Ka Hoku o Hawaii, Volume XXIV, Number 7, 5 August 1930 — HE MOOLELO NO TARZAN KE ALII O NA MABU AO Ka Mea LakaOle [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TARZAN KE ALII O NA MABU AO Ka Mea LakaOle

MOKUNA XII KE M4ALO AE LA NA MOKU MA KA MOANA

Hala se la b« naau la hou oko lakoa botomoana aoa, a aols 1 ike hon o Tasana S fceia kanaka Ra— klni. Iloko eae « keliU mau la, aola i noho wal® o Rofcofa me ka kana ole i kekahi hana e hoolala ana e kan i «ana hoopai maluaa o fcoa«i enemi ana i makawekawela loa ai- E hakllo mau ana i »a alahele apaa ana e hana ai i kekahi hana hoopoino >' na mea nona keia moolelo.

I kekahi la a», ua oiha loa kela kanaka Rakini i ka makau weliweli ia Tasana, a aole no oia i hoao i hoao i iki e kae i na olelo Tasana iaia. aka. eia no nae oia ke hoolaia nei i kana uaa hoopai e hookaa aku ai malnna o ke kanaka ana \ haha aakawelawela lea ai. Ua namanama mala iho la no e Rokofa iaia iho i keia aanoieio. "I ct ua maopopo ia'a, aole me ia kela maa palapala hoike i loaa mai iaia, ! na la «• ealai maia ia «ia e a'u Uoko o ke kai, aka. aa hiki ole hol ia'a ke hana i keta hana malana ona. a nalo - wale pa aka kela ma* pepa nei i kona poli. ao na mea hana hoi a'a e makemake ioa aei e loaa ia'a." I kekahi naanawa ua aamailio aku la oia i koaa hoa ohuma pa, a oia oo hoi kela kaaaka Rakiai Aieka. a me ka hoopuka pu aku i 'keia mau olalo i kona kokoolaa I sa no hoi paha aole ou aaaao ano hohe waie i na la hoi oa komo mala oe iloko o kdna rami e moe nei oia ; ae huli mala ako i kela mau pa.apala ana e malama loa nei ma kona poli, a lawe raai hoi ia mau pa'apala mai iaia hiai. Eia hoi ua piha loa oe i ka makau hohe wale, a lilo ta makau hohe wale ou i mea nana e akeakea mai i kou komo ana iioko «ia ■eeaa moe o aeia kanaka hihiu ano holoholona. i ka mmoaka iho la o Paulo— vika i ka lohe ana i keia maa olelo ano hoahewa a kona hakr, a kamailio mai la n;e ka leo ano hoohenehene"Uaaelike hoi kßoa ma ka kaua oielo ael'ke, a ia oe ka hoohana ana ma ioio ao fea'u hoi k% hooko aku i kavi mea e kauoha mai ai ia'u ma na mea kupooo n 0 nae. a hikihoi Ie o ke hooko aku Nolaila. e kala mai oe ia'u no ka hiki ole e hooko koKe aka i keu makenaaie. oiai, he mea weh weli no ka ;loaa ana mai o'u iaia iloko o Kona rumi kapena, a he— aha la kana mea e hana mai al ia'a po ia komohewa wale ana o'u iloio o ka raoai a a i kaleana ole al " He aloa paba hora mahope iho o keia kam«iiio ana mawaena o keia maa kanaka koloke, a oiai no hoi laaa e hakilo msu ana mahope n ka mehea o Tasana. aaa ike aka la laaa i kona paka ana mal aela rumi kapena ona, a kt oie akn la i ia puUa o koaa rami ai kona maalo ana akn no ma kaaahi aoaa o ka aiokn. na komo koke akn la no o Pa«lavika iloko o ka rumi i hi ola ia o Taaana, a fe+4HMh» akti la a h«li i w oa«a •loko a kala mai. fta i»> aaa hoi

no kela mau palapala a laaa e k«to nui noi e loaa iaia.

Ua k« kiai ae !a hoi o Ro!iofa ma kekahl wabi no ka hakilo ana no ka huli hoi nope mai o Tasana no koaa romi. ita ana o Kekahi mau minate a Paniovika e imi nei i kela rxmi o Tasana, a aa loaa ole laīa kana mea e imi nei. ai ke ano manao ana o keia kanaka Kukini e haawi pio no ku loaa ole, aa alawa wale ae la no kona mao uaka ma kahi e kaa ana na loh« o Tasana, a ike aka la oia i ke kaka a Tasana e komo maa aua, 'alaila, hopu aka la oia i keia kaka, ai kona hala ana ae maloke o kela kaka, ia loaa ae la i kona lima kekahi wahi leka nui me na hoailooa aupuni maluna o kela wahi Uaa, ai kona weke ana aee nana ua ike koke iQo la oia, oia no na leka s laaa e imi nei.

Ua paka koke aka la oia iwaho a kahea aku la ia Rokofa, e boi koke • laua iloko o ko iaua raaii kapena ae nana hoi i keia wahi leka nui e paa ana ma ka lima ō Paalovika. Iko laua koaao ana iloko o kela rami o iaua t aa wehe io ae la iaua i keia leka ©loko o kela wahi leka nui. oia no ka mea hana a iaua e Inai hoomaoawanui neiVa ua biki oaai la i ka maoawa e hooko la ai ka - mea a iaea e imi hoorranawanai flei.

Ia manawa no hoi laua i kukakaka hou ai no k'a hakilo ana i keia kanaka hihiu ano ahiu, ae kalai malu paha iaia iloko o ke kai ma kahi a laua e loaa ai ka manawa kapono loa e hoohana ai laaa i ko laaa manao pepehi ka

naka maluna o Tasaaa. E kō anei ia manao pepehi kanaka o lama? E nana aka nae. kaaa e kau mea heluhela naaikai ana keia maa iho no e hooko mai paha ia mea, ai ole e hnoko ole ia paha ia manao pepehi kanaka o keia maa haole RQk { or manao piha i ka iao eleele o ko laua ola ana. - ■ .

Ua ha&Ule kok« sku la o Paolo vika i kela keena kapena o Ta<— sana, a hol koke m%V |a oia aae kela palapala i kona lima, a haawi aka la ma ka lima o Rokofs» a tn e aa hoo pu k a i kei a maa o i «fl o i konaphōahele. "He meapono ia kaoa e hoolilo i keia manawa 1 maoawa hauoli no kaua, ae heie kaua e inu wahi kapeina, oiai o ka mea a kaui i hookolo loihi ai, ua loaa ia kaaa i lieia mauawa."

"Ue ulia maoli ka pomaikai ma : ko kaua ao&o. a ua waiho palaka j wale oia i ke ( .a wahi leka me ka | hemahema iloko o kona lruka, ai j kuu haha ana aku, ua ioaa koke | aku la no me ka luti ole. Ua i hoike mai no hoi kona ma'ama iloa i keia wani |yka ma ka m& - I kaala ioa, ae law« hele pu ana me | ia iloko o kona poli, &ka, i aeia | Ja iho la ua po'na oia, a ua ho©>- | hemahema i ke ki ana i kona ; puka. aa waiho hemahema wale ' i keia leka waiwai nui ma kona j kyka kahiko» ko ka hope ua hoka oia, a eia keia mea ano noi loa iloko o ko k&ua mao )īma, noiaila e hele haaa i ka rumi ino waiona ae kamao wahi kiaha kapeina, a mahope aka e noonoo kaua i ka kaua mea e hana aku ai no aeia kanaka ahia o ka waonahele." j Ua kamaliio ia keia maa oieio b ke lauwa R«kini a Rokofa am« ke aho hoohenehene no keia maa | olelo a keia kaaaka Hakini e ka - mailio nei i kona hakn, ai ka hala ana o k%kahi aiaaawa o ko laua pa kiaha ana ma kekahi wahi o ka meku, oa kamailio hoa aku la o Fa*»ovika ia Rokofa, i keia mau olelo »e ke aao makao ao kela kanaka ikaika nai wale "Ea. e hoomaa»© oe e Rolofa ua hoomaopopo oi« eia eia oe iluna o keia noko, ai kona hoo - naopopo ni i ka «alowaio ana o Keia pepai ioaa mai nei ia'i.

• kahi mai ana no oia aa iilo k«ia pepa ia a«. a aola «aaa i maooopo i kana maa e hana nai ai i kekahi o kaaa. Pakaa ia kana • bana ai no k«ia ooaa • koo RoBofa ma'kal? "He m«a ol« ia'a koaa manao koho wala mai k«ia manawa aka, aka> e hakile kaoa iaia a« imi hoi i loaaawa kapono o hooaolo ai i kooa maaloalo ana mai ma na pa pahele o ka oneki o k«ia moko o kakoo 9 holo n«i E hana aae kaoa me ka makaala ioa. a« loaa 0!« ai na manao hoohaoi iwa«aa 0 na ohua « ae o keia mokeahi/" He maa maa mau no hoi ia Tasana k« ka ana ma ka oneki 0 kela moka i na po apao, a aa hoo maopopo ia no ia ano hana « ka poe olana 0 keia mokoahi i k«la akiahi 1 komo ia ai kooa rumi ka pena e kela kanaka Knkini Paulo vika, aia no oia « holoholo ana ra« Miss Limaikaika I kela ahiahi ma na wahi holoholo 0 ka pōpa - hele 0 ap mokaahi, ai k« ano aamo« ana iho, na haawi ae la leua 1 ke aloha poeleele, a hoi ako la o Miss Limaikaika i kona ra«ni ma ka papahele iho malalo ona rami oka papahele «laa o kela moKoahi, alaila, ku iho ia no 0 Tasa&a me ka nana ana i ka moana kai akea imua 0 kona maea. a he po malie maikai no hoi kela po, aua ano kaa no hoi lakoa i kela manawa ma kahi kokoke i ka aina o Aferika, ai kahi "home hanaa hoi 0 Tasana. He po mahina ole kela, aka, no ke kalae nae 0 na iani, a oili mai la na hoka l«hai«ha maiana 0 ka lani ak«a, aa aao hoomala

mala ia no kela po poali, a oiai ao hoi oia ek« nalie aoa oe ka oni ole, ae hio ena hoi koaa noonoono oa mea pili iaa hana oi na la t haia koke iho la, ae h«l« pa ana hoi kona noon(M> no na s«s aaa i lohe poaoi mai si i kela ahia&i mai ka )«de opio mai ao ka hoaaloka hoi o Jaae Pota ka wahme opto ana i aloha ai, ao aa •lelo hoi i kamailio ia mal e M>ss Uo:aikaika, bo ka mea piii oo ia mawaena o Tasada me Jaae Pota ana hoike pa ia mai no hoi iaia lta manao o kela wahiae opio i hōom&opopo loa ai, ua a'oha mai 110 hoi ae kaikamahiee a ka Poro fesa Pota >a Tasana. Ua liio kela raau ōlelo a kela hoaaieha a Jane i mea na kona noonoo e noonoe nui ai i kela menawa ana e ku palaka ana nia ka oneki o kela moku

Am na kahi kokoke ana e ko ana he «lua maa kieo kanaka e hakilo pono mai a&a i kona ku paiaka ana, ae haki'o ana hoi i ko laaa «neaii e ku palaka wale ' nei, ae nsna po ana hoi laaa i ka hoi anu oke poe 0 ka mokaahi ma ko lakoa mao rumi pakahi, ai hoomaopoūo ana o keia mau kanaka.e hakilo nei i ke kulana 0 Tasana e ku ana ma keia wahi maa mau ; aia ke ka ana no n a maoawa lehaleha, ua Ree maiie mai la laaa me ka iohe ole ia 0 k« k&muma oko iaua maa hapuai. ae aee ano ho< no kah) 0 Tasana e ku aehameha ne\ ai ke kokoke sna o iaua makope poaai 0 kahi a Tasaaa eka palaka wale ana, a aa kaawi ae kekahi 0 'aaa ika j hoailona na laaa e baoa aka ai.

LM&mui o ha kilii »oa U T«sāna ke p*le noaa ih«, aa hopu liia a« la k«ia oaaa kanaka kolohe i fecaa maa wawae, a olop« aku !a iaia mai ka moko aka, «e kooiai ana hoi iaia 'loko ok« kai me «a ike oioia • kekaki m«a okoa olana o keia makuaki. Mamaa ao hoio ka hiki ana ia Tasaaa ke hooaao oopo iko i keia kiuiopo ia oaa e kaaa maa eneaaU aa haale aki la oia mala«a akao iala moku a 1*1« keheoheo aaa ibko oki kai o ka moaaa kai akea.

H« hoofc«hi wal« no mea i ino hooioaooopo i ka haule aaa ah« o heh&hi n4a mai • ha aaoka, olai hala mea • aaoa iaa ma ha paha aoao o hoaa rami ha peaa, a oia ao hoi o llias Hazala Limafh«iha. aua hah iho la aaa oia no ha loha paha i hekahi leo hahaa mai do ha hohaa ia ahu paha, ai ola i aooa lohe aeo p&ha i ha leo hahaa no ha "haala ana 0 hehahi kaaaha mai ha moha aha, ! ' aka, aole ioa i loha <a ke— hahi iea hahea, a aola so hoi i ioha pa la hehahi l«o ma'lana aka o ba moka, a maeao wale iho le no oia ha maa okoa no paha i hoolai ia aku- mailana aka o ka moka a lakoa e hoio ana. HoomakAUkaa iha la oia • hia — moe toa kona keeaa, me ka noopau ae I ha noaooo ani oo ka mea aoa 1 ike si i maaio ae uia kahi kekoke loa i ka puka mahaai o k&na heaaa race. Aole do hoi he mea i iohe ia tua kekahi anO, ua uieha iho U na mea apa«, a m« he ala aole he tcea i baaa ia maluiu » ka opeki o kela mokuahi i ke'a po niehameha. Na h<i ia apopo paha • hoike mai ika tuea i hana ia uo kdkahi obnft i na lowale Uemaa mai luoā aku o hela j umhaahī e palan nei iaa ale o ha| Moana A.telanika, ae holo aoa hoi no ka hema • Aferika, ae lawe ana h*i i na ohaa no ialo o ftela naan knlauakauhale ma kahi hofcok« ik» L,ae o Gude Hope. B waiho paha kakoa i hela m«— ku*hi • holo aoa ma kona alahele ■o k& heuia loa o ha aina o Aferika ae be*huli ae hoi i ka nee ana o h® kakou moolelo no kela mei i hoolei ia ahu la mai ka eaeki aka o kela mokuahi, •« Ike <a ana hoi ia laea ma ha mokona hon oko h&koa! moOlelo kamahao nei. 1 A.oia i p«v