Ka Hoku o Hawaii, Volume XXV, Number 33, 19 January 1932 — HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE I KONA MAU MAKUA Ke Keiki Opio Hoomanawanui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE I KONA MAU MAKUA

Ke Keiki Opio Hoomanawanui

Ulnahia iā a hoolaa ia ko «a p«e&aikai o lea poe* helnheln o "Ka Hoku o Uawaii.")

BUKE II KAMANAOLANA POHO WALE

"Iā l»koa noi e hoomakaukau u«iialākon no ka nee ana aku ioaaa, āiā ko Bslaliona mau ko3 ke ku wai la ma uahi Ki«Kie, ao kāhi hoi e ike lea ia mai ai ka n«« ana aku o kekahi f>oe kimopo iā tesou- Aole i hakaiia ko Beiaiionā 1918 naanao no ka lakou mea e bana hov aku āl. Ia manāwā uā kiei aku Sa lakoa Eiai luna mai o kela kiekiena a ike 'ta iho o B3lalioES he vahi niaikai loa tt«la s lakou ehana; Lua u?e hou mai a* !'* B«enatosa ma t*kou e kii hou aku ana ia Belaliona a®e kona aaau koa. Oiai, no hol ko Buenatosa mau koa e aneane e pae irai ma kapa wai. aa Uiki e © Belaliona ma i kaia o feeia wuliwai" a iakou i an aku ai, a aia hoi o ke ku maHa ' i nana mai ia lakou nei e ku nei. «a hoanee hou la mai la kekahi maa mea aana i hookuwaiawaU ho« iā ai nā poe ioa o Baenatcsa mae a maane}.

1« manawa ua hookaa ia mai la ka weliweli nui maluna o ko Bue natosa icau *o* ®° mea Ka pau kekah! poe i ka maka ana pihilo hoi lakou ; loko oka — waii ao «««ahi poe hoi ke kokua al* i ko lakou poe pilikia. Ua liln iho la kela mau mea a Baen*t«sa tna i hoomakaukau i haepakele no lakeu i mea t>le, a ua haole kela mau ana īa iakou, f mea o!e e ike wate ia &o hoi na j)o« &pau, a polelei ( a mai U'no kē ki ana a loaa pnno iaKou.

U® kauoha ia mai la lakau e hoi hope akn, a aole hoi e he!e mai imua uo ka zeea eia ro ko Eelaiioiia ma aoao ke hanai mau mai la ia lal£ou i ka fakcu biom i mak«flßake aku ti, a -o la manao i kahea ia; aku lakoa, ua &ee hoe aku !a lakou ihope si mei hoi « awiwi kok« ia ai »o la« kou nee hope ana, aa haaei hos ia mai ia lakou i kekahi mau poka aai ai B«laliona ma i rnea e hikiwawae ai ko lakou au ana 1 ki wai« ao ka hope ola mau hana ua make ke«khi poe a iawe ia aku la < ka wai no kahi maopnpe

I leia manawa a Bdlsliona t liu lāki la mai kona wah? kieSsie ms\ kej(9 mau koa ma kona goao Ua ike auoakaka a« !a o llaona tosa i keia aaau hana « hana ia mai »ei ia Ukou, aa ka nui bq paha o keia, oia no Ka bo» hakal'.a ana ia lakoa. a losa o!« ka oaanawa s alua'u aku ai lakou makopa oka meh#u o Ft»c!QO e h«le ala n® mua, ai loaa ai paha ka manawE e pskti« a» o V>ciro ma.

■Nolaila, qa hoonui la mai | kona huhu no ka nele ana oia i ka ieaa koke ana aka o Feeino ma Mamuli koiaa hoopuhUi ia an?. 9 kera keiki ana i manao ai he mea~apoSaka loii i 'ee kaua, aua kauohane la oia i kona ]?co e hou mau aku iakou no mua ma Ke ?la heie o ka v/&i 8u kekahī aoao. « M& ka inanao ana o Puenatisa e hoonohonouo ia kona mau i koa ke hiki ma kela aoso, ne ka imi hoi ana aku ike alaheie e hiki ai ia lakoa Ke lanakila mamua o Eeeino ma"Ē aka no kaKoa imua, piiihia a pilikia c!e, e nee aku ka; keu no naua," wahi a Buenatosa i kamaMio ae av imua o kona ma>j «oa i kos naai 'Ke manao nei i au aole no i nui loa ko lakon mia i koa, a me ko ouk.ou nui e poi piuj ia aku e oa«ou, aole o<3 hoi e hirfi i ko lakoa mau poka ke loaa mai o*kou no ka mea he kaa wa!e loa ookou *nai ia lakou noai." "E hana oukou i na mea apau e ioaa ai ja kakou ka lanaki'a, a

aole he hookoe hookahi, a aoi# no hoi oa«coa e hookua aku ia IaKOU, ro ka mea t bio iakou apau 1 mau >ra k&kou," . wahi a Baen&tcsa i pane ma' ai Āle keia mau olelo ua hwouoa aku La o Buenatosa 1 kona mau . k">» mao a maanei o kela unuliwai. I ko lakou hoea :'-;i ana rku no lua kah ; a Belaiipßa. ma «pee mai ana. a ma ke «no rna«aukau muaoi# no paha ike ano oke kaua ana, ua lilo mua mai la no ia ka hooiele . i na ppka m&luna o.ko rosu kea, eia nae ua kala wale aku k«la mau poisa naua i haawi ia mai # Ee'a'ioaa m*, ska, ua h*awi ae la oia i ke kauoha i kon&L

poe eki po vna \io e ksu i a ana e na koa g Buenattsa. i ka wa no a Belaliona i kauoha aku a ; o kona mau koa v ua haHf» ko«e ia a ku<a ka haea me ka nana o»e ae e ku aku ana; paha, a uole paha, ak?, ©ka mea i ike ia aku. ua knwalawala na»i la ira poe kau iio naai luna aaai o ko la«ou mau lio a mamuli o k« kaa - maha. ona pa!e haokiia raaluna o lakou, ua h&ule aku la lakou a ua »ake kekahi poe a& keftafci po« hei, ia h&ule ana no «ole hiki k« ala hou ae iluna mamuli o ke kaumaha o keia mau kapa haosi>a.

I kaike anao ke alakai o na o keia asau puali Valaro i kona hoopuhHi hou ianee kela aieaa lafeou e eeanao >ei he ike ole i ka hoonee ana i na 4iaoa kaua, & r*a lilo 'kel* 1 mea hoo weia loā dai i kooa manao. Mē ka oolei o ka naokila pela iho linna lee i kahea kuk#>!a mai ai i na koa e hoonakaukau aku e k» pale \ na enemi e nee mai Sa ialaiou. ; Mamoa no oka pau ana o kela! !»»u oieio, ua kani hou uiai la na] pota mai »'a Belalioaa tna me kona*maa lioa ka\'aiknm a loaa bX)U mai !a no hsi kekahi o iakou, Eia i keia manawa ua kupilikii loa bo R«enato?a n a mau koā, a* hoomaka ae !a e>āhea me ka nai loa o ko lakou anā, "A«i« wahi e hōololu ai." Ano ka nui loa o keiā !eo Icah*a, ui |iā've ia aku )a ka leo e ka \r.aU«ni 'a lohe pono ko F*oirfd" roa mau oiai, !nVon e hookoßokt 'mai ana ma kah: knpon® e pōi po ! mai ai la Rn hfos'oi , a'maWo' no hoi o ko IHaliona Kanoha"aaa i kona makuaEe e ha t iā pela, no laila, ua hoea koke mai 'a l*koid 'lkawapeno • I Ua hoohakalia lua ia o Bueha -■ !tosa m% jjaka mf ana aku imua' • r,e mau !a mimna akn, ano ia rmm ua lena !oi ka manawa in li'ei'iio »a keaa «aau koa e hele

ai me ka maalah: a hikii, kahi a Beīa!i<>na i olelo ■akn.at J ..ae hui P'j ana feoi me ka pugii o Cs«ia&oia< nia maluna o kekahi wahi kiak^eI ka hoea pono $na 0 Ft*<?ihO nae i<oha mau ma kahi a Be laliona i kauoha iaia. ua Hve uono' mai !a o Feeino ma ika pualikoa «" l?Hftrtatosa- e kuu "a%u ana ,rn« sa hoopuni ia o la"kou e B«laliona ! Ua manao iho la o Feeino, "a |haule hope loa paha ola i k r a hiki /ina ?ku e boopakelft ia B';Ia ipR& arae 'kōna hifei ana pahā t hookau aka i na.hWpai ®aiuiia o Buena - tosa ma. I hoea »na aku-ma leela wAfe4,,.ua kanoha ko!te a'su 'a oia i kei&hi o kona mau koa e iho aku ilaio okela wahi e )skou e fcu ana ae nana aku an?, ika poe jjwilaJo o k-?la Wahi a lakou i tr>?n&o ai he wahi kupoho kela no ka laleou o poi ai ia B>«natusa ma.

I ka i>au ana o na hoonohonohn ana o na mea t hoonee ako īmua oia no nae ke ulu ana no iloko e Belahona ka r»ianao e hiki ole ar,a ia laßoa ke pih ako me Caina g-ola ma, ke hoea e as o Buena - fc6sa ma la wahi a hoor»aka aku 'aio e 'p.ie Mua ia Cam?icola ma *«» ano ana paha o C.ama - g-o!a no l?a mea, ua ia lauou i na mahele olua. Ke ike ala o B2ltliona i keiarrsaa mea span ame ken? ike pu ana alni he nianawa. maikai loa ne Bnehptosa ma e !e!c j poi pu maia las<cu Aia m&hma o k&b : 0 Bala!iona ame kahi koa S,widi 1 ike rnra ai, e po.ai p.ur?i ana ko Otcne .nau >o*. Oiai ua rniki aa !a l&kea k£ maa lea !oa a pii mai la a kaa pono īho a lakeu. Lla hui m&i !a no hoi 0 Fecino me Be!aiiona ma i keia ao ka ea \yalo no e pono ai oka cocn€:e koke a:<u ia ko iakou mau Koa imua re ka hakaha o!p a .na ialo no o ka t:;nu kuhikuhi ana, ua ak.u L; na hana .'imua-. ' J.a Be!alioua nae.e-'heo -■' ponopono nei i na mo i spau e hiki ai ke nee aku iniua, ua kaba miiha rhai la o Fec:no me. ka iee ano ukiaki maoli. knu e heohana mai nei ae hoppahili i kau mau hoolila ana - ke 'a.Eō o ko kakoa nee ana aku Wua, waM

ana o ka pane aaa m; t ia BelaLona eku aka ana imua ona aie ano ke kanaka koa ruakaa —. kau no kana hana t au h&e aha e hana hku. tUaha kou kul#«ns *a i ai, e pane aku ai ia oe « kuu m.s kua. sole anei hoi o kou tuWn;s imua £u a knaa o koia pc€ apau « ku-ku mai nei na naakaukau kiaa >iē khou ?u i«e mai e lawe aKu au i kefe%hi mea hou ae Kilo i k$ Kulana o ka aina ame a» aw&wa, na pali a pela wale aku? I%e«ii ioielo mal nei oe, h«afca koj kuieana i ka'u mau hoo'aU l -ana. , E puka mai oe iwaho nei, kuka i£a awiwl !o» alaila ■ee aku kakou imua m« ka ha - kaliiole iho. A aiia, uu puka m%i |ia o F«cmo mai ktia walii aui •Wu uiui aua aie ka 'uuhu nai, a hui aku ia no h*i o i>eia: Uona a uha ; aku U kahi kea Sip ,wisi toahope o l&ua, la lākou i ho«a pauo aku ai mawaho aku o kabi a lau£. i heuu mai ui, o : 6i,

ui hu e itce aku :•.ri ; k.; t» r l:w» im« ta i>*l;, a : als : l>. h īkk &i.t; '.a <• V *;*l:■ r.i> : t '-rs i»:viho :»u.i /l r 1 n;o V.; <1* h* Ksi:r.n ao i k- : ki o»,t > n'ii ! Ko iko hu?' v« e k\:u :»■ 1 ke kwUna o m »o o l.ī. •* tU'U~- :i no'. i'o 1 n -■1v i> naoa loa 'ko ! kei-. i-u'uai I*ua «0 'a Ci tr.fi i■k . . i Aek * p*u