Ka Hoku o Hawaii, Volume XXV, Number 10, 1 September 1931 — HE MOOLELO HAWAII KA MAKE ANA O KAIMUALII AME KE KAUA ANA MA KAUAI [ARTICLE]

HE MOOLELO HAWAII

KA MAKE ANA O KAIMUALII AME KE KAUA ANA MA KAUAI

Mflk*hif:i iR?4, Mei 26 t. George K».uiaiojlii mn Oihu, 0!, h »» fe* elil o Kaoai. Ub m»re ho'eo o Kaumaalii rrf JK«Bhu>«Bna i ka malam» o 1821, he hpokahi amknhiki a oi uqB hwpe c I'anaehhineha I tnßfce »n». ••■ ..■■■■■ Iko K«ETin'»!li make ana.'nani Ino iho I» n& kanek? a paa n a 'Kaoa', biko f ti ka l»e ada kane j n? na wahine. ōa wawahi ta ra iuko i'», u!iofci kn wale ia ka He ra«a linaa.ūoae no i k|ek?ih: po*>, ina hana ia keia aaa iota m«hopo? iho 0 ka. raßke aoa oke aimost», he kaaa 110 ks hopr. \ kak.ili iho )a n» kan<tkr aoae n; %lii *tb« »xa poaliioa »ka hopeua *. nDBt. anv. I ka la ar mai 0 luae 1824. hala*«i fte la ka la hj% ka a boifee ne la 0 B namo ia me<\ i£a laaaka, a nieqieie mai U ba kaaa'2l i k« oia oaea, a aku !a ia eline uee kana iie at»a ia mea aa kona aiua īho. A ohio eaai la kanaka, "Jbe ieaua uo ka bpps o keia oa eeee — popo no paha iko laf ta maiao kf kaua.

. A oiahope iho, hoio aku la 0 K&baiaja a pee iaa W«iinea, Kaaai, p noho ibo la malailu, oia hoi ke alii oou i tOJDOho i& lea'uea 0 ka eioa 0 Kau»), no ka t»ea, mahope iho o ko Kuimnali/ maku ann, j s n'.ho ir,o la tta ahaolelo 0 n&.alii 0 Kauai, a hoohoio iakou e feaawi i ke aU'— puui ia Ka&ahia, a.ata!o aku 0 Ka u*ketmli

IIi!a kesabi mau la, holo ak>; ]& o Ivaiei;ncku i Kauai, 0 uana i ka haa o Hat»hi&:), be njoku ia uo te ilii i aabahd ai tna Bsa li. A « hii kekab< i ku olelo a Kaiuiuaiii i mai ai )a lakou>

Pje ue la o Kaieiuaoku oia i lik— a«tle?, a mei DJpoi (naua) ia luk' u malaila e Kiaaia, oia hoi kekahi fc& nike punli k&ulana 0 Kaiihualii aia <8 Ka-U*. ■ ; : Oiai# \ bo Kikala lohe anu i ke hīki ena mei oia IIan&~ iii, hele Enai U oia mu Koolaa u.ai m> ka paaii kaua e pepehi ia Kak." mokh «)8, aki uie. Ui. fctlo iho 1* Ha i Kuni. A hiki o Kple'oooku uia 1 Kot:a » Poalaa 'ho pahn, ua kauoha ae la

oai na alii apau o Kt®*i amn na kmaka koikol o ka Biua, a akoakea

ih, l la Ukon naa Nihea, ko £aa,hu — \ inanu hale j 1 ik;* la 0 Kalelaaoiu ioa alii al ®e ke aiia'uia a pau i akoakoa nea:. | "I bolo mai uei au'.e br.ike aku ij kd kau*ba a k« kepapau ia'u »( 6oopooopono i ko onkou noho an*. Sia k® kauoha a ke kupapao ia'o, 0 k» kaoaka i waiwa' aiainut, ua r«iwai ao oia, a o ke kmaka hoi i il.- . hua* tnaaaua, ua il.huae no oie, r,o :ke keiki a diA«\ maluea nku 0 t>u~ ! kou.

| AU J U» ole!o oial 1j Kiaimak»b Lai hou ka «iu» & e oHioki hou." Haol« mti U o Ki'eieeiokn» i oeiii U, l '* i» noeiiae aae ie kaucb# aaa 4 eupapAu uo «u\ A kfkahi iu &e. q ka U } i iiJU oiai .3a U, *>i* uo eaka j &e &ūpis>ai> i k&aaha iu*i j» | V ? ke pj iu»i, ki»u^te| it;o U KitHk pie m&Ulu u llu.uehu*», k«k&Ui uu* » |:i li* ."IKU i lko!v» jiU ait ii„ 4- . 011 ta i i limiu Ma U. CH« * | *a.tlt KiU

O Ki)UA ii..j lrt uo ,8, 0 lIH Kli q Jaif» i k»>ud ;ik'< i ua ia po 4 v ' »ui loa na kanßfea i in«fee, a na <a puaa iai i io iaiii>n ooau kiuo j yp*-.piU f aole biki kj t>ooaqaopopo » aku. Ao ne, he Ja Sab.itt ia, a \ ka a®* a* la ī ae itt u Kaleiuoonu, "e boo-

»00 .a&p «a «joLu i Oaliu.e b»i ek« .«.kou ie*, mai papapan iho oakt>» ia nei," Aa luni 0 AuU-*. Ea uh\ ]« o Wiui tta ums wu, oiai oi& uoalaila ame hookahi oio v a KaDf-mik«hi Q i k£Da iao, • ia oia » ka moan« o Khieie iv aho, I* do ao, ku k« mokai Hoaolula i liulin ihp.la na eanaka o Oaho • li.plo i ko/kaua oua Kioai. Hiki aku U jka moku i Libait*, a ike »su )a aa kar-aKa i ka ba«, he nooe, ,a Hn!c a.-ui ;& sa k6C?nt iuk»., * t»£?i me Kaahumaou ame Kaui — wouii ,a. hai e.Su ia. 4, 0a kaua e Kauai, i kii kaoikn oiai oei an " A iohe o Kaaliuuianu, hpeuo» 'āa ia Uoapili ji»e ka il»kili op.o a <i» kanaka o.Maui he ooi waie, * nui lakou m<s ieo Gaba poe, alrfilf, aolo uku lae-uu i K&oai! u hol pa kou uoe Ktth«laia ma. A saa Wat»iftwa i Hauapepa i hoo uka aj ke. kacnv a bee o Humehame oiB ame uft paaii kaua o Kaoai malaio 0U»« Luku nui i? kekahi pee t»Hi ai£« aa kanakn be ro-, a iiui eo hoi ka poa i auhea «ka i ka n hekhele, a lawe pia kekahi i Oahu, i Maui a i Hawaii. A p:u ke:a kaua aoa, ahaolelo iho Ia lakep, a hooiilo ia ka aina ' (nalalo oo oke «Ili ooi Kuu''seouii, % waiho ia uo ka mana hooaialu o Kauai ū?s k« l:uta o Ka;kioeva k« I iiaaioa. r _ -

KEKAHI MAU HANAI HANA IA K NA MW ONARI

A ia me(£U* a« oe», ua ina ii kahi niAU b&na i hyna ia e zja aiiaiaua ike in boi fct-kakn Bjaa tiUAo ka hana. uia itiā t ua ihe la bsi;nbL mau hua o a« u k.i haua i h.ua «3» Hawaii oei iUft ia cvhii mafeiah(ki he 2j, O KeK u% M^oli Oifi kekphi rnfa i poinu wal» ua ksi,tikH 111 bikw, 1 ioa aku o ka hiki aoa tuai o oa ui/H guari uaa ke apae aino. va pui ae |s īa uaau tßea ii-o, « khkt>i*ttihi w«?e t«u nn t»«na ee». '*>ai ka a loki i ka , no ka mea, tti i» msu Ttifkatiiki. ua pia frt» a*puu! neH na lima y ue n.aoac poūoi 0 Kacatshauit;l>al Ao!e i pi»a