Ka Hoku o Hawaii, Volume XXV, Number 44, 12 April 1932 — He Kaao Hawaii no Laie-i-ka-wai [ARTICLE]

He Kaao Hawaii no Laie-i-ka-wai

MOK.INA 11 A no ka S*a.o ka mea waa 1 tteim 01010, alail*», o'elo akū b o La'e \ka rrai- "Ē ke Kema ams o maua. e hele 'on ana anei ee? N« ka m«a, ke ike Wa n*i maua i *ou kanoha hōnoa ana, me fee mea la e hel« loa asa nef" I aku la ke kamaa'na. "E ke ka'kaiPahine. aole pela, aole au e haaiele ana ia oula. akA, ; mtnao ae nei au « huli i koKoolna no*a« hoe aku ai ia olua a pae i La*ai' A no keia ka ifiea waa 5 akn la o Waka i ke tlaua hei. 'īna o'ke kumu iao kou h«!e ana i kauoha honua ai oe \ na tnea a paa o kt« hal#» ia maua, alaila, ke i »ku bei wau, he hiki ia maaa ke kokna ia oe ma ka lioe ana." A ka raea waa he mea kaa maka a«la ele'o a Wa>ā imoa ona. 0!e!o aku la o*a imna o na mi* lahini. **Ao!e o'u manao e hoo uo»una aVu ia olna e kokua mai ia'u ma k'a hoe pu ana i ka waa, no ka mea, hs inea nui olua na'u," Aka, āele pela ka manao oVa rnea waa e feuli ; i kokoolua hoe waa pa me ia, no sa mea. ua hoo ho!o mua oia i kana oleio hooholo īloko eha, e he!e e kukala ak« la Laie I-<ta-wa\ epuni o Moiokai. A pau k« kamailio ana a lakou i keia »au olelo, haalelē iho la ka mea waa ia laua "ai, a h*l« aku la % like me ka oleb hooholo mua iloke ona.

la hele ana, ns Kaluaaha kona hiki laua ana, a Aoe aku oia i Ha lawa, a raa ke:a hele ana a i8 nei ua kakal» aku oi* i ka maikai o Laie 'i-ka wa! e like me kona aianao paa.

A naa kekahi la ae. i ke iia\ahiaka nui, loaa īaia ka waa e hulo ana i Kalaimap'a, ka« aku la oīa maluna oka waa, hiki maa oia i Pelekunu ame Wailau. a mahope hiki i W&ikola kahi a «a wkakiula e naho an^.

laii nte i Hiki aka ai i V/a'ko!c u<i hala <ij J3 aku ua makauia nei i Kalaapaoa. aka, o tca ha'na naau a ua wahi kanaka nei, ke kukafa hele no Laie*i-ks-wai

A hiki keia i Kalaupapa, aia ho ; , he aha mokowoko e akoakoa a«a k'u aku la ōia mawaho o ka aha, a kahea~aka la me ka leo nui "E ka hu. e na makaaiuan'a, e ka !opa*uakea, lopahoo p'nwale, e na ar!i, na kal una, wa kiio, na aiaio, aa ike an i na mea a pa\: ma keia he!e ana mai nti Vu, aa īke i r.a me* nni, na mea Ailii, na kane, na wahine, kau Irauahi kane, na le&nkaualii wa--hine, ka niaw?:o, ke ohi ao!e waw i !ka i kekahi o; o hieoi: e !i!rft me ,ka'u mpa ! ike ai, n ke o'e!o nei \u,,oia kn oi mamua o .'.a kaik* - 4ahtne kaukauaiii o Moiokai nei aWni ame keia aha no hot M ' la a ! a <-r e kake» n«S ao'e i 'ohe p >r.o m<*i ah« i < k * tihi:a krna 'pp * ka hae-! Uo " k* *l«"i H(»iO ka n?rt u* ka hoouka k»«t. , A »o ke ia'>ei ananoo > Inhe pcu< i \ m;u knna ol no Va akv U ift iwttn& o kft anAio?, lu iho h\ 9U nnr»H n ka ah«, a kye-a se V oia i lept o koua a*hu, & h»i b«xi nv la I ka «leio i ol»lo mn» ai. o «eia 'oVe las aku i« k« «*l»i nui o iiolokai ; ;keia i»»n, alaīla, hiaai ae Utf al»i i iJra aha. i lehe la aku ai ka e'.elo e 'ktU kan*k* e kub*> se f . uoi k* mea o ko k> aIU !k» v »na «,ka : u* j&r ihi laa*k& ie\ e*

knepiha ia kona rnau ma I .a i '«•oli, me ke ano p'hoisio : . {j aty la «a wahi . kenafe» nti mimuL * ke kanoka a ke ali', fe ' h <»t« ai'ii iao» oke a?ij, a ui'o?» f ,k» K ' ' VoB rc«a e nuV nel k'ti «»ii«oa ika Bbin, n>s 4 Va aa'a«e ' ' ' AUiilp., hai niui ]q keU i ki komu 0 % *na ann aaie koua o i©J o kt> ' M fce kate<«iiiaka »*#i oka 1& i neh a®i, e laweltir« »oa wsu i >- a *vsa no Varomj>o* holo i Lanai, heea mai c.ni ke a v * | hiu? me fce ffaltBmah'Q» 3 aoie nee 1 •» i ike 'ea i ke ae® o u* hi'ie !a. /i» f i;aki> oko tCsua w» <a'j3MTio, boopuka mai la ke <»ihine i kona mau naak* na> i kon; fc\Jna s)i ana, aia b«i» aku I.a Wau bi kaikam; b:ae oaaUn', ioi a\n o i<« kaikaimhioe alii p M<*lok»i ne"." A lohe ke hlii i keh o!eI;\ ni'nan aVu la. "Ina like sona mNI ' I ne kaa n«vlr, dUil«, oa n *ai ie." A no keia nln"ta a Se Rlii, nei eko wihi kan<iVa e huike i nai Ke fta:k«r«fih]nA aiii imna or a i Uwa ia tr.oi la y K-m'imlehua k* catk«frsU'ne a ke alii I aku la 03 w- hi kanaka nei **F 6 «1!', o;a nt< If, eln-kikoo i'Poe o k« ip la ra a r>{, hiwīU, 1 like Vtii «oe kela." I «ai la ke >ln. <I F, n?ni jo akn la, ke hoole se ōee i ki makoa maikai e ifee ne* a v ka aee , oko Mw!osf.i oi noi ' eelp." -■ 'I Al vila. o!eTo aka li kahi knnaka i l te i!:i ine feV w'wfoli. 4< No i*e ika maikai, k«/a srea no is ii ol»io kaen.i ei." 1« oianawa a kjhi kan»tr» « ka — nak'a « kaiKas!io'"Vna eūe Ka alii. * • iho ana ka makaula *& noannw» t ■'«r#oii'he ana i 6no o ke kemaili'. a afc«, na ha«po honaa ae aakaala, r*ie he enea *a o kana snea i okali ne ; . ■A no keia .aea'iee loa a'<n la laakanin a kr»'<ok?, p»a akn le m\ ki. liaa o kfki kaoika, a liialn akn la iain.

īa ip.»?a ir»ft kahi hAWkli l , hinm ,)obo hfeii la lta makaula i na wn'hi awH*n ue ; . 4 *Ua ika do ane? ee 5 <«1« kftik%roaHn« i.iamu» nu e fc« nei i ke alii?"

Hoele »V« !a aa wahi kanata npi n J ka i aso. »a i ike ira ~ >oo«, atrth! no wao a i*e, ii lie oūuh ifl i k-.i'o na&n Eoa**.'*

A ori keia rtet f 'mioao &•«>!* h m%kftci», o frans me» s iwi m'ai ft ; , 00« ka ninaa p«mn aku i kahi i nuho i ; , a h«i poho ia tnai la.

A p*o ka liua kaeeailio aas, !a<*> «e la n;n ins me* an* i !»*» ai i meha; n > ka e haUw«i aVu ai, a hele ako J«. MO*fūXA 111

h«)e ana f» k« naakaala k» o ko laua halawi» ana uoe' kabl ī kanaka, hīki mna Mun.i » K?! w«la, n»«n a*n '» f>in. e pio a'na 1u J i k«hi a u* wahi fe n»i i nieln »1 iain, hoox*< papo lea iho 1* «a malEaaīa e 'Utfri Ti*> » nk'a!i r»l. , A hiai keia i k& alo 4 » •. p ti pu ia rc« k«Ui h-i < iLm-i-ki-wai oia e &ah ae ? i ka uu\ **«♦ »a ua i«A īLk lia. liiKi ole iaia ta ' k* !»«« i **• t'naa ō K-iW«!a i aio6 ka maknula ma'aiU i» - k >\ uis i* a.aunu i kakalii<sk& < kaua tn?A e iuii ae;« k«U po • «ukaula e m \» i KaawaU, *i hou aa hiki k« o!tl;attoVi a KapimiWa ia tvv mn ka vßo«r*hsnt\ e }ike uk- ku)hikubi ?a 'au-i ikka o Ua a>a Maietewāa» 3s waaaa;* an« af» !u*a 'a k wa* » hafo al { L\nai, & ta« • * Uī.i h\u ti, a o.a IW» Uua wahi i aolio *i i ' !iv.a«]a, I

Tj 'ki-Wi ! ma i hualele &j * • KWuelea ia kakahiak»-, U& ae !& ka «akbii?.. eku <a* 6 A pi nab» i k\ ennaoa §®e ka ua .kc,k#, »<a uae, ua >hl pia pui a ka. iv,«aoft ikn ue» a ia a*ra mawaeaa o Moiokai aue L'na". Kko.u oouu j a o u jj; pa^pn 0 fe«ia [t a &(j£l)l| a j |j e # jj a 0 ka mukhuU m»u i tt oji K»»ibo1(i Ike kakaLiaka. *,u ; A jke t-ku (a oia e £* eoa k» ouuhi ij#ua i>ouo 0 iMau-U-iei, aiji a oa Ui ] oa laioainioa 0 ka u,aka»; ft , ;o .a e , h-iew&i o!e me iaaa £c«m e iuii eQ ] e nae Q } B j DiUlho a. hooKi i koua «aaAaop##. Ui apeape e laaia pa ia be nooi uia »a Meloiai, ike hoo ako ia oi* 8 ka £Dtt iiuaa o ilak — ■ikala. iiawīeie k«ia ia Moiokai. a aiki Riu» (>; a iiuna o Hale&kMb E3« k«.a lua j>e!ti aoie uae oia I ike i k:i>l» uiea i Uil a^.m I na ma.iahia nt > : t,»e i fc"kj ai n?a liiia, ik'a aku U oi.a is Hawaii, ua abi jM«pu j« i«a ofc.u ane ka »oe. A uaakie keia i* wali,_ hiki keia i Kauwiki, a malai'a o : a i *ukoiu ai i w»bi h«ia», .kahi hoi e huoioana a. i kou» {.kaa. ka t«fs u:ki k© kiihikiiui 1 kaua icaa e iua) naL , X **} nla fl!;i e feeapcai «aa .aua i kii/a akn ai, oa fee«oha mua abu ka aaakaaia, na e loaa kanA r,f.a e iooi nei, ai«iia 0 hul; iaia uoa k*bi e ieaa ai. A Paa ke kapu heinu a pa naakaaia t.ei ma Keuwiki, i 11/1 Khc« *we Lmo pahai aiaiii, Lka ua&opopoia ak.n ia kalae ana oka aioa a H»nfV3ii t aUa waiho pooo OA kßflhjWl. ; La nui uy ea ia o ka leakaeia roa aoehne «akahiii a oi as paha, a aGle paa oia i i Kf jgj j jj a m*.uaas e ukali nei. I kekahi Ja, ika o>alaana .1 Kai* oua, ina Ku, i ka makawa ka'ia — nui, ike aweaw.i aku lj o«a he wahi onohi ma . i-liioian o a ia t»%nKjv&, pniwa k<-fce &e la oia tue ka ieie o i.i»na oiii iae ki. mauai 'ie o.kuna neeuo» »na, hka, ua k«li lohi uo oia m*> k» hoomanawaoui a «aopspp iea ka h»na a.k«:U w»hi , onohi, fpiu ia maUoia otca i k A ■ hv®(nauawa nu i ia »1, a i kekahi maiaaia ae, i ka ia Kuki.h» i k« ahiah;, mamui, 0 , ca napoo a»« eka la koan !a oia iioko 0 Kcta w*hi 4 hopinakaukao ai do koua akua, a pala ak« !a o\»._

I*i» 6 pula i vraera konn oka m&).u.ir» t kn noai 1« iaaua <> u a naifeaula ne? ke cskodo Līie i-Sa- «v *ī ame koeia kulnnßwai>lae, « nn keīa !»ea, hopfti«o e*n !a o?* ika pu!« ana» & Koie na-i hßa!e!e I*l* kahoaka « hiSj j ka *i)8 po ihr, iloko o kona m*» rwft hiatro<-. h»tawsi tF«i la kana. *ko« n>(k ; a na hihlo i rr,Bi UU* ik© ao i koo U:m aa-e kou sm, »« I-Ma'īa i>e ka a a W"»k-, aie iou rc?Q-o hoi e k\sa k n p,niMikH* n> ki na aiooy>u.H aui. I!«ko e ka r . t.'U> ar?, ua hlil i '« ke knhikoh? e i,. ; e I_V<-.-*ā c?« msw«Bj,H z ta.d lh\\ ibk >o sh v;!uL,u f noh« !!cku o k iuie i uLt Ui ai hv;;u u &« Q. % *.ola,U t apoi)) e tu oe M ia oin mai hi ?> n«» #>a Sr« ha hihii, a ti i keU rW, po«u oi« i'ao ia ko«A xscfo, ©£»kī **i« fce «» »i i«L p » 4 ao, T* P?» *ao ,? ! > t . .VaV,h:«k4 rroOv* mnlin a lea'-w ke sku oia ike k' s k* vps o *\' 0 1 Ka'h^u'.i», he!« aie e'* * b;kU v* *w*, r.\utt „io :>: ; * * 4 r , h*. ajsil4 n BHlo * n«! JK Tt<> ai v *. * St'a rv*: '? /a Sg% Wte«. t ī