Ka Hoku o Hawaii, Volume XXV, Number 17, 29 September 1931 — KAAO NO KAMAPUAA [ARTICLE]

KAAO NO KAMAPUAA

MOKUNA IV kai a eha a kamapuaame ph'lk O Kama hoi paha oe ] 0 kanaka o ka pili ku I O ka pah eooe O kapali ka—lioho O ka pali kaa oka pohakn 1 hehi ii» e ka manu kalokalo . Anu ai ka uka o Kaliuwaa Nou :io o Hiwa ! O Kama hoi oe Oke keiki puaa a Hina ma Moopuna puaa a A amāHuuanīho i O ko pa U, o Lelepa j O ko opu Ja, o opu obua I O ka aba o ko ihu o llaleaha i 0 Kamapuoa ee ! O ka lemu helelei wale | O ka ihu i hpu »n ika aba O ks ma'i pili i ka opu 0 ka huelo kahiii mahope Eo-e Kamaikoinoa, A hooki o Pele i kāna oli, oli mai o Kaiiiapuaa i kani oli. Ma keia m*u oli kike a laua i hoomaka ai lnii e fcaua me ka iksika loa. Makole, makole akahi ' Hele i kai o Piheka Heaha ka ai v ai ai He lilūlihi pay i ke akua He akua, he akna Ile akua ua alii o Xona A Pak'ie i Moku'iia Hele aku o Panaewi Ikitfei fl Ikiiki e Ikiiki hwla hiamee R ara ae o< i e moe loa nei Aia ka !a ! Ouli Uliuli k«i e uli Ka ua lele huna o lfopo2 E kui e lele ka wahine 1 kii o Makuakeke ITookt»elv<<" kiihi akua Hoopunipuni kahi ukua Kuahu ia ko akua ai puaa O Pele ke aku ai pua» Uhi—uha~-uuū 'ana o Pele E Pele e keukau li E Pe'.e e kaukau 15 lIOOMAKA XE KAUA ANA Ma keia oli a Kamapuaa ua huhe )oa o Pele. Kena aku la ia ina kai kaina auie na kaikunan»; e hoa ke *hi. Olelo aku o P*le ina kaikui nane, e pii iluna kekahi a TO.tlnna 1 iho o Kamapuaa. o:a o Imakaluna, a o kekalu malīlo ae, oia o Iliiaka laio, I* iaua i hookokoke mai ai ia . Kamapuaa, e like me ka Pele olelo, - Nmau ae ia o Kemapuai ina ikua ona. *'Owai keia loau njca. on® kaiknnane o Pelt!. o Hnakaluna, o Iliiak«laIo. lna e hni laua mainake I kakou," Mahope o keia lohe ana e « Kamapiwa i na akua, hooana aku Ū ia i kona akua boa!ohalohd, ō Lon6r īkiaweawealoha, ehele aku e boaV | haioha ina kaiki nan o Pele. A / lauka ia me na k:iikunr,ne o Pele. I Hana aku la iā eli :e tne kena maa lea, a pau iho la |ko laua mauao i ka I Peie kauoha. Hele aku la laua a i noho i kai Puna, i Milamanui. Ma I keiamau Laiia aha kaikunane, ua | ike:noo PeV. Kolaila, oielo aku la ! o Peie ia Lonomaku i e ho-a ke ahi. A ike o Kamapnan i xe ahi a Peie e » mai »na, oli *>ku ia ia penei:

0 ke *b{ « Lonomakua 1» A ka wauine a Pele Ke a ala iuka o Puna 1 ka hau aiai o Maunpkea I fira uuahi po i ka lani A ka wahlne k-> n r u i Pohakea Ke halawai la nje.ka.lani He akua kino fau Kino p«haohao 0 Lono kn niaka Owau la ke kino Kf kii mai nei Ilawaii ia'u " I fee kaula T>vatiiiftUa nui * Hīolo ha lae o ka pohaku lo :o ka leo o ka ala Kui ke koi awe«\veuia Uwe kaieo o ka luaoa Ka 3eo waimaka nui o HUo e Pau Kiiauea i ke alii e Kuuia aku U wela ke one Ho-a ke alīi lek* i luiui 1 ka ai iuoino a ke akua .valiiue l*o Puua i ka m ua a Pakui i ka u>\ahi a i>a iua īīauua i ka uwalu a Pulelae Alolu ka wahiue o ka lua. Oleio mai o Peie '*Ae Jie oiaio ia in» oe i hek' uiai t.ei īue ka mtika : , alaih !n tna'kt! ko o;i. i, iioUula. nia ka ikaika e Inaa ai o Po!e. k>na ae la o Peie ia EouoniHkua 1 »,e ahi, na Hiiaka, na Kahualii, oamakua- . kaui, no akua a pau iū;i. Leie ka rchak:'. i ka lani, i'iai.i luua, uuUa ka !a, ap oh' kn lewa. !uU U vwl« a ke alo o K;:mapuua, inmi m«n» kona kino i kr «lii a P< k>. Ai», p Kamajniaa, u& puni ri» i koua *kua ia Luiiaik«Kana. No'aiiai aoiu' hv wuU u K.u.ia.l, «aa.i aiu a, IV'e. Ak«, r.a pouu kala i uh uv.a hi * ka \vāh ; £.r. u.»t;al/< w,deKUaue 4 īh>ko ō ke alii rna»'nn, na liolo ka «..'ia uio ku huli.iuu i ua uioku, N* ,\ .i V4.i, i;<auao u i\u- ua ui«'vo y * Kx.y,a; ■. a * t ,;. ; !-a ,1 ;.i.u v' ko„

nhi, a pio !a ke ahi o Kilniea, koi: iiio Ij na mopioku ilalo o Uaie. mauti>au. l iiiiu mai ko Pi.'k' liana. eku . aku 'ana no o Kainapnaa iluna o Akaiiik'»loā. <ifle i mane. 1 Kena huu <i> Pele e ho-« ke ahi, īa wa ka liea o Kaeiapuaa ī.ke k«ikualiine ona ia Kelik>iuriKah«ualoL., walii »o uuk*J, ** l>ii ana ma. Koaia ioai.' Oka lieW i» a kupono lluna o Kilauea, oka iliki iho 1« n.o ia o ka na, j>ihft o Kilnuea a pig ke th\ a IVk>. A kee īk* aunaki me ka aulima. Iho na ltino puaa o • Kama, piha o Kilauea. oko Kan:a puas kino maoii. Hamama ka •*ahs>, koke na niho, kokoke e make o Pele ma. Oke aku» malītnali, o i/nnoikiawea\veal6ha, hoJo lu» kona manao. hookomo i ke aloha Sa Ka— uiapnaa ame o» <«kua t»na. Pakele ai o i'eie mai make ia Kamapuaa ia keuaana. Notaila,hrfftleicoKama puaa Keoa e* 1b o ia I.onomakua, ke i»l\i, Hi'a iho la ke abi a ano loko o ka au~ mki, puhipulu iho Ja a ®, ho-a ia iho la s piiia hou o Kviaue=, pli ma: la ke *hi a io.ia o Kamapuaa īluna e Akanikolea , Kuu iho la o Kama— piiaa i na kino lau oaa, oia ka lauu, 'ke liala, ka uhaloa, ke "'amaiimau, i'i'la laual ai a loi])i ta mana'wa. Aok' i pi<\ aole i p : o. Mahope o keia kaua ana, uoho a kane a w&hine .iho la laua. iloke uia iioho a»a, ua mahele ia o lla— waii no iiiua, penei ke ano Ekolu ia o Puna, o Kau, o Kona, he mau aiua a lea hikou. O Kohala, e liamakua, o iiilo, no Kanaapuaa ia, aohe aa o kt*ia mau aim. ekelu. Pi'la i pau ai ke kaua ana. MOKUNA V KAUA ALIMA A . ME MAKALII

Mahopi- o ke kaua ana a Kama— pua\ me Pele, ht>Jo mai la ia mpi tl»waii mai a Maui, a Moiokai, a Oahu uei. Mai Oahu aku a pae ma Kipu i Kanai. lialaWai jnai la eie w o Limaloa, e hele ana i kahi 0 Kaneiki, he alii, ahe aiuioku ia 4 ia kekahi mau frhupuaa o Kauai, 0 ke kiunu o ko Limaloa hele aua īlaila. o na kaikuahiue o Kaneiki. Ma keia liele ana he kino kanaka ko Kamapaaa, he ai, ahe mnikai ke nana aku. Nolaila, hoaikane o Li- £ maloa iaia. Ia laua t hele ana ma ke ala }oa, i aka o Luaaloa ia Kain* pnaa. "O oe ka mea e loaa ai a'u ■wahine, uokAmpa, ua pau {Jloa kuu wpiwai laa». «ohe hy loaa iki." Ma keia hele hiki aku la laua iluna o Kemamo he punawai ,e inu ia, ua paa aae I ka wahine ka wab-< iKe pani. Smau aku o Kamapuaa i kaw r i»ie inu. Hoole inai ka waliine, ki la i ka pah, iuu iho l;i laaa ■\ hele ekn la a hiki i Kilohaua- Ma lalo o laite, he uwawa kukei, a ht'] mau wahine e ohi hua ku'iUi ana, 1 nia na wahine a Li'naloa, | I aku o Kainanua», "£ Lim*loa. i oau wahine pah? keia," "At," ] pelamni o Limalaa. Kgu akulaoi Kamapuaa ] ke oli penei: 1 He wahi pa!i īki hoi o Kipu e hele ia nei j Aole ī anana ia kn !o» o Makuaiki Aole hoi «u i hele i ka loa Aolehoiihele i ka laula He pali kiii» e hono, e waha I M»iiea la e, aia iluoa Aia 51una ka leo o ke kanaka Aia ilalo ka leo o Kaiu Ke ualo I» i k» pali o Mahukona E laa 0 Kona e O Kona iki, o Kona dui £ laa ke kanaka i ke aloha e Ua Ipā& ike aloha, ke haa mai la j Haa la, haa n» wahine i ka | .0 Kakuiahinahini) iaua o i ahala 0 'Alouia lauH o Alokea Na kaikuahine o Kaneiki e E aha ana la laua nei e E walea noi o ka uka nei ia Hoalokaioha wale, aioha, 1 na w&hine "Aia hoi ke a!oha a oa noho pu." Kahea m;<i la na wahfae ia laua nei. Iho sku la lara a hiki, noho pu iho la me na| wahine. Hoonnn akn la na whhine, * ike kanaka, e hai aku ia Kweiki ī ko iatiA "makemake i km kaaakai' kane na !ara. ' A lohe o Kaneiki, 01010 mai Iu i ke kannka, e hoi oe a olelo aku i im mlīi wnhme. "Ua hoohiki ke kai—' kenane o elua o Kamapuaa ka ulua k*re, jpka, ma n«e o Kamapuaa ia tl moe ia." Kauoha aka h o Kaueiki, Ike kauaka. I'E lioi oe a hiki, «i alakai mai i ka haie uei o a'i »i.'', A hal » ke kanaka, hoiunakaukaii ;Ik\ la o (Kaueiki i ka a'i ume ka ia oa Kamapuaa. A r hiki o Kamapuaai «je Liiuaioa, keua aka laea>, a'i iiio la iaua. i) Liwiioa, he ai a kanaka o ho;, ai a puaa k&n*. Mahope o noho īho la lakou ho nvuu U. fctoh> o Kaueiki a inaua me Makaii', Ue mai ia o Kaueiki ia Elua k«tua «n<> mo Kam'ik:. N'oiaUa i-.w»; n* wah'mo a ska tttake ;# Mak«hi' <) Kamapuaa lio» e moe ana u*> i Ha hale, aole hele, aoh«> imin, o ka nv>e k i hatut Aole i pke ,