Ka Hoku o Hawaii, Volume XXV, Number 28, 15 December 1931 — HE MOOLELO NO TERZAN KE ALII O NA MABU AO Ka Mea Lakaole [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TERZAN KE ALII O NA MABU AO Ka Mea Lakaole

| , - MOK.UNA XXIV RA HAL\ ANA 0 KE 'KAN'AKA HAPA MABO I kekahi mau ta aku. ua ho'o ae la ka reoka o D'Arnot ma ea kaoa kahaKai o keia waonahele, ai kekahi ia ua manao iho iakoa e holo mai i kiala ae ike hou i ke a»o o kela wahi a lakou i Kama—> aina mua oi. he elua paha makahiiti uiamua aku nei, a no ia ma> nao, ua lele ae la kekahi mau luina iuka o ka aiaa, a o kahi no hni a \tekahi poe i noho ai a ka»— maaiua he elua makafe.'ki aku r.«i naamua. I %a pae. ana mai o na waapa ma kei» wahi ae ohe e ku nei ka ha!o o Tasawa, ua ike mai.la keia poe loina moku ia Haku Tenitona am« kona mau paulvj, aiaila, ua hoaholo iho la keīa po« liuna

naoku elawe i& Tenitona rae kona raau hoa īiuna o ka moku, a hoihoi aku īalakou i ka&i o ka ohana e Koho-kali. mai nei ia.lakoa.

Malaila ae o Hazela Ikaika (Stronpc) me kona makuahioe Afrs. EsnßeraM'4 i*m« Samuela PilanadaL l a, ame ka oHol» nui 'a kou i ik« naal ai ia Kin: Pot.a, ua paieHna

Ua haawi mai lakou nei ina manao mahalo nui loa ia Tasan», no ka mea oa manao no lakou aehe aanaka nana e bcop*ke!e o Kmi Pota irai na pilikia o loko o ka ululaaa. Uf nana mai .la kela poe i keia maa Kanaka hihiu maoli n. ko la kon manao nanaina, a ;a manawa lakon i kemai'io ae ai iwaena o Ukou i ke ano o na' kanaka e hui i nei me Tasana o na M*bu.

me ka lakou * hana ain' ai o Tasana oela ho hoi heit Doe Pi keekeo hana mai ai malnna o ' o?a poe hihiu me na oielo u ahalo. Ua nni ko hauoh no it mea, Ana. nae aole i loihi loa kela .wau manao hauoli o , keiā poe e hei« pa n«i nae Tasan», ua kuem' hou iho la ko lakou mau manao no ka lohe ana aku e he'e ana ko ia«ou alii he wahi okoa Aku, malona o ke - kahi waa e kau mai ana mamua pono ē 'akou ma kahi ne Kai ko

koke loa i kahi haie o T&sana e noho «na.

iieko 0 kt!m laana aita e aa poe iii keokee mm K«ia poe hlhiii, a aole lakou i ike aku la Il*ku Teni t9nm ame Tonmka. no lia mea ua h«le iaua i km nmnai ho'ehoiona i kmkahiaka nmi 0 keia la mole hoi i hoi kake mai.

E hauoii loa ana oe ke ike ako u Kokola, yaht a Kini Pota i ka maiiie mai ai ia Tssena, me h< naanawa pokoU wale no kou wa e ike aku ai iaia m n-uo aku oia mai keim wmhi eku. INa wa i lohe aku ai o Kin? Fota ī na ©lolo' a Tasana, um huii koke ae ia oia a nana xoke aku la ia Tasana c:e na maka haohmo loa-

O sa mea ana i ike aka ai iuna 0 aa helakeiena 0 Tasmnm. ua iawa loa'im no ta nee ana mai 0 k& makau nūi laaiunm 0 kena kiao ana nae i hoomaopopo o'e mt i km manawm a Tasaaa i hoo- - p>ik» mai ai i ite!a maa oleio.

Alailn, nn hoopan me:ie loa aku 1« oi« i na o Tsisaaa me ka mmlie lo», a hoomaka aku ls « ooi koomanii« ia TiSto?», e huo - k«i i« keli Kukini iloko o ua

lina* oko Kanawai ?*lani, ana i«ltcu e mai&naa naai īaia. Iw*enaanei o ka puuwai o keia waonikele e kau ipa alo}ia wahi aaa i kimailio roai at rac ka leo ! «aiie !oa. ai ole ia oa anei tia e noi mai ai ina lbuikaln ana makou naau aa koko aroe na a& oolea o kou kino. a nau anei e kau akn ka hoepai ana ma'una o keia kanaka HukinL ai ole ha ke kana - w%i paha o ka aina e hana ri)?i nnalaaa ona. a ke.maoao nei au he hewa kala ole ia ka pepehi «na »aia ma keia walii a ke manao aei au ua hiki eo i kou mau hoa» aloha ke mai ia oe ina otfi e lawelaw# ana i ka hana ho - eha iaīa ame'kaia mau hana aa a ike aku nei imoa pono oko leaua oaaka, e hnealhou mai ai na oilikia ame ka hauoli ole mihope o keia mau au e ike aku nei» Aole Mki ia'u e hoonalo hoa aku la oe mai ia'a, Wah' a Kini Pots e kamailio mai ana ia TLsana/

E hoopaa mai ie ie'a, a aole oe e hana kekehi hara maluna ona, aka, « haawi aku iaia h.a Ka l r ma o K.a»ena Dufranne, ana ke sta {iawai e hana mai malana ona, h aoie he waiwai oko Kaua ola ke niha oe i keia mau hana ae hoi hou «nai ai ka hauoli «like me keia ?u e hui nei me oe. Ua hoo h&uoii nuj loa ia mai au no ko (eaua hui hou ana a kt manao nei aa aole he tnca nana kaua e hookaawale hou.

Noiaiia» u* ik# aku la o Tasans rKa manao nji hoow-p.ao a Kini Pota iaia alaiia. ae .%ai la ow e hoopaa aku ana oia i k«t!a ma.iao aoi a Kini Pota, eole oia e lawe ae i ka mana o ke k&nawai m&— l»fco o kona lima.

Mahope koke iho no o kelākamailio ana ē Kini Pota R>e kana ipo, oa ike Koke ia aaa le no e Tenitona me kela kanaka Kukini nona kela manao nor>oi hoomanao o Kini Pota i noi aka ai ia Ta— sana be nianawa pokōle wale no maiaua iho o keia manawa.

U* ike pu aka la no hoi 9 Tasana isa hemo ana mai 0 kela «au k&naka mai ka iihi mai 0 ka luahele, ae hele like mai aua imua o Keia poe kannka e nenoho aku ,aoa, aa T«mtona Hai ifce mua ma> tia ialioa e noho aka ana.

Ua ike aku la laaa nei i na po? Wazin e ku pu &na me na iuina nooku, a'aila, īke ou aku ia no hoi iaua sei i keKahi me ka o*wi ki*o i»aikai e puipui e«u pu an& ma Lukaneia D'Arnot a me Kapena Dufranno. "Owai ia keia au e ike 11 ?i." wahi a Temtcna i pinau sq ai i kela kana ka Uukini eku pu ana a,a kouu aoao. .

Ai ka huM p«no ana mai oke kanaka Rukim. na :*e maopepo. lea eoai !a oia la Tasana e ku sna; me lie kino oi«?i ikeika, alaila. | haikea koke ae U kona ho!ehe!e--■4 m ano keokro loa kona n»naira a hoopuke koke mai oia 1 Ke,a o!«lo Wahi i d'e)o mai ai me ka leo nui ano he hena, a 0 ko Ten\torīa hcora%opopo ana i kana mea « hana nai ana, ua hoolei koke „*<? la oia i kana au raip«!a ma''.:r.s 0 iiona ia eieu nui, a'a iia, ki ae 1h ike Uirq o raiDe*m, a huki ae ia i ke kiko a kani aaa «m pu, aka nse t mamu i! oke kokoke iea 0 Tenitona oaa! ka »oao 0 keia mta ki pu» ua palei koke ae !a ka lima a hiki ole ke; kan» hou aku fea pu, ao kela poV-a 1 maaao ia no ka puuwai o ke \ aiiaka wiwoole 0 fea u!uiaa«, ua t haia mk« la raia!uxja e kona pno. a aole ike aku ran kahi a V.a ma noonoo ole Ike ole I ke ola >k« kiaa9 kmkahi kanaka eUt< «ae la «1 ku mk» neu

iloko e k«»a ma»;>va i nuo o t \; ol>n i ket& UuHim ka mt*a € &au& ia akvi ana malaua ona. i*a ,9QnQ ttfc« l& uii ina iima ltu*L*o

o iasa.na. a kaili ia mai U kela raipela mai konaliaia msi a Kaule paaa ana ilalo o ka lepo.

Uoko o kera mahawa a Tasana ma 9 amuemue nei n« ke kanaka Kukini.it ao!e i haawi hou aku o laaana i manawa nona e lanakila mai ai mhluna ona ame ka awiwi ioa nia i hepu aku ai i kela kanaka kimopo a mamoa fcoi o k* hiki ana i kekahi poe e koiaa noa:, ua hopu aku !a «ia iaia a haa**i aku la i kela poe aanaka e hoao ana e kokua mai :aia i kala kanasa Rufcim\

Mamua o ka hoea ana mai o kela Rqkini iwaeha o keia j»oe ka naka : (( noho ana malaila, ua ka—. mailio mua aku l a o Tasana ina mea pi'i i [<ei a liuklni i kela ka— pena o ka moku ame, fea Laka— nela I.)'Arnot, nolaila, ika hoea ans mai o keia pilikia, ao ka hana wa:e no a keia mau kapena atr.e a »ukcnela o ka hoouna koke idia e kau ma ka moka a hookaa wale koke ak Q iaia m&i kela «•ahi akw. Ua iawe ko.k# iaoia maluna o ka moku a mn k* oha ake kapena oka moku» ua hoopa ia oij. i ka hao maiona o kela moku.

* Mamaa o ks iaw« ia ana o fe®la kanaka R*ikiqi no lanao ka moku uaupi a«u la .o T«s&aa e huii ia o loko o kena miu anhu ame iona kino, a ina ia hana.ia ana. ua loa» aku ra palapalā i ai ha nanawa kku mamua. Ist pau ana o fceia ixiau uiuaoa, u* puka mai la p Kini Pota mai lako mai o ka hal«, a hui aloha ae ia me renitc>ra me ka hauoli nm.

. 1 K.a loaa ana mai ia o kela pala Dāla ?a Tasana mai loko mai o kA lole o kela kanaka Kukini. a paa naa ka lima o Tas&na. Ua huli ae )a oia a hui pu aka la me Kini Pota ame Ten;tona rxia a hoo— iauna aku la o Kia-i Pota iaia ae bkou e ku eiai īina.

. "0 Keoni Ka)et©u« keia ame *-a -Ha-ku Greystplce, e kau T&— sgna." wahi ana i pane mai M a panai aku la qo hoi o Tasana i !<o r ia aloha ma ka lula lima ana me iapa. ! He loini mai mahope 0 io iakou iaeua ana ms ka Haia Tenitōßa, i ku iho ai o Tenitoaa a naaa mai la me na uuka hao - i ke kulana o keia kan&ka hapa mabu e ku aku nei imua ona mē ke ano kiiakila o kona ku . Una ame kona ano kuonin.as® & 1 nsa lula. .mio.Il» Aiu m&uawa ua loiho» hou ia la kona maß s noonoo a hui pu hoi me keia ano ana t}ks kuinaVa nei, aa hoa pono ioa iho la k<sna manae no na mea ana i lehe nrau ai no ka ohaa t)iti i keia sanaka ana ponoi e ik« ,r>ei i kona tire kona ano. [tJa li!o loa lte!a mes i mea na ka Haku Te*utona e nooneo ai e kuku ana. Ua hoomanao t>u ao ia uo ho; oia i ea oleio a Kini Pota e ole!o ?cau &i ao Ta — jsnfta a l*e ?ke nei oia me koa* IT!?u! msl*n ponoi.

Mahope o ka pau o keia tiiu*oa a haunaeie, ua kanu it iho la o Wm K-Kiīa lva;«tona uia feahi a laaaea i maaao ai o ka»u ia oia» a iki \ku hei o ka pai«na ulul*aa uUuii o keia «ahi» Ua waiho \a iko la ke kiao o kela uoaaloha o lakou ma ka aoao o kona ohanā ponoi. eia no hoi o Haiea ane kaiia wa— a be rv>*u acaka.a3mt anaU a«ia mau m*&. i ka&u mua ta ma uiia a wa'ho ia ilio la ka Uua kriki hoahanau ma ls.sa *«ao. I feona na!o sna ua sauoha ae 1« io l'asana e ki la i?ekahi mau p» ;t»*oiu rat!cca o ko h< o ka~ nak» i m*k<* k.i ai»ht N o &ui fr* «i a'eha ro b«i. i Ael eipau