Ka Hoku o Hawaii, Volume XXV, Number 50, 24 May 1932 — He Kaao Hawaii no Laie-i-ka-wai [ARTICLE]

He Kaao Hawaii no Laie-i-ka-wai

MOKUNA VIII

Neiaila, holo akn nei wau me ka manao e-puni 0 H'awaii, ao!e oa« 1 pußi, a Hiio ho. loaa ae nei ika ufaai mui Kauai mai no ka piiikla 0 ko ka hale poe, nelaiia, hoi mai nei, i kipa raai nei i eu la e hai akm no keia mau mea ia oe. a rolaila. e noho malu oe a hikl i kun hoi heu ana n.a ; T hoekeia ka hoohiki," A no keia 6]elo a AiWohiknpua, hoi rnai manao ok« Al;i wahine, elike me mamua. A pan keia mau mep, haalele

iahou ia Hsna, a holo mai iakou a hiKi i Oahu n<-i, a mai ane' aku a iike a ltk<» oia moana 0 Oaha iiei» a me Kanai, hai aku la oia i kana olelo i na hoewaa, a me na hookeie, penei, "Aahea oukoa, ke hai aka nei wan i kus olelo

paa i na i hiki kakou » Kauai «ai olelo oukou i Hawaii ikunei kakou i ka imi wahina, o lilo au' an«i Ia i ra«a hoohilahila ia'u. i n* e ioheia ma keia hope ako t 9lai'la< i loheia no ia oakou, v o ka uku o ka meamna e hai heia olelo no ka helo ana i Hawaii, o ka makemake ka mea nana e oieie, make mai leana wahine, o

ka ohi no u o Ka "make a «a mes hoaiHane mai." Oia ke kanawai paa a ke Alii i kau ai no k« poe i ho'o pn me īa ī Hawaii. A hlki lakou i Kauai, r»a kā napoo ana o ka la, a halawai me na kaikuahine Ia ma»awa ka hoopuka ana i o'elo .uau, Piaikaahine, penei, ' la'a i feele a«u nei i ka'u huakai hele. ua haohao paha oukoa, no ka mea,! aole wau i hai aku ia o.ukou 1 ke; kuoau oia ana, a>ole no hoi wau i hai aku i ka'u wahi e hele ai, a naiaila, k? hai qea)u akn nel ;*2U ia oukou eo'u mau kaikua-j hine o kakou wale, I liawaii ako nei makou i nalo iho nei. i ki: £.ku nei waa ia i wakine n.are (hoao) na'u, no ko'u iohe yna ūo J a Kauakahialii e tielo ana i k£i la a lakou i hiki mni ai, fka heie ana aku nei hoi, aole no hoi i kanamai a ke &rso-e o ka wahine, aoie nae au' i ike ia Laieikawai, aka. o ka hale «a'ui ike maka aiu, ua uhiia mai i ka huio meleme!2 o na manu 00, noUila. mai\ao r;o au aole e leaa, hei okoa mai nei me ka nele- A no ia manao k'u. aole € loaa ia'u, manao ae au ia uukou e n=» kaikuahine. ka pee ;io e lo&a ai ko'u malieaicxlL« i na la v hala, nolaila, kii mai e.ei &u id oukeu e kolo i Ilawaii, o oukou no ka poe e loaa a ; ko* i mak.e-: inuke, h ma keia \v&uaao. eku |k;ikou a e hele." Alaila, he j mea maikhi keia elelo a ko JJlakou i kaikunane ia !akou.

ii»koo keia manavra & A iwohi* kupaa ana me ua kaikuaakahi no * maopopo i kona Ku

faia«, ois k'i* >e kn<un o ki h j W'.kiw'.ki ib»rt 1 » I kekaM U a.e, was tt la n Ai. vohiKcp»i» i kei ic trt«, ui4upupv) ; ko AUi u« j 1 lU*!) #„_hc.tKAa iii'ia, a ui • k * a £ m. ] holo ana» i* p > ih \ ai ia! ke Alii he u®ikairtiu. , s.ha hoewa*». '■<o 'kele, o u«, *>ia «, e M»"u'.haiwa;c, o o o h ae ki\ «r.uli lu* o Ksi o Alii a tae kuua uh.iu<\ l.e ;\TA v va!u&-ko£U&Uiaku]« k.) lak«.u ua\ I ka waa&ao vjU p.\ l*a'c>« Uk\)u U* aa a !tcfit»iU »lia a k&¥ ma UiiiAuaaii, i

Mi>nhi gtu i MJ>ka : , ma iKiuoakakai, aku a pae i | iMaia, ma Lnhaine, 8 haalele lakau .n, y>\ iii, Jbi«.i iakua i Kaaneaie;,. do& iloauaela, a maiiala i oohp ioihi si |«<Qla a.Qahni«.

ka aoee, qs nai ka ioo eon mot»a, a paa ua U. in«, aiaii?, l»a ifeei<i ani ka tuai|ai o ka mt>£.na< la to#aaira ko lako» ana ia & hc.»3>) Ika ia a viji KHalehaluhulo, me Kun*, Ha» Wh.ī. [4 Ai«*n»bikMi>via rca i holo akr ( ai mai Maoi akii u hi 1 ?! i k»ia wEhi, ifee «īua mal 0 Puliahn ike l*k j« ho'o ana a ki hiki una i Kiei«ha<Bb«ia. Nolaiia, haonaakaokau ania o Piiiahu ia ia 110 ka hiki aka * Ai.w.ihikwp.«u, hoaoy hookaki aaalama ke kali aaa 0 Po'iahu oo Ko Uoa heao & 1 i'ie aie ka '«ai hoohiaī ui», aka, ua h»l* 0 Aiwahikupua na» Hiio, 110 ke kii sio <a Lu»i'iß-> wii. , , I keknhi mao?w? ku r u ai ia Po - l-ahn ka i!r« no k.a Aiwohikupo» waa ha'!s, aie ko■Poliahn" fao kuptva km ana la mea, Viiihj WHie 00 iloSro o ka

T.<na manio, f.ia c, halaw..i laia. *U-iU« hoike asa i kana e o»i nt» ka Aiwohikupaa ua»Q ban>. Mn k«»i» holo »na i. Aw»ohikupa* ea *i Keelehr. 1 u h»1 o a ku, fc iX i moa id* JCeaße, akf\, £ui qo nf. is ft nat> »a po o keia hele iu&* I ke awakea n la, hiki ikn Ukon nsa Keaaa. » pae na wna i ka a roe na ukana i

akoa, ia wi un, kok.e<aei ioa. sre Alii i na kaikuahine, a uee! t>i»# Kohioa e pii i n!ia o Paliuli, i hooho'o k«ke lafcoa ia ieanuo 1 ) k. AUI. Maajß» o S» iakr.u pii eus i P«-~ j h«soh« il»o la o Ai j i heokei , a noe .na boewaa, i "• i ©aiiwu ke 1 «ie oei i ka.makoo lOakai heje, ki mea koi a kua ma* ?aa i kaa Bi»i ai a haiawui m*ka, e »ohu taa»>e lo» ©qkoo. a:a no ka oueou 0339 malauaa -«v aa w»a i fesli ou 1.0« a i 'o keia po, a i po ka \a t po» ?.?, a!aiia, wa *a.i«ral makoei, akn.,.- i. aoi kakaiii«Jfa eeiii u>Bk<>u i ka i»i ip iD6t ai»ila, ua Udie no sa'u tr et» uiaaao ai, «laHn, o Kauai ka a»o, aali aku hoi." Oia ke k&u ha aks Uii. Ad»\ū kft kauoha » fce alii i na ka iBka, f,i aiīu U a like a iike o ka po, hiki iakoa i Paiial'. Oieo aki» iA o Aiw<ibiiapaa i &a kaiiuuhm* 1 . "0 Paiioli kria*eia ia rei o L»ie* .i£-;vfiī, ko oukoa kaikeeko, uolaiU iOii ia ka eukou pono." . ALāU» lawe ie la o Aiwaaikupaa i* MiJlrbai v T&le, sta haaau uuua o _i u OU eii*u ate ko inkoa hin&u an». Kn ihe ia ma ea imka .po.iioi o ka ai4a o Laie-ika-w*i, ia M»il<shaA«a!* liu 1a x»a ka puka «ka h«U*»li', eua aku aua k«ia ikoti , u;okr . Ke aU a aia nae o Laie<ik«-v«u uie loua kahu u« p.two:a i< « ki&uioe a'*a, uae ke iuau«o* i iciia tnaatwa, uo ka tu»-a ho»;a 'U ate e MaiUUamai»?.. X paoha *iia aa u laaa muii ka u'auie, haehao «ju Uut uti i ktU *U lauua ole, int i aohao, ka~ h*a afeu la o L«n'iea-ivai iue ka 'eo B'uolo I ioaa kupuuawahi u' :■ L*ie»i*a»irai '*5 \Vaks, e \Va*a \\a*a ' —e» heafe\ kau oka p i « *U noi ?" lAie'ika-wai ala, «ia U, Us aU « ne he ».-a aautt.u, he a!a 3iuihu : , «14 1& i kii aou* tn i ka 0 iea.u*.'' Waka "4ule uo L« «.la e, 0 Ma: !eh-.i\yj!e aku la fta» g aa svua 0 AiwoUiiūuua >} <»i aia* '•a :a 03 i waiiau a i «>u «»e ot, A i u, u ka kaue 1« a&oe io..' La't-iaa-v\ai ''Kiil *vk au < :kU," A *ok* aku U o i t»a UW.«s aua uui a Lai« J- : 4a «*ke*ukc «U « Uw* i« At»cU«k« «au kau» »a{j, «UiU, U w«a «

hiith;l ! , -fi j ka »«1», oa lohp m opopoaka U Ukon «ti i ka hoe • »0f» u a ; , MOKUNA IX

. MaKoiie: ihn o>a eoannwa I b«ol« ia ai ko n« aliilt*a© aaakemake, alaiU, oitl» «ko ia a Aiwohikipoa i kona ' & L#i kmn, a • •i&ho na f »;k»vahiD« o'a iaien ee', & D£ iAbou p.i/ « itni ae ko iakoa waUi <8 no.ho k', to lra noe», fote a lakow Wdi<vai t ua ae la ao ka enaa i ūaaiiaw a ri e loaa ia lakua.". I aa«i ia kena kahin*, "iae u.ea ,i:ahjv Loft ia oe, kaiuo» f ua a'eLo oa ia'.u .J3»mn» e ko k(kot la i h«8•,ele a ; ia Kauai, o >:a kaikuahUe no uu ka mea oana e kiif kui ®t,feeLtake, nua ikb bo hei ee ike Ki ani ikg lisoa .ttiQ hane, u* kena iie eei ee ia Miileh>'waJe i kana i• -aa, aai aks ja no hoi kasryi i k.i houle ans mai a Laia iu wa', pule paha uo ko KaijK*abire ia bew<iv e h'*i ai ia kasa le haelele ia lakou> Npla'ie. kt le ae la lai», eha 03 u.ho euikyaLiue i .koe, i»a ia pahn o 'eab i nt|riih3 o lnkew." } nka U o Aiwohikupea, ,4 aeVe e.e la kh i k« h&oau mua, okiiea. «I« Ukou.'' I hou Kku kona kubi»v '*e kua ha«> p, e hoa kan<?, e h »iio ae o Ma'lek&lahea, i fc*Ga loaa. ja i -uel", «Uihi,-hoi kak'>n," Ainila. ua tca:kai iki, ia olelo i ke alii, v.lelo aka Jba e A wohikapun, "9 hoao eku hoi. q°. i uau loaa.'a i aele o'» ?h.i la ti

atu U o h eoa ka pubta tf.SA hi-Ualii, ku ibo 1"» Hrrt aku la Lke ela, »ia h«le no o ka ula a pa i Jse ka«p.«ku naalik» aVa hal#, mti ke k<tso3fcQ ka hoi aoa l iko loaa ia L»ie>i*«-wai nee, ia atrtjaavrs, lajkiltfle boa ae laaa wai ka hiaenoa ae.

1 atu la o La'e ika-vvai i fcah k»hu, &la uioa boi keia, ««'.( bi e ! ik« a« k» ala mua iho uei, oi nat hoi Kd'd ruam ia o ke & Ibi ti#i, bt» kan« paha: " : fea nous t<i a ale." 0 hIo aku kahi liahn, "kahea ia kf> .kupoDs«afeine. e ha» mai i ►€ atiG o keia aia." Kabea aka !s o Lam-iia-«a : . Laie>ika-wfci "£1 W*ke, e Wuka u/' " : Waka Ueaha kau o ka p» • ala nei?" X»"»ie-;-i-iv»i "Eia ia be &la, t« ala e vzcle un keia, be ala paoanv, ke aia huihui, t»j la i ka horp> i U inaom 0 Bdat'9." W»»kv * 4 Aola ra h« ala «*, o Mai Uk».i«het aku ia» c kekpla iiine KaU o AiwUiUupu», i kii aa; la U ae i frabiu„e «b i k*De, o ke r?oe ia moe īa." L&ieska-wai M Ks! Aele iu e aioe iaia." J i&o A-wohikupua i «a wai kuhiea nw u:i«. **S! k« lotft ptoo aka !a n® i hool» ana 4t ta a ka aāi waUiae *' "A*v ua Iwhe, heah; la aoalie! k o ia h iole %oa a»» i», o ko hua asla ao kai uiaketuab« ole ma? la, mai a hoi o ee a ' "Uwnpaw eo lfcoi ve, ' wahi a A - wohikwpu*. ka u* hai «iu ih» u«i ft tu i« < e i liu'e uuaiiao « hui ka ka«, « * kan l»e boaio oh;>* ho ;Ur— ilw la oe !»», ae i*; tuat Ia >v ''Aale k«, hoi i i>av. aa laikui hir<? 0 k»Ca, «leia \ h».l » eiolu i k#s/ wahi a k««a kahiii*. V'iv'auia ako paha i pae« he naui «a, u% p*u i« caik«k>iiU(s o »i« «.i.w ii p-.h* t •«>:, a fc.»i kf>u i »#i o i k koa uu q|*, « oW?o »r fis*tvi ka Doa fc*>fctt*hint ou i k< e, u,* * i*.*kM) k* »ia* a.oi « ūi, ie» to «e aiai »> * 4 e ■ e,a 4 Si l*ko;a t uuu a », k»n,s iku • "A«fc«a gb « kua kuLi&o» « • n>, x % *r*& iu»! iua « kei enanao .•• * * n*< oruua eae k»» \\ «%4 U, iu «a |K.ui, J w*|ii a lAiweMaunua» . Aa«e i . <