Ka Hoku o Hawaii, Volume XXIV, Number 16, 21 October 1930 — HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE I KONA MAU MAKUA Ke Keiki Opio Hoomanawanui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE I KONA MAU MAKUA

Ke Keiki Opio Hoomanawanui

(Unahi* ia • boolaa ia aa " I»A«ikai o ka po? helakeln 0 "Ka Hoka 0 Hawaii.")

MOKUNA IX kamakuisaxiodoa PALEOROGO Me keia maa olelo a» nehe aka 1« o B«lBliona « kaalel* iho i kela keaoa bb ki nani» oie aku i ka manao o ka Makaisa Tiodoa. Ia «anawa i kaaailio mai ai ka Makalaa Tiodoa m« ka leo ool«a ia Eelaliona i kaia mai olelo me ka Uo ki«tU

"Ea. «a hookomo aai oe ia *« iha iioko o ka waha 0 ka liona, a mai hoae oe e wehe aku ia oe iho mai kona waka aka, o moknmokn aaanei oe Ika niho oki l'oaa. ▲ole mea nana i kei ak« fa ee e koike mai oe ma keia palapala an i hoopii mai ai i kela poe ohama ino * ko'a oie, a maaao oe e hoorqu wale aku bps waa ia oe me ka hoohaaa ole aks a hoiopoao kaa haaa i haawi mai ai ia oe- E hoolohe mai oe i ka'u e kaoaai/io ako nei ia oe. E loaa ana no ka pomaikai ia oe mai ia'a aku ke hana nae oe me ka oiaio no ko'u pomaikai. E hoao ana wau 1 uoa ano oiaio ia'u. a ina e lanakila bz ano maiKai iloko ou 0 ke ano haa haa aa 1 haawi raai nei i ka ika »0 kei>i poe kip* i UuU ola, alaiia, aole loa'oe e nele i ka pomaikai, n<r hoohanohano aku no hoi wau ia ee e iik« me ka hiki ia u k« hana aku noa

Ua iilo keia mao ol«'o aka Haks Makaisa Tiodoa i mea pii hakaoa oka ula oia &a papaliiia •ko kanaka opio, alaila. aa hoopaka akii la oia i koia man olelo 1 ka MaKuiea Tiodoa m* aa hopo-* hopo ole iho.

"E ike aoa no hoi oe o kaa haka hanohano, • oiaio ana sa'u maa haaa t.oa, a aole ho! waa i liele mai e imi penaikai pilikiao iko no'o. a na ka'u mau hana oiaio no koa pono e heloi aku i kaa mau olelo kanalua i ke kama o ko'a hoea ana ma ; imaa oe e ka haku haaohano o MonaBareta nti. Aole no Ihoi wao i manao mia e loaa aaa ka naaaao kanaiaa iloko o ka haku haaohano no §a'u maa olelo bo kona peao. Eia ko'a ma nao hope e hookuii mai oe ia'u e hele ma ko'a alaheie, oial. oa kahihewa loa ia ka manao o ko'a hoike aaa aka i ka poino o ka Kiki MQnasoreta aei. M Ua mineaka ae ia aa Haku Makoisa a«i ae keia mau olelo a Beialiona, aiaila, ua kamailio »al la oia ae ka <ee aao knoo ia Bela— liona. "A ia a paa ka'a haaa ae oe alaila. hookaa aka wau ia oe Aoie na hai i koi ia oe e hoike mai i ka hana ohuma kipi o keia poe kaoaaa aiii o l(onaBareta aei aka, nao poaoi &o i haawi aai ia oe iho ao keia h»>, Alaila, aole •ia vaa e hoekao aku aaaiaoe

8 pan poeo.ka haoa Ika haaa Ia 08. Ūoik«a«! 9« »• ks lmrahaaa oi« i kekaki a«a t'o 9«* kemat« lo 'nei • nin«a mkn

"0 keia ooe ws!« no aool m t holk# mal o« ma ku p«Upalt isb»9'q fc» poo i komo lloko o koia ha»a oh«in« iaoi ko'u ola, a aole aael k« poe •ae kekahi a« i >oh« waJ« ai, a h« pee hoi oke kalaaa ki«kie ae. Eho Ike mai oe mt ka pololei, ae leaa no ia ee kekahi eakaea kiekie''

"Oa ike no waa he poe e aa so kekahi i homo iloke o keia ohamu lao 1 kon ola e ka haka kiekia, aka, aole nae e hlkl ia'a ke hai aka ia oe iko iaaoii mau iaoa« oiai. aole ioa i hoopa a ia mal ko lakoo maa iaoa ia'a. a he hiki ole ne hoi ia'a ke heike aku i ko la— koo maa iaoa ia oe, «iai, aoie loa i loaa ia'a, a aolaila, va mma— miaa waa i ka hiki oieia'a e hoike akm ia maa iaoa me ke popo oie ia'a aa hoike oiaio ne ko iakoa komo pa mai a hai m*\n ne ka hoopoiao i koa ola e ka mea kiekie. Ua hwike mai waa ia oe ma kela leaa a'a ia oe, a o lakea nohei na alakāi o keia haaa ohamn iūo, a ina no e opa ia iakoa i ka paia, aiaila make wale ao ka poe e kokaa an? ia ia koa. E kaia mai oe e kae Haku Makaiaa Tiodoa o Monasareta nei no «a hiki oie ia'u e hoike aka i ka mea a'u i lohe ole ai-"

H6 oi*io co paha kan kamailie mai uei ia'u, oiai, h« oaoo ae kela mc k« kla« hookahi, aka. h« meo aaē m« na poo ehika t ua hiki oO hoi k« oki ae i*• lakeu mau poO.afca.oka poe n«aa i hoala |«ia liaa k«« i«'n, « eia ka'a i maketaak« aui loa ai « lohe i ke — kaki iaoa e •» 9 ka poe i hookomo la lakoui kaia httt ohnmu maiu ia'e. E uoonoo pon« inai hoi 0«, a mai huaa m«i oe i k* in«a au i loke ai pah« ke poo nui • Htia haaa ohnmn unalu i ko'»i ola. Mai hopohopo 6e ika hoike m4i ifi • i kona ĪBoa a mau inoa paha naoa f hookUinn keia hana e hoopoino 4 l^o'n oa. Mai hopohop® oe i Jca hoike māl i hoike mai i ke'iehi via uisu iuoa, i na no he eoe pili koko kt loa »»*i lakou ia u.

Hooki iho la ua Tiodoa ike kania lio ana mii ia BeialioiiB a nais mai l i aae «ia me ka h* kilo loa i n< hel*hclena o Behliona. Ga nooaoo k«ke lfce I* n,:) 0 Beia — lioaa il»ito iho «na, eia keia ai«rkuisi k« noii ru»i uei uo ka polno e ke Kbmaaliiwahine Varelia, no— laila, ua sk« 1* oia tne na wa fca haohao aokoia ma» olelo a ka ,Mak»isa Tiōilca, a\ ka hala ane ae o kekihi man nunole bc Jbela au» pahauhao mahiiia o «a helehelena o BeSaliona, alaila, kauiailio ākn la 0 Belalioua mi ke ano pahaohā» i keia man olelo.

"E kun bakn ke pahao hao loa uei wau i keia luaa ole e au i kamailio mai nei ia'n, oUi. akahi

no wan ■ bo®ma»popo ji mei il I kanikiiio m»i oei la'n, oiai, aōlt lo« wāu | lohe iki i kekahi inoa « ae iloko o keia mau kak»i k«Q«ailiō ana • kela uioii takn k»hik« a'o i hoike mai la ia «e 01 kela palapaU hoike a'u i na mea i haoa *a ma kela keena halawai • kela mao hikn ohnmu miin i kou ola.'' I ka lohe o na mak«isa u«i i keia mae olele a Belaliona a »a ka Ike pn nai i aa helehelene o ka Ma knsia Tiotloa, «a emi h»« uiai ia na «*knis« nei ihope o k«a >»hi e noko * me ke kan pono aoa ao r .ae.o koua in«u maka walaaa o ui halaoeleea o Bela(ioD«, alaila, •lelo h«n m&i ** makuUa n«i | keia mftn olalo U B«ttlio«a me fci teo «£• oaalia loa. *'Aole io oo i l«aa la oa oa ike % paa e pii| ana | R«ia haua ohaan mal« o kela mao kankaoalh ohamo | k«'o ola, oelaila, « htl« ko« t

ra*kaaookia iwame o iftkou. • imi •kai ka oiaio oao mea *a i hoike mai oei. E heohakftbatra maikai «na 1 koe .pepeiao no ka i«k<m man e kwaailio mai «aa» • Ina oe e k»he ana I kahi mao looa mai traeaa mai okkm, akiia, hoi hoa awi oe a hoike me k» poi{dai ia*u< a mai oasa moo kofadtos' | pili ioa mal ie'a, aka, e hoiko mai oei i mea pololei ioa. a ioa oe o haaa roe fea pololei. aiaila, aola eo oe e aaie aaa i ka iuka a>«ikai fcui a'u aktt, aahaaa aka ao hoi w«u ia oe me ka aakWni loaoOaao, ae iiio ho hoi wau i hoaaloha maikai loa nou ma keia hog>e aka." Ua hoike aku ia o Belalioaa I koaa i aoo pahaohao, a kameillo pa aka la i i keia mao oieio i ka Makaiaa Tiodoa *e ka leo olaola. i "E kuu haka ke hoopanee wale nei oe i ka hookaa aaa aka i ka hoopai maluaa o keia poe ohuma maia i koa ola, a mahope paha hala e ka maaawa kapooo a hoopoiao mai lakoa i kou < „oU e ka Mea Kiekie." Alaila, pase mai la ua makaiaa nei ine ka ieo oolea ia Belaliona i reia mau olelo me ka aaut» pu aaa mai i na maka 0 Beialiooa. 1 "Aole i makemake ia kaa man oleio ao, aka, e hooko aku oe i ka'u inaa i olelo i kaoiailio akula ia oe, a ina i a«i keinake ia oe e kamailio mai, alaiia, e | hoike ia aka ana ia oe." i Aole i paa

In« no ka puka •k« Senatoa Deinokalaka eholomeho uel. alāila na loaa muft aO koni haku ma Ho nolulu, oia no hoi 0 Likana Eiiwa 1 , a aole no ho e neie koaa hana i k» makeaiake o Likana Eliwai, oiai, eih no hoi oia ke haua nei no Eii» wai ma kona mau aini hanai helo nelona ma Koaa Hema. E malam» ana paha oia i aa haka elua, oia Loi ka poe i k«ho iaia, ae h®otot»e a&a bor oia ik* 'eo o koaa haku ma ke kiuo, a hana akm hol e like uie ko Llkana Eiiwai makemake, a aole hoi mahop» oka leo oka poe aaaa oia i koh» ajka iaia. Ua heo wawa ia mai no i kinohi, 4ule o De Meilo i makeiualr«! e lialo i uuoho senatoa ua ka aoao Deinokalika, aka. no ke koikoi aua o kona haku haiia, oa ae aku la oi* e holo no kela kuiaaa. A