Ka Hoku o Hawaii, Volume XXV, Number 40, 15 March 1932 — HE MOOLELO NO KAWELO KE AHI KANANA O MANOKALANIPO A O KA HOA PAIO HOI O KAUAHOA KA MEEU O HANALEI [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KAWELO KE AHI KANANA O MANOKALANIPO

A O KA HOA PAIO HOI O KAUAHOA KA MEEU O HANALEI

' E K«u<-10-lei-makr.a, e j aa K Kamahana a ka la;-a o Puna maka o Hnl -na iliīna Kuu haku . kua lawaia a!ii o ■ Kauai" . Ika maopopo ana i na mea a paa ua naake !oa o Kawelo, ua hoouna ia aku la na kukim mana e kukala aku no ka nnake ana o Kawelo a me ka hoi hou ana o ain* ia Aikanaka, a o Aikanaka fea Moi o Kauai a punlUa olelo ia • ka awiwi ioa o Ka w«le Ike kaua k« knmu o kona poino, aōk hoi oia i kali a feoea raai na kokuu mai kons pokii punahfcle oia hol o Kamalama TJa hiiinai wale o Kawelo i kona ikaUa> * poino nae oia i ke kana pohaka, oiai, ao!e io no oia i &'o h ano kaaa. lz Kavrelo s waiho s rrake ana ua fpasao maoli no na mea apau u* mtk« io- eo o o.ai, aole he walii hanu ae, a ua' puanuanu no ho' ke kino, eianae. aia no he wahi ola uaku lea ileko oka op? o Kawe'.o, No ka IH'i ole ia nae o sta hanu ae, no* laila, ua aaana»' na na mta apaū. Ua {iio ka oe ahi Ua pau ka oe hama j

A o ka wah •'ne a Kawelo. e>a oJa ke iawe naa«aur nei i ka inake 0 kana kane aloha, af.»na*Ghci 1 Ke kumaUaia o ke keiki ?- !auc i b©opunahele gi. I ka wa no o Kawelo e noho ana ia Oaha a mamsa o kona ho'o ana e kaaa ia wa kakulu ae o Aikanaka he "unu hei?u" »a Mauliliiaia !a wahi naa Ko!oa a k* waiho nei no paha 'kahi mau hoailona oia u aa haiamu » hi k 5 i k«ia la. A e like me ke ano roau o iii kukulu una hs r au ana o ka wa kah'ko he kauaka ka mea e ha*i ai no ka hoolaa ana, a o keia *no haiau a ke Alil Aikaniika ī kukulu al, aole i ha I ia i ke ka - na^a. 0 aa uiio, oia ka lele. kahi e kau ia af ke kanaka, ka puaa, ka maia, ka awa, ka t'a ( kasala ame na mea piii e ae e kupono ana i ano heonoāna 'o ra kupuna ana ik« m kahiko oia wa. Ua hoo holo ih3 la.o Aikanaka, o Kawelo ka mea mua e kau ai iiuna o k? uma ma ia heiau, a ua kauoKa ia ae ia na poe amo, e ame i ke kino o Kawelo mai Wahiawa aku a hoea I Koloa. Ua ioihi »o ueia auamo &na, ua iike paha ka ma— »a ? kai aku o ke kaenn o Ho nolula a hoea iuka o Luakaha ma ka n»ku o Naianu. 1 ka lioea ana © ke kino o l(a— weio i Maulili, a'M ke ahiahl loa, aa hookomo ia Ke kino o Kawelo iloko o ka pa o ka anu, m6 ka m% iiaookeAlii A''kanaKa > kahi )a ne e ha I ia ai Kē kino o Kawe|o iianaoka una lele, Ua nhi U iho k« Rino puanuann o Kawelo i te lau ro«isi a paa pono. Ma keia wa?ho is ana « ke kino o Kawelo a uhi i ka lau mnin, ua 1.10 ka iao maia i mta hōopnme— hana hou i ke o!a itiko o k* kino » Kaw«l9. Ua ano hoi mai ia kihi ola euku 1 koe t!oko o ke kino © Kaw# l o» a m ano maha pu a« la kona mm palaf u pahok - hole, a Hot hou mai H kona noo— iioo niaika! a poha!a a« 'a oia ka waiho male mt, 0 ka wa o laia hti hoa ana r*n ? ki c!a iloko o Knwelo e *\ * ka wa e

hß't »t\H e f?a 1-3» a i oja oJce; alik alike o lf a p> me ke ae. I Sta hoonaaopeno era o Ka* ele u» hoi hou iß»i o!a, s oa bo hoo ro*i do hpi lkaika, a< p le ae U eia i fca k® ona'a e eh a.i i iiana o kooa Kuso. a ko se lf 01* Ilon« « hf!e holsbolo «e U ilo\( -o ka jm o ka "pao LeWu/' * * k*l »na o ke «02f.fi heouaiilia uia { loku i ko9B mau eoewi. H» naa-n«o iki (iku nu ko Alka— nake aaa wahi i aolo «i, a ua hīa oie ia l»kniT v loh« .maii.ua e haru ia ana ru«> ka h'iau. & no h maaaoio no hoi o Aikan»ka ma uj m ke io no o Kawelo, neUlli), un hooooho waie na o Aik°fl«ka he hookahi kanaka e ki<t! i se kii>c «vke o Kavreb. Aia" rom% wabi kinaka nei tj>awaho p b ps oh h3ia*3 lr»hi ! kiai ni, » e esi* waM kiai tief, ua konao aloha nt> Ka~ 'W?!o. A iora e nanea aia "97;iiic oi }«;ihe ako oia i k« puhopahu xiai o \'*> Bftt>uai o kahi rijea iloVo o fca hp'ai/. Ua ano leo.mo iho la l e ano inei.'H! t «i «rahl kōnnka k'ei a oa ma&no iho 1h oi» e lapu ana ka nhane o Knwelo iai» U« »ri«sne no ea wahi kan kn n»i e holo, ia mnnawa na k<UiQ ae la o Knwelo, a p? ake »<! r?ahi ki«i nei he kuno ie!;j a £e k»neka clp, he ko.'koi. kuuu «■nft/ "f7a «okola sfeu ui wal.i kuiaka ne ? a ti*?i raa'n ak« hi 5loI;o B"i'kw aku ia ia Kaweio e holnholo A i xo«* h.?omp.cptp! loa ata hou o KBwelo, u-i kahea melie eko la. "O oe no ia e K; wl'le ?'' "Ae t M owau no k«!a o Knwelo. *'I t h ola hon k* oe; a na hala ka h?!s.'* , . . "Hli» ih«ajO Ai!rsnata 53b ; ā eia 111 ?''■ wahi a 1 uiaao aaai ui. Aia jr\o u Aikanaka ta» 0 a«U nei « e ( !ice nu/a kaLiahink*. «iaile, bele mai e kau ia oe i kaWnnu lele 0 MaoliLi." E uoohai la ana nu na keuKUio A';*auftka, & e kali wa'e »na r,o iakou a «o a noahaua ka la, niaiia, kn ir.ai ia ee 9 kaa i ka Ifle meua mea i noouaakaok&u pu ia i aa ke aku'». 0 fen sDe* k'.»Dai»aha nae, ua o'* bau ujai ri?i oe e Kawelo, a 0 ka uiea hiki i»'a e koku» ia oe, e *c — kua ana au a tdahops an ou a make k«ia aiau »wi. l/a iiio kioa oUlo a kahi kanaka iia- : mea mabaio Iu» n» K»welo a ua kaoeailia ako la o Kawelo i ua wahi kanaka nei pa — ne'; £ ala iki kaUii a liolie, ahih, hoi Rs e aioe aaa keu wabi i waiho ia a'' 4 e hou ae ia'u i ka laa a»aie aoi» e like ue G>a<n«ia t a i ke a» ana a ak»akoa m&i o Aikanaia » iue na poe apau i hana īno ia'o. a )ke 06 di p«u Jo& lfakrs ilono nei, aiaila, heie t e oe « ®a koa wahi e va3e Bt»p, t kahea Jh« oe ia'n e a'a, * db ii «aenaiiio n<e oe s uul k> lee, ō puiwa Auar.ei lakau $, paa i ka hoio. :■ Ua ae aku la ao kah» kanaKi klal i.keia m»u o'elo h'o a Kawelo, ai ea Bc?ane io» aku a w<sb« ka pewa 0 ke ao, ua hei aka la o Kt»welo e tno*! «ijt kahi ona i vraibo inua ai, * oa uhi iho U ro kaH kahaka i»ia * pai mn «e poo * k» w«wcei ka laa oaaia e iike oa.e wast. 1 keia wa e moa eua 0 Kaw?)o iloko o ka lau roa : 8, m auo ulubra īha la i ke koke o-e a# a hfle aom hoi 0 Aikāoa ia t* ku Kōt kma lluoa o ka pee u#rtß J hi!--i«kn i ks p hakt' f O kekaM kuoau <§ Kāwelt> i uluhoa loa a , ō V* pi a 1 »s 0 ka alr< ar>R * k»hi hiniia khi i k% l«u ooan iiia, a aa hiki o!e i&U a honmeopoM se i ke «0 an«. 1 ke ao lsa aoa "āe, aole no i hoea koke mai 0 Aikanaka, a uu hlo 1* i wea honnHUkioki lōa i fep Ktwelc oaimao, a o k* hahana iho hni 0 ka U i'una « k* iru.re«U» ut nui ha iit\o ia ko Kftweia piiiii». al?» ut |hooa»*nawāuui no hao 0 Ka*tio i Uōu pu'kir, o*a ; , e ake »na ia e ku

ma-aia ilnua <> poe.haou |di i !bana inn. K ka V»oi kekahi I i |a.*a. o i ala hso »i. na i afeu lt «i:,h i kahi kaa&Ka ii i i kana laeo kat& ia hai aaai r.o kahi «* duaw>' ja ajii qo eua kai.!ikd a Waib« ia niaw..hu oka he au. a ta fc:i io i/ KaweU i ua laaU k»fU* puntt«l« Ue) aea, 9 hcoicoj pu ooe ia. I ke ioa »d» as, ua ike is a o ia o Aikainka aane ka lehi'ehu o oa e h|9le uaai aoa no ka kanelu hei&u, n« ke kau ana j» Kn 'welu ilaua o ka iele, Aole i pau