Ka Hoku o Hawaii, Volume XXIV, Number 52, 23 June 1931 — Na Mea Pili i Ka Paeaina o AME KEKAHI MAU MEA PILI Aupuni. [ARTICLE]

Na Mea Pili i Ka Paeaina o AME KEKAHI MAU MEA PILI Aupuni.

K« Ioo«: Ok« ia#« P«« Aiaa 0 Hawaii, 9a 1««4 mai ia «o kfi> P«e Aiaa »*1 « F«a*aa a«i, 1 ka oi«a«wa as« i iaaa «i , iai« o kela Pa« 4. : aa f ao k« ■ kaao{ii«uo o ko»« peo ma ka oihaoā tea Ei« ao oa ke/a Inoa koob«u* <th« Et»rl of Sftadw ei) eUI oi« k« H«ko mt»a uia ko Berit«uia moolelo a i ipii sa ke k«tiaaa Aditaaiala; eiaeae, • k«i« iooa "U«w«ii" a« kea «ka ma ke. iooa o*a a>o|ttpani aai o keia Pae Ain«; « pel« i lihiai k& iaoa piii cfhaa«. KAHI E WAIHO NEI:

V waiho aei keia Pie Aiaa iloko o ka poai «kaa māwaeua o k« 18 5f oiiuake «ooe 2»Jd«kere 1 15 aiinuke ma ka iatida akau, i uiawāeaa o 154 5« imuaee axe 160 debere 3» minake Jonitu Komohaua o kahi kiio ui nawa ma Greuwika a ea hke ia me *2,00 0 •iille kauiohaaa ō Am«>rikd Akau, a ke wuiUo i.ei keie pae Aina ma ke a!a lik* ina ke kuLna KalepA me nā Aopuai o Am9r t ka ame Europa ma kekihi aoao, ao Auke- | keUlia m« kekahi a m«rr«ena o k* pueli o Pauauia am* Kiaa m a ikekahi; a peia i l'loai o Hww*ii n«j i kei*ua anonui &o ke aioa!o ena ma aa h.na kalepa waiwai. Ua ooho a hoomalu i« heia P*e Aiu« e n« mlua lekeleāa i k« «a i ikeiā ai o keja Pae Aina e Kapen» Kuke; « i ke «0 mai i 1.10 ai iuala> lo o kā aooaaalu h<>okabl ana a ka Moi KBm«hauiek« 1, i a ksa maUlo ō ka xaac.& ho»po&opouo Aapuui hookahi, a pela i aee mal ai aike au i k<* 12*98 i liio ai o Hawaii uei uialalo o i* hoom<*lu ai>a a ke Aupun. Aeko Nui o ke Ai.uei (4J.5,A.) a ia miaawa ike i kaa pu aku ai o Kupa. potor ko, P.hpine; G-ian«, a «. ka 1990 i Ii!o ui.i aika Mekupuni e Totuilal au.e kekahi uioaupuai uuku o ka I Pae A'na o S ini«a. j O'ka Pae Aiua e Hawa i nei *ua loaa oina :io i kekahi pa,— niolo i ka 1549, a 1 ka iSy3 oia ke au ho.-»pono f ;oa"> A«— ru.)io ka Mo<Wahine pwawai haōkila 6 Hawaii joei, t > iHodkālani j kakulu ia ai he Aupuni kuokoa, a ♦ ka 1894 i iōli'al a he Aapuai Reb«ip«llk»\ * uia ka o;ei® Ho« — holo a ka Ahfeo!e'o£LaWni o Iala! 7 • ka 1898 i h«CKoia i*Attgake 12 • ka 1898 i bo<vu ia ai me ke Au— puaī o Ameiika Haioaia. A tna iaae 14 o k« 1901 ai

i Aapwni Kumnkananai m« ke

auo ii« Aapuui Teritoii. a i ikeia a ekv nei ka T«rito r i o Hawiii, a tca ke kāa>\v«t a Apenla 30 0 ka 1900 i iil6 ai o na kauaka a pau e BObo an» i kt U 12 0 Avgat» be maa kapa i:a aa Rebnpa. li-i». o Hawau, ui l!la lakoa 1 tsa« makaaiuaaa mo aa Mofea»lna Aei a •o kc T«r tar, 0 Hnwai!.

O ka 1 i ataa i oh.ia e ft«ia Pae A'ua ke 6,64« mile keea, a peaei j h oaohoaoko ia a\ Hawaii ke 4,210 mlle, Maai ke 76« &iie, Oaka he 600, Kauai ke 590 mile, Mo okai)«« 270 ui.K I«*iiai h* 15* miie, Nnkaa h« 97 mile, Kako*—> Uwe ke 65 miie. loki kela )ah«i ika |o «aa o laae ig#o h e «iai j»ae i ka 1896,akn he 44,93i wale ao ka hela lahui.

1 ka 1910, m* k« k«l«to «ol k« 29 $34 waie ao Hawaii koko pik«, oi «i uao i k« aaa be 31,019, 0 aa k«p« H«w«H \ kk !*•«, 7,«35. * i ko tS96 «tu ko 3,485. «a Pake i k« iBS*6 he 6,360 ( «iki 1900 hoi, ht >5*742, i k« 1896 h« 22,3*29 l«paa« « i ka 1900 wa:, he 6a,i22, a a« liho koi |a *e «7t p«>| ka«e«« k« īe.eoi, «oni («haī oik« 1 hoi i« ? k« 1896 he 22,428 « i ka i#ce hoi k« ' ; 11« ka hoike m«a«w« o ke Ao «el. k« kal uea. U« iao«M no e p«» lo« a« ga*«|i o hei* P«« Aia« ei.loipoe h«(pu|e, he k«k« ( .k«hi loa ao hooaiaiau, ke kolke ed a« pihl he «!•• I a« h«t»pale iike •!«,

i u u* W m iiT iiiriiiMM **«44, iHhimii 15.400.:. -« -**(«!-■ Ttfiif t Mf>lW| 5,«4ā I» E«wtil r 2,781 H 3,122 h* pB%ifi|, h« •MdiJßj 6qi, «. h« 337 Kd€oMai«, a «eaa «1101« fa«l, A»eriki t 130 B«w«fi a hap» B«P-8i «•11, t h« 66 te BedUni«. Ua ko«hftUitit kn aai • kt Kapaal e H«wai| ■« ka &iotaH!ti9 • Konttifciik- k«kak}-a ko Aa^-iā rika ttaa makaaUa, « o 1«U P l ® -?® Aina ho| a« aneaa* aka « lik« ka Aapunl 0 W«le k«kahf k*-JS B« r itānia maa ok«a« aiaa, ao s4-*j «uokapiaai i eob« kanika k£«jl PA« Aiōa o Haw&ii o«i # k« wa>ho|jS •«> mai ke Koiaakaaaakau a i ki« Hikiaihema a soaa ka ioa h« mile, a U8 oleloiā k« M ka ) jaole 0 kg aoiea «» k«ta ma ka bojomocaa, «iai, kOa paaaoa elike 01« na [akrl «. 'M fc£e keka ka laaea paaaaa l ka 8 to aine ka makaal, a «« hikl t k# J Uko* t-.au pepeiia k« ;obe | k« J I knelo o ke kai e «aaopopo ai kakl o ka aioa i k? p», a o k« !a am« j ka makaai i fce ao, h« elaa ma«._ <? Lua Pej„ otti ma kela Pae ai«a ma 'v ka Mokupnai e H«waii oia 0 li— J laaea ame ko Mauaa Loa. H» laoa • Itsu lfarista rja hai akaaka a>ai ke k»ula Ze* -j karl* uii ka uauaa 3 oka mokmaa A o «ana paka «eaiwai oei o |e — .' a hova ūo Kekehi looa tna, ao» kakoo ia m»l ia hoike ak« kaaoka | kahiko eko ke leauoha Uou ai o iaa Luaaolelo M«tafo aia i haiia ma .'|j kā pauk* x a fca mekuna 3 o kaaa | Eu«Btli&, a p«li pQ { hooia mai ri ' 1 o lfar:lo ma ka mokoaa II a ma -| ka pauku elsolu. 'j|j Hoike mai Uoi o loaae n>4 ka :|J paaku 3 o ka mokana 15 o Hoike. "«I ana me ka kai aaa m«i ekekaki o I ko lesa mau iooa heoheao oia ae J 0 ka Haku, oke Akoa Maaa Loa j| \% o ka aliJ oua ]ah«ikanak« t • i| hoo a pj fnsi no oia uia ka pauka 6 o ka mokuna 22 o u« pake kaa. iana ala 110 aaa o kekahi o ua iaea «ia uo oka Haku oke Akna o ka \ p.e «au!a Hemolele, a « aa na L«ni»oltlj hoi ī h*i mai ai maka lakoa | pi'ie mi O.Uina i0;36 kft Hikuna 1 na tnea« a pau. A ma ka Pauiu koi i ko Koi<ae<. ko ma kaua leta mna ma ka 00-> v; kena 2 a mS ka'paaku S o ka Ha« ka aona ka us«i, a ma kana leta ■* mua i kaaa keiki U T< — motei mā ka j>anku 15 oka īuo — kuna 6 i 10.1 ai kana i keka aal j ai dka Moi Peniaikai hookaki* o I ke aiii e na aiii a o ka Haku 0 Haku'pela punoa loao» i toola m-i ai ma kaaa uia Hoikeana pa« ba 14 o mekaaa 17, a pela pm ma ka paaka 16 e ka aiekmia ig oii wauaua no. H«i mai k4 •ke kaula Jaremit ma ka«a ma ka paukn 6 e ka makuna 23 o kiii haīao o leheva k» kakou poaō a ma ka leaa« hoi i 11 ho ke a ka p&uku 3 e ka mokaaa ma&; Oia k4 ka&a i loaa eaai ai •anea a pon, pela po eo i koela mal ai ka p*uk« 10 o aa tisk&aa a!a bo, o Palo kekahi l! kak«Q aiai ina keaa epikekeM oiaa i ko Ko',itt«ke a m* kt piaka 6 o k» $ tka oia like ae | 1 heeia mai a; aua ki t6 • ktaā l«k& i ko K#U»sa t • eja i.ke i lao mt kant ike Heb«ra aokan ;j uaa tmt kt paaka 2 t«ei kk, a •« el«a pa mai e leaae ma kaaa j ,aa Heikeaaa aokua 4 •im ki 4 piuke xi. .1 Ua keha mal e Pa«H aia kfa« ! haiia aa 1 taa % % ] ma ka p<uku 5 e k« Keakke, • J pakal »a *«• eit «a kMfc> anai i ke &eriMto m k« i 47 •kt aiekaaa 15 • ke j «la*. • »»• •«»• k«« M 1 TMi«k'J IMUku 5 o kt 2 • Hk awao, akaoia pa «m! ae eia «a4 kaaa 1 f ko H*fc««e IS;S4, kai fe#4 ki Daateit makeaam* kt naakape mokana 9 « 3icat«. t pac«i aa j «al <ig faaiH< aat kt»a ia« ka aokma j w&k %•< n« ka »aeka 41» a o k* I«ala J paaku <» o ka mokuaa « e Kapi iaankai e Knkaolek, o IC« Akaaaaaaa, e C«M-* | knam*a)o«, a o KealiiokMaala Ael« *• ;