Ka Hoku o Hawaii, Volume XXV, Number 48, 10 May 1932 — He Kaao Hawaii no Laie-i-ka-wai [ARTICLE]

He Kaao Hawaii no Laie-i-ka-wai

M.OKCNA V No koia rnea, fce:ia koKe ae 1* 0 Aiwohiknpup hekau na waa a !e!ē a%u !a o Aiwohiknpua, o korra kuhina a]{u wie l»a liookelē ehia, pu aku !-jt lakou ne ; a h'iki i ka aha mokomoko, aīa na® lakflu ma kahi kaawa'e rpa! e nana ana 1 lta aha. Alaila, hele mai !a ke»afeī ka maaima ma ko lakou nei K&bi e noho ana, ninau aks la o Aiwohikupua i Va hana aka aha. hai 'a mai !a e like me ōlelo a kela wahine i olelo aī. 0!e!o aku \n o A*wohikuput * kahvkamaaina, "e hele ofe a olelo a*ru t owao keftaht e »np e!a poe, aole nae'e !ea!ea me kj» poe ikaika ole." I msi !a ua wah' kamaaina neu no ikaikā u keia aha o a oia ke hoouna ra ana i Kohala, e hakaka me ke kanaka Kauai "

O'elo aku !a o Aiwohikupua, *'e hefe koke oe, a olelo aku ia Haunaka e 'ealea meua."

HiSi aku na wahikan&ka ka— maaina nei a halawai m« Haunafta, a lohe o Haunisika i s keia mau olelo, lulu iho la oia i kona mau

linoa, paipai ae la i \tu umsaroi, k«ejceehi na wawae, a peahi mki 1« ia Aiwo.hikupua e hele aku iloko o ka *ha a hele »ku la p Ai w6hik;'ptia, a wehe a» la i kon*i k'he'", a leaei ae ls> ma kona ptt - (lika*

Ia Alwohikwpna raa ka aha, ote*o akn la o!a imoa o Hauhaka "Ao!t e eha ke keiki Kauai ia oe he lala kamakele no ka laau ku i ka pali."

la manawa a Aiwohikupua e kamailio ana no kei<* mau irea Jtah«a mai la mawaho oka iaha he wafei hakaka ana a Ai'wohiku-, paa aae Ihuanu. "E Hlaunaiia a nae ka aba, ao!e oukou e pakele 1 ke'a k&naka, ua like kb paupuu 0 keia Kanaka mt> Ka pololu, hookahi no kui ia ihuānu, hala pu ka puupou ma ke KUB, aoke ka-na'-a nr. keia i make ma: nei 0 Ihuanu.""

la'manawa, lalau m»i la o'Hau nakainalimao Aiwohikupua* s aloha mai la oia, a 0 ka paa no ia

hoaikane laua, hui ka aha A haafe!e !akovi ia wabi. heia pu a*u la 0 Aiwohikupua o»a me ke aikane a kau fal;ou la ma aa waa a holo aku la a pae 1 Laupahoe— ho?.

MOKUNA VI (Ma &a Mokuna V 0 keia Ka&o u% ike Kakou u* hiki aku a Aiwo* hikupua ma Lknpaho«-.boe» maanei e kamailio īki kakou.no Hulunuuiani ka.qi«vsaftla nana i usali mai 0 Laie i kvwai mai Ka«ai mai. ka m»a 1 oleio mua ia ma ka he'u mua 0 keia kaao j I ka la a Ai\*o_h s Buuua ma i haa !e!e ai ia Paauhau m>i ika la hoi! hoio mai ai a hiki i Lanpahoeho*, us ?ke ns«a aku k» | manaula i na, .i»ea .apau i kekahi iakiaiii iho niamua 0 ko Aiwehiku |pna hiki ana ma L*upahoehoe« n p v s n«i kona Ke ana. I *hishi ia, euaaaa 0 ka. n& — p'o <»ti« 0 Ka 1?, i? oob ano ka oea?<\uU mis ka puka 0 »« hale, nan« .a'Ū o'a ike 0 ns» ovua ELI k > uaua uea l'na ouli uke ao, 1, ..xt u.fc ia mea aiau i ka poe k'.le «iiu «m aa vs-a t a h'ko īiiai a ulki 1 k#n ire. ? )*ti\ nnkne'* rr. * % he vrai %\v h«v k«4 « helo iiui h» r»v.i tw«amtifa kaaak*. hoeaaii «U. *»iv>t imo w«a k»ulu« um»

a.aaawd, puiwa koke k'e la ka ieholeka e noJko pu ao& oae k* ooafcaaU, « D«na aku ia tolf he eaau «a? fio o uhī, aoluiL» a.uau ia ki poe.ue ie. "Aoheuhn n,a «raa ku i olelu s»*i wi b« niaw waa aliu"' Olaio aku iia aaakaule, '>oie he «aau eaul ; , ta H Jka opuk kn'o «ku .U, a apwpoe U« kakoo ha w<*a alii." , Ja po a ao.ae, oia'iop» o,ka awin» L, i*e hoa ake ia o : a ike N a fea purv ho i ka tnoaoa, Dia ka ik» ia Aiwohikupu* e iike oie «a mea i uiaa i u>as&uU ne : » (K īike paha m» ka ikn aaa i ke , kaLo.au naoi «,.k<i)la aiii *ela at ; i» lre biki aia' io kakou nsi, pela paha ka aia«pcro an9 o ko, Aiwohikupua t»o i:cbu ī ik« ia & &:» a«skt.ala ne'.)

?>oka .ike «ua o &a makonlA i feda hoaiioika. ku ae U oia a bo.pp he w*h' paa<j, ha eooa l>.wf , t me ka pnawjj, e hoomakewkau aaa po ka Uiki a>ai o A:wobikupua.

keia Laua a ka be uea haohao loa ia i ko lukoo poe mt> ka ainae aku # "e.bf»ie aoa oe e haouaaiiaakau oei aeia iiiH.oa ae? '

Ilei mai U ka oaakiula, "e .haejjQakitkau dau&. au« w>»a no k» hiti ..u, kuu >lii o Aiwohikapua, oia

seU aiea a'u i oitiu afeu ai la oalion i ie i-iiiikiii uoUila, e?a oi* ke tu«i,nei.i ka uioanp, n.jUh kelr kealau i ka aaaaua aiei» . k*'a nne e uivi t «i»,'.' , A <Qkolie o A>svobiknpua i fe a., e &. Ljut'ahr «ia ULaaaw# ke k}i »ai a aa Le. iw&kal«ia t pili p,t» ua kanake o uo 4«ia a i ka E>ao «aa *e, tke aku ia mo .m a i L.6Jfk kiulua e feolo asa' aua » p»e , k« a##*,i»» K» pnloulop tlw.ua o alaila, roaop< po l*« I» ka fraaaaa a ka «aakuuh. > Iū» holo mai aai a p\£, iu %ua ka f inokaui.a ike »v,e t mai iuua o KaiwU#h'iah', Lahae iho la i ka puiu imaa o

bl 'i ltf p?>]e »bo I;> eia iii<» ha wpa o.n* e 4 ea k«Oft P«4Ls«-' ' *' tf 'AfMr''T*' lU e Lanioak», fi aitft*M^n«alao ; , e L >ao, e H^kni-

JE na a*ue o iuM alii, ku»> ufli:ia),li, w ih' }tk wea naua * kaUa, ktia

uaau iwi. Ki« ka noaa, ka eaof Uwa, ka «W4» ha makao», ! e mobai, he k<j»iB«cia« 1 ke alu ta ka-nu-ioo kt«Qwa uei, «iiei uukty Aai> w* ia Halumaui«\.i humai Ue o.la, : •ia loa. a feau. i kfi poaaeaae, a frau' iao, a pai'ilbi.hAla. a m^oaakai^l»,

4(r.&tu»t uat n<»» t lēla le e>u U.' I» uuaoewa & k« «lii * hojUht *ua i ka £u!p s ka .-na-iapla, ike a)a> ia o o k.aua aaakaula kei#, ua idaokuoaQtuahua ka mauawH . 0k« alū i&e i kaua kft*iwa uo| t% aea* ua ioihi ka uieuawii iin i «a«, aule co hoi i Ue ja ke. u.*s| atwa i naio as A pau k« pv)« ar.a a ua uiakau'a j uei, keua ko.*fi ae **!_» o Aiiroi?iku-, $a« i kona kuhiaa. "£ h awi ina onka."* a ua&k&.u T a ua a-.o?/' . L*i« keke aku la ka oaakauia s, . liopu i ua waw4fi o ke, alii. » r iko la ll#ua 0 Jsa a-;.,a,u«« 0 Aiwohīknpaa aku U. uai po 'hiwi u kaua k*uw& $ u\v«, k' I '') 'hs J4» A piu k» u i-aa iiio U k<> alil i k®ua kauwi» "lieah* ksa

01 & 1 \v>a\ &i & i\bha U u.c : , * pehe» ka loik? u km hele Hai &Xu 1»< lu k*uw4 e iik.i ojt kn kikou hUuhe.la ta* au a& v«oa Ta a k<* piihuLs * OMO fek* »t «Hi i ca kwoau a;n* r* knUnn» o krria heU aiu. £ y\u ;•>, A/aiie» r.a ka aiaiauU k* U AiweUlkoiia*. *k* Uf, ;u;. u o k* k« *Ui ?a» ,«« k* oklo. ftkvu « litak?vi i k"ia«. \Yttlfa ibo U &e «Ui eue k« u >\— St»«U iA prt « •* 'ssO tIA \*Al, t kelo I*.

Kolo aku lu lakoa mai ijai»p*boti»oB akp.a hiki i waha o Maka hitiH*o« , B6na aki» la e* wfcbi kaiuka oei (ka aaea i kapaia be kuhine) ika pio iaai «ku aoweoua ioka o Paliuii. ... O'««o aku la «ia ike alii. f 4, JE a« heß oe? E uaua «e i kela auoeooe e.yi.o uaa la» aia iiaila o Lw-i-ka — wa», ka wea » kau» e kli nei, a eaalaiia no kahi j kaa ai i<i'r." Olelo aku 1« o Aiwohikupup. .'waiMo nti waa aole k»'& o L»ie-ik»-wai, aole n« nouh kela «naeoee, no ka ooe*, he nuea t&na «o 'a no ua wahi na a pau, he pio p® ke aonenue. NoUib, ke nt<i aku aei whq iaoft, e kali kaua a ike ia ®ai k'A melia ana, a ik«j ia aeu k& P'o na.i o ke anaaoua ilaso e ka ooa nawa malip, aUiia, aaao{>epo nena

keia hoailoea, A fEA bia oi&lo a ke a)ii, a heeau ibo la na vs&& a kkou ihe ka'/pii ako ia q Aiwohikopea aee kona kuhioa a .hiki j Kukulnlaoenauia ma

ke kauha'a o n* kaoaaaina, k nobo ibo la moU'U e *ali ana ne ka m«* 1> oka ua. A hale na la etia »a~ la|U, ha«)ele iea ka uaalie o Hilo, a

ike maopopu ia la kelalae »ns uoui oka amj, & waiho wal« o Pa»<'fcw£.

I lia eha o ka Ja i ke ka^ahiaka au ; , fl» fte la 4» Aiwoh|knpua, a puka aku lu ooawaho o ka hale t a a ho : . % p;o aaai anv no ke «oueuee i R&hi a ta»a i ike aiua ai, kakali loih: iho U ie ain a, hiki i ka puke *a».-o ka 1«, bo» tku la « kona ko-r b>a» aia kela e hianaoe ann, a boo— &la aiu ld, mi Ka i aka ike £a—> h.ioa. ■ - v ■ ''2 pean io b&Ua k»u e olele ne' la'-U ao kakahiaka poelet!e, &la • aku uei bo w.au i tva.be>» ike «ku n«i »*u au, e.pio (n&i ana r« enienn» 1 kaoi iio »u 1 kuhikuki ai ia T u, i&e kal: Ek>ai la >.o wau a puka ka ia, aia nw ke mau i» ke anoenoe, hei jao*l ia wau bt*Ja aku nei ia o«r."

. Qi<?iu aku 1» ¥i»J>> oeu» 'O fca'o ia o feiel.» »k» «na ia oe, e boio kaln u i uā paha «in k»><!U J V:ka o Pmlīuli kahi : noh'-> ai v feeia QjBU U.

Ift k-ik#hiake. hinlele iek.iu ia Makahanaloa, Loln waho na vra» o la.k.op c K«aaa keawe. Ja holu sca 4 kkua a ahiah', pre lakoo i &eiaaO, n«*tia akū it> l«kou e ku »av ana uo ua balw o K&u.ika -• hiaiii oaa. e iipenalo aal aua qo b<»i n» kAflQAaine» a b ki Useß, M&haio ocibi la ya kauaa&Uia.uo Aiwiihika — paa elike aae koua aao co«u. Noho malihini iba la iikoa ia Keaao, a aUi-hi, ksi«oaa aiaa iha 'a > Aiwuh.ikuf« ua hookeie tie u» hoe.w-w e noh;> m>He a hri u**i iaua UQai kalau* haak*i iaii wahine Okii* oia\ o.l*keu «ral« ®e... X k? ndpjo Aua o ka i», aki jl* o Aiwoh;ku>»s i aaku Ahn .»la, a haa«*i aku la } kahl kaaak*» |a uil aka la. ,&i'ā aku U lk.ua lUiu o oa BiuUftu i'iiea, i. ka hihia pua o ka ha'.e, uie ka iuh', a kiki Uua aa k«iii e k&koke Aua i i'aliuiu lohe ;&a& i m Uo uka oioa. I aka U kahi kauaka ika &U : % 'koauie poWa katt&." iioo*att «i« U ue Uua i ka j?a a 4 Ua* iaua i«& l«o eka Oioa io a.aa kua-iei» $* J Hiowau aku ilaua ; yu « h.&i i k-i xaia»tUi «u. lua aa-i.

I &&u, U\ k&Lū £..uiika i kc «hi, '*• ktu;B» £i<i ie kupu;uvcs..fāc«» o !l.v.e-i-k*wAi St- b. u atiO ius» U \ roos. « 11 K<? lEi 1 >sra bftn» miu** | Nm»n »%« ii o A?FvM\iti4« > j"A«Wk* hsl« o \ 2 *tu U k#t\ **t.« a U* «tu uui uv»ho o U m% r. > h : s* M :i€ Itai t*'ftfcn k» luW." ! A'W"hi\tOVUH, |kck« I o law* ik* fc*'« o LtirU* jA«i* ttvviui kfcu u 0 ; .% « htn\x! r*%i |l%bi %«ntk» i U &ltttuin ipu i4*o ;*i i> ,\l«\>hlktt£U:\ 1« :»t» iu* XOU* lHm«« «. Wk» \ ko '*uU«u« »ixa ' |Jls ftUiW«fc|kUk« O % 4 ,