ao ka aaaa nni nae i ko Bala - lioaa Maaao i it«la aaanaww, oia ao ka haomaopopo ana i kana i kulana aia ia hope aku, aa. loaa iole ai koi aa manaa hoo>kaoi iwaena o kei« pae e hui kuka maia nei maloko o kaia haia kahiko. Ia naanawa no oia i kaaailia kou [■kaaiika haku kahlao o keia )iaie kakiko i keia mau olelv ano ninau "I ka kaalala ana mai lahoi o k«la eiela hoha wale, a aokeaka koi i koouaa ol€ ia ai kekahi aaaa hou e pani ma kana «akalua, aa law<j ae hoi i kakahi lono e hai«« ia akea i ke āliiwahine e «ali Koonanawaaui ana no ka loaa ae o kakahi lona, ama ae ano uiia wale no i laaa ai wau iaia, a hoe «na mai la oia ia'a aa hiinai aaa hoi ia'a no keia mea hana i piii i ka eeioa maa hana. A aaa ka ano «lia wale no hai halawai ai wau neo«, ama Se ano A ulia wala ne hoi oa i hookipa mai ai la'u, ake aanaoiaaa nal na hei waa e kaawi pa anai ana oa I kou hilinai ana ilana au a lika hai na kou hilinai ana ia Giafero ka eiale mua naaa e lawe aka ina loha i ka Lede Varalia.' ' I ka lohe ana o ua haka kahlko nei i keia mau oielo a Balaiiona :na emi aku la kona noho aaa ihopa o kona noko nui, a kaa |aai ]a kona maa. maka e hakilo (ana i ka kalaaa o ke kaaaka 0910 :i»na o kāaa maa maka 1 ka ; ha!a ana a kahahi m&nawa o kona hakilo ana 1 ke kulana oke ka*— naka opia a noho mai ana inaua a | kana alo i kela Imanawa, alaila, : hali pono mai la «ia 0 kaaaailia mal la i *eia mau olelo, ai piha no nae i ke ano kanalua iloke ona no keia elele ak* ILamaaliiwa — hiae Yareiia i hoouna mai aei a >m:i i kekah) lono hou e pili aaa 1 i ka hana a lukou e hoolaia nei : no ka pono 0 ka makuiāa opīo, ao I xe kaiKanano hoi 0 ka Lede relia. L I «ta hala ana o kekahi manawa • ko laua noho haj>au ana ra« Ra nana ioa mai e ka Haku Babarareca la Beiaiiona, aia.ia, kamailio mai la oia me ka leo ano kanalua i keia mau olelo ia B«lal;ona 'M* ka hoomaepopo aka. ke lawe nei oe i keia kuleana ' loaa ia oe me ae niea mana aia Ma ke a o kea la i loaa ai koi% hiiinai nui īa oe mai tre kamaaliiwakine mai. $ hiki anei ia ee e hoike mai i kikahi kuleana i ioaa io ia 0« mai iaia aeai?' Oa hoomakaakaa maa no o Belaliona i ka oane kapono ma kooa aoao, a«a noonoo mu» no oia e hoea aai a«a aa kekahi ni«a« 0 keia'aiaa, "Ua kaa io na ia'a keia hilmai ia naai. aka. aole waa he mea lawelawe mau ne ka hale alii, a «•am'iii e kekaai «lia kiiinai aai la »•» aiiiwakine ia'a, a aiahepe iho ne nae o keoa heao ana i ko u kapono 10 p«na e hīki ke hihnai ia. ILe hoemaihai n«i nei 10 he« *a« «n» fa iqaa aaa oia hilinai 1 h*«uu la mai «aaluna e « e aa Leue Vareiia " Aia no he wahi ano eiaiu ne .ioka e keia pane a Belaiioua. a he aaa« ©ī*»jo aaku wti« •© aekahi oia miu t ' He mea auw, ilolo e ae Ahi— w«hine Yarelia i lilo ai 1 mea nau e maaao nai ai «e iaia e k# ka n»Ka op>o '' AuU 1 pav