Ka Hoku o Hawaii, Volume XXV, Number 52, 7 June 1932 — HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE IA KONA MAU MAKUA Ke keiki Opio Hoomanawanui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE IA KONA MAU MAKUA

Ke keiki Opio Hoomanawanui

(ŪnaW ia a hoolaa ia «o ka "paikai o ka pee kelakela e "Ka Hoka o Hawaii)

BOKE II MOKUNA VII KA. HOONEE KAUA HOU

Malalo o kana liuoha av i hiki aai la imia ou e ku« hako o keia wahi i paae ano paheneheee mai ā ' • Bepo ia VigTnat«. me ka maaae e leaa msi aiia kekahi hata ia'« n:ai not mal t»aha. Ma ka iaeaoke Akua, !na he nea ia nea e hoopeloii ia ai e haawi aktk aeaiiihana nai a ro.

laa vk maeao o« • fcua hak®, ke mea liiia aoa e hooi>elo!t !a ai, aele la eka manao o ku« kaku Cad?Btla i kaia mānawa, aka, o ka «anae aai o kea kiki ana wai la i&ua ea oia ae ka waele aha aka i kahi e loaa 6le u»ai ai na pilikia ma keia hope aku. Manao iho l.a oia hāna waa e ao nai iVa mea e poaiaikai at au, «a haki iki ae U ka poehiw! o Bepo iluna, ai na pela iho la kooa nanao, he ano maalea no ke!a. Maalea, wahi a Bepo i kanailio aku ai ia Vigioate. Maalea wahi aa. keaha ia mau haaa. maalea wahi au i eleie mal la iaiaa o ka ttta i hele uiai nei e hoik» ak* i kea alahele e kemo ole eku ai i fta nehona pilik<a maa ana. Ma keia man elelo a Bepo, aa plha loa ia mai o Viginate 1 ka wa.

Wahi koa a Bepo i koopuka hoa aku ai, aole 0 ka komo mau aaa nial 0 aa n:ea kektia 1ā oukou iloko nei, a ola ka mea eioaa ai 0 ni |p!ao ia ka poe Daaaide. Paiwa hoa no 0 V'gihate i ka lohe āna B»ai i kela inoa 0 Da*aide. Owai kela he Dānaide, a owai iakon. Ke manao eei au e naopopo pono ia oe kela maa ats, vrahi a Bepo i kamailio māi li, aole ke me* naa t hoomao - pepo poao i keīa maa «ea, wahi a Vigiaate i olelo nai ai me fea kikilnni. Ma ke f a l#e hook! nei'au i ksa naa olelo a ma*alo hei 0 ke laa--oha a ko*) haka ia'a. "Ke iae nei aa he man m«a ku pono «le loa aeia • hana nai nei l»'a," wahi ana 1 hoike ae ai inaa 0 Bepo ka nea mia ka eie!o i lawe nrti a keike imiia 0 Viginatt.

# Eia ka mahao o kas Ha*u Ca j dinaia f " wahi a Bepo I panai hou akn ai i ka aia« o!elo, 0 ka hoo!a-| ke'ana mai ia oe i na t«ea t pono ai he nea peho wa!« ia, kt hoonaa *a aku, no ka !nea eta no oe kt aokt wale ne! ā©t« hans. "Ao!e 0« hana, M wah! ana \ vane k«a »a! *!, m nu! loa ko VI £init* huha la t>epe e no oia e 9«!ama i kena kaianik hoonana ame kena waaleā, a heaha hea aaa iatia i manio (! e hanā lii).

H« nnl aku kana rniu a kana nna«ao; Manoa ou # Vfghi3te \ pāß»i aka ai o Bepo h# olelo 1 ka olelo. a ke hoomaopopo n< i att he aui aku kona naauao inaāiua ou, • kan haki noko wale maluna • kou noho naalalo o kou noho ma lalo o ka ai wale no kau a pelelea ioa kou !eh«lebe a oikaaa loa kou wawae ft »MI«« lo® ko* 3 ®a® ma*a au ponoi ni» e Tlr« ako nei' īa oe * keia mannwa. j

H'aha kana mau hana ike, wshi a Vig;nate i pane h«a «a; ai, he i2e kaua, e kaa *ia*u, aiuīla hoomaka g0 ]ak«kahi man nea e akaaka nul a na ia mea I hoopii loa ae hoi i ka inai&a iloko o Vīgi n>t«, asa, ao!e 10 ia paa iea Bapo oiau kamailio sna, a honaaka hoa aku ia eo oia e &smaino > kekahi maa olelo kapono no hoi e

loht kou o V>giniite. Ua »a»80 kuu haku a Btpo i booflißß hoo aktx ai I k&na «au o!«lo ho«naukfuk;. O keift )ono bc mfa ia noa e uoooeo ihe ai iole loa wal® ka ai i poe manao wale »o oka piha o koik opa a leaa iaia ka Kiamc« «aikei ai kekahi p«e boi eai o]e ana a loaaolahoi ka hiimoe !ea]ea aaa 0 kapo, a mamuli n u pilikia e au hele an* mao a'maanei, ao «eia mi»awa la o noonoe pono oe 1 keu hopena. 0 kekahi ne hoi o keia mau oielo au e hoiko nei iai oe me he kepa hou ia 1 kou aao e ke ela ana, aaa tabaretha keke ia kel« mau olel© a Bepo e Vigi— nate i£« kena hoopaka ana mal i keia laaa olelo.

"Aole ioa ou makemak» i ke-pa aou bo ka mea ua ike no aw i kaa aaea e kana nei, aoiaiia, ūa ōalee aaae kou ano haakei nni i paoho iiai ai o Viginat* rae ka lee huka noiwale. Nolaila, ke naanao nei bu e aku oe i ko hake, e hsna no au i kau hana kaua ma kou na — nao o kekahi poe koha ele malana © kou raāa manao aaae koa «iake®aie. I na ua noho au ilalo o kou nohe, nou i* kuleana, ae ka!i &na ne au i koa manawa kupeno no ka hee aku iaaaa aole hoi malalo o ka ole'o a kahi poe ekoa aku au i manao ai i manae a? he aeo maalea •ka moonihoawa naku raalu.

Nolaila, e kuu haku e Vigin*tj6| ela :mua ou ka hoike oka hiki tioa ole r*ai i sa kokua mea ai U oe. no'nila, maī mftr.ae oe 8»a--ona anā oe k« heoman īho k»u noho ana maanei, a lele wale mai no ka ai ia os. Ae o kou aoho aaa maanei aole ia he nea e hoo~ pilikia wale akn ana ia oukou, akgf, e kitī no an 1 kou manawa knpone e haaa a 1 i ka makemake iloio 08 e nala nei I na wa Japa«Ke mana«lfj«i au, ua hiki »nai ka mana#a ē nee aktt al oe fm«t ae heae ma kou zno apau e Uaa heu mai ka ai ia ee r a ko m«a hoi noa eku ae ai ae imi akti īna mea e poso al kea not.o ana ma keiamuaaku. ak«,° wahi a Viginate i pakike ak« fa! i ka mea nana ke kauoha i>i*. e imi akn * kaM nana ai Ua« ai hoi kona o!a, aole • aoho maHo wale to tna hai • hanai mal iali ika ai. Ma keia •le!o ! pane ia »ai ai 0 Vir<n*te Ua piha ioa oi» i ka hohu aaa ane ■akv«kie ae ia lona maka a me he ia ht ahl mau oaohi aaka, a he ane mahalo ole oia i kela mau oieio i haHe wai iaia |me kekuoo ioa o ka m«s kamaillo liaia "O aa kapeaa kielie 0 kona ku iaaa, aple oia he hiki waie jkk kauo ia aao a maanei ake ano haawi pīo aku 1 kelahi mea i itul)oio oie iala," wahi aaa i paae mai ai ia BnW, me ka haaUeo 11 ui j "Mahea la wau e imi »ku ai ia Imta, au i oi«ie »ai nei, e hai mai 'ia'i» 1 na* « kioml aks ko« ma-

aao lookano e kena kauwa iaw< kauoha hoopili wala ak« i na mt» i R3na keia ma*ao a«i i lawe aiai āai ftei i keia ieka ia'o. %, Ē kui haku ke raaaao nfc} ai inaua pom i o Fecino e ioaa ai kela mea." ii ma kona keena e loaa koke ai i* | •e na m«a epay «u i kaaiailio aka aku nei ia <je. #, Hs loaa Ho ka U T « ma «e al* 9 keiā <<:abok, pela ie hoi, «a loa; no ia'u na tokua re»hanei, a heah»

hoi ksu e imi āVI a|A« wahi o\ta xfcu, ua loaa no iFu a»*ne>. ai ka ili ana mai 0 na popilikia ma» nei aole ma ou nei ia pilik'a, aolt no hot oa kul«*na tn>*lai]a" Ua hoomaopopo anei oa i kau m«a e kamāHio mai nei, wahi ? Eepo oka pane &na akn me kf aao ininoaka ma koaa papalina. oaakeīa o!e!o ana i panai aka ai

ia Vigi»ate. Ua pii !ea ae ! a ! kona piena pane maMa, Ua mao oopo anei ia o« e Bepo kau tnea e Hamailio m«i ti«i ia r « ! peoho mai pnoh« mai ai oia me ka hahu nui, a k« aa nei ac < iku imua o kekahi basaka, ae olelo mal oia ia*n aoa koma oka hewa. "Ae, k< &a nei iiou ha?ta Cadinala, a >a mai imaa oa ho iā mau mea &u e o<e!o aka nei ia oe, hoolala ake nei mai aei noe ke oolea ao k«ta mau manao hookiekie e hoohaakaa ia no ia i kena mau manao oialo," wahi a Bepo i pane hea aka ai. "Malana » kou nanao, e nja— wehe ia aka kona mau maaao hookiekie," wahi a Vigiaate i pa nai aka ai ia Bepo me Ke ano boe

heaehene. Ua nana mai ia na mea eae la Viginate ma ke ano hopohepo i kana mea e kamaiiio nei. "E haomanao oe e Vigiaat«j «a hana 6e i kau maa hana ika p»

vrt)e 10, a heaha k* mea i loaa ia oe, o trau mau hana ma ka po, «t konio o« * kekahi pilikie e hooa mai ana. a pela no hoi k* alanin' au ! fee!a mai aī ma kela po, ao!« oe I īlee pono i kou wahi • hele ana, ai hiki poDo c!e i kon iio tre hfle mālua? o kb alaaui au e b«le ana a kau malana o kela owapo o ka poeleeie, a hiKi wal«s ! no i koa kemo sna ma keia wahi a h'kl hoi i k«u wa i hoouna ia wiai ai e lavr'e mai i keia leka imua ou. Ua naaa mai 1a ...0 Vigi»atft i keia mau ohlo a BeDo e kamailio eei iaia. m« ke aao kuoo, alaiia, ialiiali ae ]a kona prmhi«āa hoo puka nai la i keia aau olelo. "He aiahela keia o ke kaaa

n«i. !> la maaawa» ua nai: mai ia ke kapeaa loihi a nioau mai la ia Bepe »o keia mau noanao aaa 1 ka oaailio aku ai ia Vigiriate. a heaha la k«f ano oia mau oislo. oke ano e ueia, īoa paha oe i hoeheoie wua ia oe iho aai teia kuianakau hale aku ao waiho hoi oe i ka heo poaopono ana mala'o o Pee'ao. a »o ka m«a, «a feo»holo ole o V'glnate i ke kaueha i hooana ia mai iaia. a ua haaa aku oia i kona ma nao penoi iho, eiaila. hillnai ,aku la oia >iuoa o kekahi noho eku mai asa mamua pono oua, hoopau mai ia oia i kona alelo |iwaho, ne ke ano pupaka o kena helekelena, a hoopaka hou »al la i keia mau oielo | "jNo ka hin • hana ia aku, e | hoea m»t an* paha ka maaawa e ihana io ia aka ai aoe ke kupono 198."' 0 ka hiki ama ka h'ki ke hoehnna is m»:, e ho«?. mai ana !ka aaaawa e hikl io aaai ai o'Fe'einoelikeno hoi me ke kauoha |anaia oe. e smi akn i wahi e heoīpaw la ne ai keia pllikla. eia'nae iaoie o mike* ho®lohe mas, «like imt %ona htki i na Imoi aka nei. pe'a no hol e hikj !*i iaia i na manawa «pau lea/ J (*C>« 5 j