Ka Hoku o Hawaii, Volume XXVI, Number 2, 21 June 1932 — He Kaao Hawaii no Laie-i-ka-wai [ARTICLE]

He Kaao Hawaii no Laie-i-ka-wai

| MOKUNA XIII [ Mahopeihooko Kabala:>ma - 'puana !ele i'oko o ko fcafma; iuna iho o'iPa waa. a ho'o ik-aika ioa ana na waa in no— laila, ua ha'a hope ioa 0 Kahalaomapuana- Hoehuli hou na vv'aa i hope e tmi ia aoie nae i iosa. nolaiia, haaleie ioao Aiwohikupua i iiona kaikuahine opicpiv, a hoi »oa aku 1 Kauai.

Ia AiwohiKupua i feor ai mai Havvaii a hi&i mawaena o Oaku r,a\ a me Kauai. eielo aku la o AiwphiKupaa 1 kona mau hoewaa penei. "l ko kaieeu hoi ar>a anei a liiki 1 Kaua:, oaai olelo oukeu, i Ha *?ai ; ak u nef kz kou i o Laiei 1 - liawai !a, o hilahila auanei au ne «a mea. h«* ka*<aka wau ua waia i ka oielo la, auo'aila ke Lai akn aei ad i tta'u olelo paa ia oukou O ka mea nana e hai 5 keia h«l«: aaa a ioh® wau,0 ktma aka ka. maUe, rr>e kona oh*)aa a pau, pela no au i oieio ai 1 kem.pu# hoewaa rnan»ua."

Hoi aku l a laHou a Kauai. I kekāhi mau ia, makemake iho i? ke Aiii, o Aiwohikupua. e hana i,Ahaaina paiaia aie :ta 9l : v-a.tne kor«a raau hoa a pun; o Kau&L

1 ka ma&«ukau ana oka ahaaiiia paiair> a k? Ai;i, kouoha *< ia ke Aiii i oMo e k:i &'a\i i aa hoa-ai. ma.na alii kane no, a hookahi wu'e no alii waluae i aeia e kon&o i ka aha:>ina paiala, aia o Kailiiauokekoa.

I fta ia i Ahaaina ai, akoakoa .mai la na hoa-ai a pau loa, u2 ir,akaukau na mea ai» a 0 ka awi ko laUou mea īdu aa ia ahaa'na ana. ..

Mamua o ko lakou ana, iaiau like ha hoa 1 na apuaWa. u inuiiK) la. i'oko 0 ko lakou manawa ai. aole i leaa ia lakou ke ena ana 0 ka awa,

No ka loaa o!e 0 «a ona 0 fcs awa, hoolale koke ae !a k« Alii i kona s»au mama awa e mam» hoO ka awa A maksui(au ko kf alii makemake, laiau l:ke a@ la na hoa ai a ke alii, a me ke "alīi pu i fia apuawa, a inu w ta. Mv %€ia ihu awa hope 0 lakou, vtb ioohi'i mai maiuna o !akcu ks «»na awa Aka, m?a o : . aku 0 ka oaa. 0 ke alii naua k« papaaina.

lio*o « keila manaw a onu 0 ke alii, gblaila, aa na!o o!e ka oiolo paa aha i o!e!o āi i kona mau hoe waa ma ka moana, aoie nae i loheia ma 0 kana poe i papa ai aka, ma ka waha pono» ko 0 MWwhikupm i ioheia'i oielo hana a Ke Ain.

Ona i'io la o Aiwohikupua. aiana, nnl u pono aku la oia ma kahi a B.auakahia!ii e noho an&, wlolo aku ia, "E Kauakahia'ii e. ia oe no e kamai'io sna '«nakou no komo ' kokī6 iHō !t iloko O vJ ka makemako ao k#la nolaila, r;oo inn k«*m atau po e a':e e īkc uolaiU, halo aku uei wau p hiki i uii aku nei maua u paka i uka o i m»na ka hana i ka haie o «M, «hla i ka&a mai. o ko K a hH&hila. no ia naea, koi mai »ei.

Hoi mai \\m hoi wau> a nunao mai ooa kaikuahia* hoi k& wea a loaa'i. kii ū 1 m. i *kn aei ka han m Ka:kcahir>« s hiki i ka ha «* o se a!U. ku« 'aku hoi i ka na kaikuahiiio *i

hana ka hs\ia, » !u wa>la feo pu u nn kj.!V,!:Jh*i'f •ha, koo 0 kahi mu!i !ra o'i, 0 i

ko'u nō ia hoi mai nei, he oi nn ,boj kela o ka.wahin* lupaa nui wa!s, aols ī ka lua " li'o.w o kc]a iaan*„īv.a a iwohi'eapua e karra:iio ana' ī?o ka pa? kiki o Lakikawki, ia manawa t neho ana o Hsaailiki* ke keiM puukaui o Mana ;lobo o ka.Ahaai«a, hr? «eiki ka.iakaOalii no, OĪ4 ka oi o kā maikai.

Ku ae īa oia iluua,* a oīelo aku 'a la Aiw.ohikupua *'Fehawawi> āku la no kau hele ana, ao!e wau i .uanao he wahme paakiki ia, { na •> nu au imcfa o feona mau maka, aoie au e oleio aku.'nan». ns e he'e wala mai a hui maua, aiaila, e ike oukou e nohg aku ana mauā." : I aku !a o Aiwohifeupua. :VJT e, ka makeiuake nei au € he?e oe i Hawaii, ina e lilo maī o Laieikawai, hs oi oe, a na'u no e hoouna nipoe i naao kanaka. e ia'u na waa.a t neie o« ma keif> he!e an? atv alaila. tilo kou mau aina iu'u, a ina i hoi ma< oe rne La«eikawai,, ?l#ila, nou ko'u mau aina. : '

A piiu ka ma oielo ana n keia mau niea. ia po iho, kau o Hau&ilUi ma maluna o na waa » hoio aku la, aka aa nui no na !a l hala xu& ana.

la holo ana, hiki aku lakou ? tfako o Makahanaloa, i r,ana aku Va hana o laKO« nei, e pio ana anueiiue i kai o Keaau. Oielo aku !a ke Kuhina a Aiwokikapua ia Hauaihki, "E nana oe i kela anuenue e pio mai la i kai, o Keaau no ia, a aia Ilaiia o Lale - ikawai, ua iho &e !a fca ;;ana hee na'.u." ■■ ■ ■

I naai la a Hauailiki. "Ka ; noa aia o Paliuli kona wahl noho tn»u." ■ ■ " 1 hekah» )a &e, ma ka aa ; na lā, hfki aka !a lakou i Kf.Bau, ua s ho; aku nne o Laieikawa! tao na kaikuahi«e o Aiwohikupua i uka o b*aliu|i.

Ia HauaiiiKi ma i hiki aku *i, ai& hei ua nni ua mea 1 heie mai cj nana no Keia k«iii ol kelakel?. o lta maikai mamua 0 K@uakabialii a me A-'wohikupua, a he meā oia haio nui !oa ia na ha kanaaina o KeaauI kekahi la ae ma ka puka ana a ka la, -ahi ana ke awa a me ka we ma Keaaw a puni, a i ka mao ana e, an» hoi ehiku irau wahine •«• noho ana ma Ke awa pa<? 0 Keaau, a hpokahi oi oia poe, Akahi wfc!e no a iho na kaikaahine 0 Aiwoh.i<-uDtta.Mft keia heie ana 0 Laieikawai, e like me kana olelo boopomaijcai. i*A nla e noho ana ma ke!a kakahiaka, ku aelao iiauaiiUi a hoioholo Pe !a inaua 0 lakou 1& e hoike ana ia?a ilio ma «ana ano kanaka ui, mekama- | nao e i»aiia ! a mai e !<e alnwahinel 0 Paiiuii. Heaha la o Hauaiiiki ia Laieika«vai? 4 'h« opaU tiha " Eha n* la 0 La:eiK,iwa! 0 .ka h.ki ana m? Keaau, mahope iho 0 <0 Haualliki puka ana aku, a eha no hoi ia 0 ko Ilauaiiiki ho-

ke st)% iah imi'a o r.A>i*&«?ai t ■» .i..;■!« nae Ue aialiu i&i h tu>t I !i:na »> ka la 3aj Liieikiwai h'ki ans! n.a Ks'*a«, iho la p UaUrts!iki e ho:sce Uii iho iuna o viir.a me& e iiui uul ;.fcl uo koua -aa mai ooa ka beend!t\ ha oja»o, 0 eUuailiu uo i* yi iu* K';Uivj n« ke <'{rtu;a« t kd a y 1 ua Ra '! >s!0 0 ksHa ui >u !■», n hi' keikl kuu '">* Kc? q!ia tiJA a« ski i::u \ ka kee nalo, a kaulaua w.i l\oi 1:.) k*n»a ui, I W* 1<» I», i ka pjka uua a ka 1 la «ij» na k«««aici« ts.i& *u *aa hs»1o, I -a k*ce, & aaG ua v>aL!a ■. i Aoie i l**u

Ca h'"oi:owaikiii ?.•« k:i 'u-u'o 0; Mt auae Mrs» J >fcu L w > | 0- ivi3 ka hsku suu «it ī.e V-Ve ke> ■ Mkane-