Ka Hoku o Hawaii, Volume XXIV, Number 42, 21 April 1931 — HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE I KONA MAU MAKUA Ke Keiki Opio Hoomanawanui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE I KONA MAU MAKUA

Ke Keiki Opio Hoomanawanui

(Uaahia ia a hooiaa ia «e aa pomaikai o k« poe h«luh«la o *'Ka Hok« o Qawaii.")

bu*eji ■OKUNAI KA HANA PILI I KA ILIO I yau tna īo o na eleie b ua kuiki opio nei. ua w »*> la ki iiio «aaa t kapa e ka maliwaf, M iMoaokoK» loa mai ai i k» pio a likw e ahiala aei. • mamaa aae o ka hiti aaa i ka ilio naaa loa lehei aai aalnna o ke kanaka hoi a Ukov e aiuala aei, na ioaa koke aka la aa ilio nei i ka pahi a Baleiiona. * eoka ae la kona paa a waiho make iho ia eia a* kae o kela muliwai Lohe aka )a o Baleiioaa i ka itcn«d Lailiili mai keia aoaomai 0 ha maiiwai. a mai ke kanaka epie hol e kaa ana mainna o kekahi l'o aaai i hoonaai ia hoi meke kahiko hooaanmani iaia au ■uiwa ne hoi i kaa hoa mai ai ka iiīo el«r i ke kapa o ka ma - liwai. a laia e hok> ae ana e naha 1 ke kaaaka pio e wa ; ho eai ole ■ei ma ke Vo o Baleiiona, ai hele hoi apaa ke aho se keia hahai ia aaa mai e keia maa ilio a keia poe e hahai nei i keia kanaka pio e holo nei no hena ola. ua loaa hea aku ia kona at i ka pahi oi puhaka a Baieliona. a waiho make hou iho ia no eia ma kah 1 hokoke i ka ilio mua e waiho makeaaa.; Ua heea hoa mai ia ke koia o ka itio ma keia kapa o ka maliwai, a he iiie nai ae oia. a lele aai ia maiana o Balelieaa, aka. mamea hoi oka hikiaaa i kela iiie hakai heiohoiena e aahu aai j ka ai o Balelioaa, aa hina iho ia o Balelioaa Ūīaie aaaaM e ka ikai. ka aaeli 6 ka lele ana • <eia ilio e naha i kona paana-i. ak*, aa ioaa ak« ia no hei oa ilio nei i ka pabi pahaka a Baleiiona e paie aei iaia iho ae keia kanaka peiao ana e heao aei e heopakeie i kena eia. I ka leaa ana akn o aa ilie eie#ie aei i fta aaka »ahi aaa a HaieUoaa. aa uwe ae ia aa ilio aeiikona meka aaa akai ka pahi a Baleiiena, alaila. hoao ae la aa ilio nei e haeeaewaie iaia ihe[mci la Baieiiena aka. a leaa ae ia hoi ia B«ielioaa k* aaaawa e hea ak« ai ia aa iho nei i boo hina aka ai iaia iiale, a ia aaaa—> wa i ioaa ai aeii. kaiaaa ku koa ae o Eaieliena flana, aiaiia, hou aka i» e Balelieaa i ua ilio eieele nei. a kome aku la hei ka maka e ka pahi pahaka a Bal»»ieaa aa kahi kokoke loa i ka puawai e kela īlio eleele. a hina Iho ia ua iiio n%t iialo, ao ke koiu *oi o na ilio i maie ia Bfleliona. i ka ike aaa o fee kanaka opie eaaa. keia puaiu iiio hahai hoioholona, alaila, piba ae ka ea i kana maa oielo haiiiili, ae hoiao

ana hoi i m«a aaaai kaoa maa iiio puaab«i«. aWla, »«»• ka «aoaaa «1« i kana awa • kamailia aaa, «• kaawi hoa aa la oa i kaaa ol«i« kuwka i kak«ki kaaaia kiao Maai a ois paka fca moa «asa« aalana aaa i k«ia pa-a il*« kaNū I M>hoHAa a keia kaaaka * aaha ia ika aaha aaau E hāMmi aeahoi i k« aaaok» me ka !•• piha kuka aaoii, • hMpMkaaM h«i i koia aaaa ol«U> i koia *-a*wa kiaoaai*

E hookaa ak« i aa poal* iH* apaa w aiaaa • k»ia mau kaaaka tlaa. a ma'ana hoi o <«• kaaaka aaaa i popaki anai ia kaa mao ilio paaahala. E hooko koko aka 0 Sak«a aaa, o kela kaaaka kiao oina, a milena hoi o ko k*naki aai * kauoha ia a«i • hookaa aka 1 ka D»a|a llio aoiooko«, soi« «ia i i hookokoke aka i ka ioo, kauohai paapoakaia a koba Haka, aka, i wehe ae la aa Kaaaka Kaawa aaimai kooa aoao ae i kana kakaaa paaa p««, a hooieomo ae | la i kekahi pua iloko o keia ka— j kaka, a homaloeioe ae ia i kaaa| kakaka m«.*ka maaao e ho««aa | mai i «a «iel« o ka mak« maiaaa; o ke kiao o Bal«iiona, a «a koko*-| ke maeh no o Baieliona i aamake' aaa, i Kela maaawa aa ano maka paka ke kaaaka i aiuaia ia mai e k«ia poe puaia hahai holoholoaa, a ua heomaka ae ia ua kaoaka pio ae; e ku ilana « hoemaka aka la e koio. a mamaii o keia hoao hoa ana o keia kaeasa e hoij ho» 'aka. ua heopakeie ia ke olao Bai«lioB«, aa koohuli ae ia «a i kaaaka kaawa kin» aui nei a keia kaaaka iluna o kela lio aani me ka aahu aiaaia. a «% lele aka la no hoi keia paa me ka poloiei « ka aka 1« mahope poao o ke poo 0 ke kanaka pio e hoae aei e holo hou aku, aiaiia, waiawala aku ia kela kanaka * ka ak« 1» i ka pa a waiho mak« iho ia kona kino mak«. Ua ike aka ia ua iKanaka opio aei i aaku ia \ ka aaha «iaalai ka kapai ana ae i k» awepa hoio iio e paa ana ma 'konaiima, a hili aku iai kela kanaka klno aai, me ks hoopuka aaa i keia mau eielo ano hailiili, 1 "Mao ka *wi ala o ke Akuai Aoi« hoi wau i kaaoha aku nei ia loe e si aka \ keia kaaaka a aakou le hahai nei iaia ae na ilio. O | ka'a hoi i kauoha aku ai ia oe, e ! ke«ku hoa aku i ®ai ilio h«u « nahai aku i keli kaaaka ae i kiia ak« la a make. Ua maaao aaei hei o« « hoopaa wai« a« i ko'« l«ai«a o ka kahai ana mahepe oaaf I aa wa« i makemak« e koo — make mua iaia, alaila, aa mtk« m«a oia ia'u, a ala hei a k«k«k« h«i « ic« maka wau i ka hook« ia • ke u manae malana o k« kanaka a'« i kakai i«l«a mai ai iaia «• kakaki ma« mii« leihi, aiaiia, oki p« ae la o« i k«'« leai«a hahai i kaaaka. alaila, ho«p«ka koaaai la aa kaaaka opio nei i ae oielo haiiiili ao ka make ana aka la o i kela kaaaka a iako« 1 kahai maia) na ka manao • ha«ka« ia hoi • k«iama«ili»i mak« tki laia Balellona. 1« maaawa kamailio ak«iak«ia kaaaka a«i me «a aaaa ol« ae i na kamaiii« halliili ake kanaka «pio uoko • ka ' aaka ulaaia". "E kaa Haka kiekle, poU aaai hoi oe e hoomaopopo • ka kooaaa kou aaa aka i aa ilio • a« ( * ieaa aaa ao ia iakou ka «!ia o ka make e like me na ilie aa i m»k« aka la oiai, • hoemanao o* e kaa Duk« maikai, ua lako kela kaaaka epio me kekaki pahi e hiki ai e pepehi koa mai oia i k«k*ki ma« ilio • hakai aku aoa mahope o ka me— nea o aeia kaa«ka i mak« aku la a ia ka oii aaa aka o ka ili» i k«la aoao o ka maiiwai. a mamaa h«i o ka h ai aaa i ka Uio • kaa ak«i ka k«a«a paa, • loaa • m«i

•aa i kapahi a kaia kaaaka opio, aiaiia, m make ban «sa ao ia h»u i»eauek* "MeeKiekie". Ua pepehi e { a i kau « ea k«a mau Uie hoi i kee e hoem«k« aka iaia, ae haohae koaa aa ike p« aftu hoi i ka hooko *a o k«a mak»anak« hahai haaaka o hela nokakekahi&*umM« * «mamMikiaili opU i*'* m« ka haaloe ia o kona kiae • aaiiio, *

B« ieb# o«) »9 o Bil«Uoa* I keia naa okiio iu »»#•* eaa • k«ift k»iiafcā opl« iloke e !• a«lnttitttia awi kela kaaaka k«so ami ai fcili ia aka la I ka a«repa a kala kaaaka kina opio iloko «kā aaha alaala Ua hooa»aopopo pa aa la ao hoi o Biii— Hoaa i ka kiaa o a« kaaaka a waiho aiake aaa • aakoka aaa|i | kah< aka •ku aaa. Hoomaaao iho la o Bai«iiopa i ka hopw o ka rit« i h«kaa akv ia ««iik o| k« kaaakae waiko paka uai laa aia kahi kokokoi hahi ana e ku a«>c ( alaila. hoonaaao «« ia oia « ! halawai pu ana oia aa« ka aiake ik« hoao oia e hoio aku nai kela i wahi aaa • ka ana : oiai. i na oi> 0 heao e h«io aku f alaila, » ki ia aka aaa oia ika paa a loia pa iaia ka hopeaa e iike me ke ka— aaka e waiho oiako nei ma kahj kokokoi kahi aaa e ka aaa, aoiaiia. hoohoi« ihe la no oia ikoko iho oaa, «ka ao oia aio ka hoao oio o hoio aka a hiki i ka naaawa « hoea aaai ai keia poe d«boi« e hooiilo n«i i fe« kaaaka i mea hahai ia o iakoa ra« ho hoioholona aiaIa aanawa lohe hea alo la o Eei'eiiooa i k« kanaiiio ae o koia J kaaaka kiao aq> i ee kaaaka oplo! iioko o ka a ha ulaola. | "E kua Haka Dake. ke oielo; mai nei o Cac«Fw. aia fta maaka koke ae n»i no, he wahi pap&a o' ka muiiwa) e aiki ,ai na l f o «e h«i« ake no k«ia aoao » ka Mwliwai- Be mea pono paha e hooana ae i kekahi nan kaawa e heie aka ao kela aoao, a lawe mai hoi i ke kanaka opio naaa i p«pebi mai ia k«*ahi o kau mau īlio". I ka lohe aaa o Bai«liona i kela maa oleio • kamailio ia ana, aa koomaenopo ho la oia i kona peino, ae iile aaa paha oia i mea "hokiVi ia i na iiio hahai hoioholeaa, a ke waiho m«i la ao hoi imaa o kona man maka ke kino make o ke kanaka poino i liiio ao la i laahi oa aa hana hoomaewaea keia poe I hahai loioa mal mi— hope o koaa mohoa, a aaaao haaiuiu ae ia kona kiao ao koaa nooaoo ao ī aa m*a pili e halawai n:ai ana me la ma keia aaa ak«. Aol4 l p«B | Ua waiP'» i% tn» ke "P«k«Bk«« |ke Kaaawii a LunamakaainAO» j H*rry Mil'i e pape ana i a* | K«aefcola i kekehi wahloeei | iaw*i*we aoa paha i kek»ht hana |m»la)iio ka Oihaoa Heaaaaaao o| | nei ( ae Kaawl w*U ie no ka| ; haaa laa kaae ma Hewaii }oet. O kekahi paba kfia o n» Keaawai aao hapakae ioa i bo*k<Mae ia ileke o ko kakoa A&aolele e ka Lenamakaaieua Haaohaoo • Kaimakn H« H* aiohoa lea paha ei« t ka lnwelawe o oa wnbine i ka&a knooa»eae Ika poe ei,iu o keia aiaa. Kopni•nahi H hai )ki>la aoe kaaaw&i"Haawi ht. i ke poeo sobo b .rota ) oa wahiak, ai ae i« hol tsa fce Ke* Oittk>ib«wai o Au»«rika Huipu:r, ala i*, ptpa »ke U la ua uat a Wbk he b«r "Aola «a * Uweiawe hana »a '• o>haoa ilo a«*u<»u e hi* aiaa. Bia rar k« maa «piki i k« iuaaawe kob» b*roU, aUiU» nooei n«> i k« ! o oa waoiua koke har ta o' Kaimok* ame f)l«l« | iKuvaiaaab« 1« nel i