Ka Hoku o Hawaii, Volume XXV, Number 38, 1 March 1932 — HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE I KONA MAU MAKUA Ke Keiki Opio Hoomanawanui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE I KONA MAU MAKUA

Ke Keiki Opio Hoomanawanui

(Unahia ia a hoolaa ia n& ua pomaikai 0 ka poe helube!u 0 "Ka Hoku 0 līawan ")

BUKE II MOKONA VI AOLĒI MAKE 0 BELALIOIvA

I kela manaw? k* «uiapa hSftheo a \iiaVi?ia 110 ho:, na niē mai 'a o Gabftrieli Mr.r!a 'mna, ? haawi mi\ la i sra !uis lima a?oKa tna mai pahaa mahope ona oke d.ike haaheo pa kekshi awe T)el'a Toree HaaWi mai iko lauā rai - nao £ pai no h&i 'a B«laIiona me ka olelo aT?a rasi rra ( waena c oa a*aaka »t.c:>henehpse ina ko laaa mau helehelena fei, a kau maJ !a i Vs!ti moa hano ' ! ftano ftakfMna o Ke'*tnaka ] ole e ku «lu'ne? e \\\o oia i Vitere o Tavaro. '*Keia kuiana," wahl a ks mea t ku ana i pane ma! ai me ka feo , ol«lo, na kuū hakula, ao ®a haUn' ala o'n oia no o Fecino. | 0 lte kulana wiwoole, wahi a | dftla Tore i pane mai ai, aahu' ia i kopano ike kea wiwoole. ! Ina %ote i aahu kuu haku ī kela aahu, s aoie hikv ia oe ke, moe isalal6« keia raau pll'uia e| ik« ia eei, maha paha ua mce| tthane mua no oia no kēia mauj mea * ike 4a nei. ] Ua hiki oie iā lakou eoau piu—j wai no lta hunahuna ana i «a !akOtt «au »«a i manao a? e ai. Isa pau ana oka iskou mau zaau «lelo, ūa puka aku la o He'a liona iwaho o ke!a K<?ena ma ke *no oia ka rnea i makemake ia e l t*elawe !na mea a pau i ha— pono « hoonee 1a na hana imua eliae me ko ar>o o n J alo la'ii ake

dtUe i kaa mai al m&lur* ona, ai apono ia no hoi e kela d>iSc, «ks. m« k* maopopp ol? ? s Eielailona e hai he alo.a he a!o ana oia me ka Mākt»isa Teredore a hs mea hov i heohanohano mau ia Helaliona i n| manawa aka i ha*a me ks heo poiso ia ana o na niea apau i hoo kam ia aku malana o Beta)iona i holke ia aka imna o kou poe heln hela he maa mokana i ba'a "afeo nti, Ia Belaliona i F>a&s al no k& holo ana iloko o ke fieena o fcona makuakane, ua hui aKu !a oia ire ke kaenawahine -nnleko o keia k#«na, oiai, osa e noho hoo kthi ana. laia i an*he sku ai e kamo, ra ku mai laoia a he!e »r la me ka mma o kona m?n kapuni wawae mme koaa pahola ana mai i uo;iu| Uma ma h« ano hepu mai pahu ia *rre kona ano t»wwn ni« he U e ho'.o pahee ana o|a UunaoHa papah^k»;o kela Me ka leo oahenahe ioa i paoe| att *i a kahoa mai 1a oia 1 ka iao» o EelaHona, o ; si, hoi-ka n*aohelahelo e pii ana ma fcbna mn: papaiina ame ka hemo an» ta o kōtia mau onoh ? waka roe ka laana o!e, a r»f-e mai

oia me pahola ana mai i Kon& mau lima no &a halawal 'mai me Helaliona e fcu »ku ana imua on^/ "Ea'aiiona./' wahianaihoo — puk?.| hou rr,ai ai 1 ka inoa'g ke kanaka opio eku ?ku ana iruua 'jru. Ay'e uie k« 100 nui aka, me he Ma he leo no ka pita_ 4 hapa )ca Ia manawa» ua ano kaeoii hou aku !a o Be!aliona īhop- 1 , ala. ka leo nioaka'-ia, ua hoopu;<a mai la r,o hui oia i, keia inoa, ."Madona" a kunou ,mai la a lawe ae la i !imaj ok« kaupawahine, a huni !ho !a; me feona hoopuKa ana aku i keia "Ma ke Kauoha.*' Eelaliona, wah? ana i ka'maiiie mai ai, aole boi nae kp leo nahe-* nahe aka. ms ka l«o 1 piha i ka hauoli a h©i>u r»ai la 1 Kona mau 'ima a i'u mai la 'mna o De!a]iona me ka haaheo nni. "Ua r.oomiopopo no £nei oe, ua noho iho au m« ka manao e kaniaau no'u, a ano naha 'kuu puuwai, a ua iilo aku kou ola me «ā masc£.hifei e ne« ana i like me kou o!a a'.u no ■ hoi > maeao io ai. ai make, ai k-?ia • manawa, au n ,&<* aku nev ia oe he K'no o'ael ; k€ me ko'u au e ike mai la, e hoopuka wa'e ma! no oeimuao.'u-i na eloio. Mi i>e kai'oha ilo\o o na hora e keia eR) ma ke ano. hea oe i hana &i, e Bci .lion?-* r •'MaKe apo h-?a hoi oe i ia ai,. a ma Le ano h«.a hol oe i ha.na ia ?.i e >a_mad;na," ia manawa |.ua wohe aku ia.oia.i k-a lima o |t;cla Aahine nioaloa nui \vaie mt jKaißsina nm, a iioopu'-<a ae la ( i kekah; m oīelo e hiki ai no ,i ks feauna w h'pe Le lohe t£ai, jiaikeia koenp hoi e;a wau ka limi i» mai nti ma kū ano maalea [aiak.oima k.ela keena malaio. | eia no hoi ke'iMhi iiK-a e imi ana iiau ma'U« ano waaleapu. j "E Ke akua hemolele, aole lanei hoi e h'iawi ia ivav iau ke kaulike, -m&.'keia mau hana e hana enai nei isnua o'u ae loaa oaha ia'u ka hilin&i 0:6 ia mai e f;uu haku. «aakuakane. nelaiia, i Jteia e hookaawale aku ?na wau mai heia keena aku me ka ehaeha o kuu pwuwai. Ua ewii aku la kela wahiie i hope a hu'i mai h e nana ?a Bola lioname na niaka o f!a hooWaha-l waha nui sme pau o kona aho| ame Ka haik??. pu o koua mauj helehelena. Ua nm ioa Vana! huhu ia Be!ai : ons ame he a ! a ua ! iite aku eia i ka hau'e pu o kona rrau manao hoohihi ia Bel&'icna e heh' ia ann mo ka wawae o ke!a wi«oo!*j a kakou e ike [neima keia mar. mokuna ok» ! ka*ou moo!e!o. Nolai'a, me ka hakila o!e sia !ī9 Be!alioni aoao. e ana eia j-j i r.a koa i kee ,mai a:a kona aeao, nolaP.a, aote oia c i kn hou aku ma'.aiia, akn, ua kamoe aku 1? ko lakou holo ana ma ka aoao o ko:a waai ae iho ana hoi ila'e 6 ke'a kiekieha & !aVou i hoea mua aku ai. Ia ia<tou e iho nei, na hoomaopopo iho ia o Helahona i sno o ie ku ana o keU p<»!i 9 aa īke aku ja oia \w ana o waiko pano naa» ana wnnma o SaKou ua ulu ia e na mea hihi s kanah«lo. Ma keia wahi ua haoana aku la

ioia i aa koaona e ho*o e hi <i ma ]k€?a wahi me fca hakaHy ok> &<* 1 h«er Ukoi» niamua o k«* ana |raai o poe. 0 maiKila laK* >a e ui ; I Ua hhi io *fcu la-fakou mn km I w«lvi a !i« ~*ahi ur\o n"» t>>» kel?«hJ wah» ahc ano mnlkal no h«»i 'ma kekah> wahi. He a f c• a ';o;ki:^r-o t ? : p waht rc. UoNK r.oao ho! o iA\\ , ar: i k*. p ; !i -ina :kn ps!«. ho n«c pi'īpoh % 1 !n*!n. n hp r.no [p J pili ltr pa ma?

Aoie nae 1 0u i nana i ftela mea. aRa, neho :hocmanawanui ! i*io ia|laVou ho ka lakou mea e hao'a hon aku ai. Aia keia ana isvgena feona o H p*!i k'ahi a lakm* i msi: «i, a ua hoouna aku !a 0 Bemiona i ke kahi k-** ona e nana ak'u ilalo o kera pali ai no e ike ana paha oia i ieekahi mea e anama-. l?lo o kela wahi a lakou e neho neiUn nana 10 aku la ke'a kanaka i kauoha ia aku ai e kona p.oo, a uaike aku la oia wa ke kula ao'e kani leo naanu, oa heio mai isī oia a ha! i ka haku 0 ke!a wahī puaii koa kakaikahi ame ka ma'aao ana paha 0 kfi!a mau koaj ho a Ukou i luku ai, oia wale iho la no na wahi koa ī Koe 0 kela poe 0 Buenatysa.f S!, Ua hoeuna i& aku ia Kekahi o Ukou e hoi hou iluna o kela wah. : a 'akou i heie mai ai. aka, aG!e i 'iuliu aku. Ua hoi h,ou mai !a lakou me ka hoikē ana mai, he nui 1 0 la«tou,e rnai nei, oiai\ ua ike iakou nei i.ka nee aea wai o|

keia- aoao. U* ike iho la 0 Bclabo:ia nia kei*/, ua Kee-.naua mai lakou mamaa 0 ka h'ki ?na mai 0 na koa i-'aianī e ia iakou. No kekahi hopa aOl Ik' paha kolakou noho malie ana ma kela wani anao i ai, heouna m sku ker.ahi kanaka e nana hou.i na on:.ae nee ana ee .■■>! keia hoouna hou ia a;vi, "a ike ia aku )a ka nee.ana mai kahi puaii nui o na kanaka. Ua ik« aku la'/ou i kel;nhi lio e !aWe ia ana am° 4 he ?Ja 0 k.a.lio no la q s Ua noho hou iho "ja makou h« etua hora m» keia Wahi no, ai ka ha!a ana 0 kela m"iu hora, ua pii aku la 0 B līi.ona ma sahi k'ekie £e, 110 ka nana ana i na mea Malo ai luna ae © ko'lakou waiii e noko pee nei. Ua tian!s aku h 0 Bt 'r.liona ma !q»b a rua!alo © kahi ma e ku nei, ao!e maāioalo aka, mamua po.io mai o !-ona wahi e ku aku nei. ua īke aku !a oia i !H%aicalc» <nai 0 poe kino; kanaka maloko o na •.īlnnah.ele.—•! hele ame ka haohao nui 0 Bela - J liooai ka 0 kahi koa S« wisi f\oj keia ana e ike a.ku ne: me kefc«hi; oko lak&u inau ftoa, a hui iho la iaua h. oie'o rr>ai ia ne;a wahi ko?» |ua paupalia aohe mea 1 koe. ua ;haKaka laKou a ua pau Kek&h;

ooe i ka make, ia lakou oiai 0 Iklahona ma e pee maioko » ke ! a ana, Ua hai ia mai la kekah: mau mea e hoanoe ae ai 1 ka m£nao o Belaliona, no ka mea ua nui ka oiliaiai halaw&i mai me keia wahi koa ame kona puuli', ua poioH lakou nee ana, &ka, n*' loaa iki no he wa!>i a : e hi*i ai kej ai no ka manao me loaa iiku an!» i* lakeu ka pualikoa 0 Koeino, alaila, lsaa niai paha kn.a!, i kahi hiki ana nae 0 rs* koa Siwisi ma kahi « lakou i nranao ai e ioaa aku 0 Ftdno, a ma .Ue a«?no€ iio hoi ko lakoi; hi!o aina aKU ma Sana -a )a !to« 1 manao ai e loaa ?'tu ia la— *•«. |

U lakou nei nae ? hiks aku;»»,] jke iho la <* Fecjno' roa e hfl? *na »>o»a 'a r.hi, a■ u?, ioaa iho hi ia Sal?oa ka i».o, ua hu , hewa :*kon e aluho« ! , Koi&iia iko iakou J.i* i *'> i"na |ko hoonKO}uvo \ fco v :ii)i p h«!e hoii tK'i, na hco s '.o!o iho' !s hkou o huii lvoi la>cu no:kv i*u!arak*ii:! > :s> o A M i'nr i, | l'a iho »Vii la īsvo 1 "i : :īīi jfcsth'. wah! o t > !io \v,sh : . Ih.H Kem a matr»n»i o ki h Ki r-(> ia Jiakc;> * hon aku, r.o k?. 4ion |ua p*pa i* a«Ht l,a i"a\o;i ?u i, 4 0 ' 10 ihiKi k* komv aku mo! ka {n,- o!c n;s> !<<■ poj aj; ■ innnlmiu 0 kola wah ; j i ' ; . !

No eiu'Ma 0 ko Ēalahona m&, j kali ana '/ka.alla a hm wale no i 'ka lohe ia ana l epai 0 ka lono ro J-Bu#»'natosa ma kona mau 'plaila, ua ae ia mai la lakou t I aku. Iko īakoa hiki ana aku ma ke kulanakpuhale, ei? ka he hoomanae make ka lakou ē panai rnai ana, so keia naanao nui ua make o Be!aiiona. A ie i DiH