Ka Hoku o Hawaii, Volume XXVI, Number 9, 9 August 1932 — MA KE KAUOHA KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI [ARTICLE]

MA KE KAUOHA KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI

. Ke hoolaha !a aku nei to« ke akoa, a ma ka M.-i.i i>i A..U. l ka I'oaha ruatemaba I iu« Ua llale TvT.i-? tore, a m* ka pnka mamaa o te!a Hale Aupnni T«ritori o Wailuku, Maui, p -k«ai ia ana ma ke Ku<lala i ka iuea koiio Kiekie a mal&lo o na Kan»\yai q ka M.oieie o ka l'auku 73 o ke war Okniiika o Ha'.vail a jijf* ke K«na\\ai. hou ?a o Havaīi o 1925 i ka Hoolimalima o na A:na Aupuni i 1 imike ia n«ialo.ibo nei. ! li Apana 27 A. A nona ka nni ona iika amo ka Apaua aina 4V A - nwua lu.uui 0.0.7.0. u ke >\aihp ■r«»i kcsu mau pilia ma na Aina TTo"ie ma Wailua, Koolau, M#us * nona ka huina o kela :n?au | Apuna Aiua i nniia he 1.35 eka. ai i oiaku a emi m»i peli* p.KA,uiuuav\a I h«o!iifialirna_koho ui'l4 lie_lS_M!aka!p laiki „ae hoomaka ana ika la IH o i . Sematemaba, 1932, ao ke Knnau I Hooliw&iima he $2d.QO o ka Makaliiki. ao ukumua—La-toui-ka ijku—i i kela ma keia Makahiki roa kd auo I hookaa mua ka *uku ana. 1 2 Apana »ina 14, 1">. 20, 21, 22, 23 a I me24ona Apana Aina Home o | Oltnadama Makawao, Maui, ai | īa hoi mt n» ano be mau Apaua aina Hoaie, ai kooio pu hoi ia Lu»l- - iiaw»»»* o ka ap*na 20 me ' Apana 23, a! hoea aku ana t..a ka \ palena komohana ona A]>ana 18 nae | Apana jy, ai hoea aku ka Huina | i ka 20 Kka, «i oi aku a 6mi inai pnha. ka uiLuawa hooliamlima hi 11 Makaliiki me 9 I»rahin a: ae hoomakii ana ka Hoolhnalime 1 1 k* la 15 o Seinatemal>a 1932, ai moe | like ka Hoolnnalima ?.q* me naj '•iloolima'ima svui Hdu 2270 iw Helu «271, ae pau ana hoi keia mau "■Hooliniaiim* i k» la 15 o Tum>, 1947, ai lilo hoi keia mfcU Hoo!itnalieia i k» Hui Hanai lit,loholona o i >talcakaiaka, a he mau llooljma—| _ Ilfna HoTe pau ana i ka ia Ī5 o lu/ie I 1947* Uke koho mua o keia mau i i Hoolimulima e lioulaha ia aku uev| I" he |25.00 oka makahiki, ae'ukuj • muamaii keia me keia Eono Ma— j | . hina. i "E komo *n& iloieo o keia Hoo— limalima aua kekahi aelike r.o kfc | Hooniaemai- ana i kei» jnau apnna, home m9 ta Heoinaemai- ana ma— lalo pono a na k* mea e lilo ai keia: mau Aj>an* aina Hoohm«liuja uo ka Hoomaemae ana i koua apauA f iua i kola mea e ulu nei maluna o keia inau Apana aiua uia kona inau •lilo ponoi iho, ai ike ia hoi kela mea ula n:a ka inoa * , Gorse'\ ae hoouiaeniao hoi nie ka.apono ia mai e ke Kouūaina /Una Aupuni." 3 O kekahi iMaUele.Aiua Aupuni,. e wai'io nei n;a M*ui, a nona km nui o i a eka he M Kka, ai oi akn paha a emi mai hoi* Ka manawa hooliniaUma 14 makahiiei me 7 mabin*. me 13 la. lioomaka la 'io Nov. 1932, ai moekahi ai keia Hooiiuaalima me ka Ilelu 2270 j"e heia v2"tl, ai liooliinalima ia aku hoi ' ka Hm Hanai lloleholoua o Ha— leakala ae pwi «na hoi ia manawa hoolimalim* i ka U 15 o lune, 15)47. Uku koho mua he fOO.OO, ae nku mui ia mai i kela aae keia Eono I uiaiiina.

A ua komo pn 110 'lie pakui iuia keia ' Boolimalfma "kekahi aeliKo Pakui, ao ka mea e lilo ai keia Hooe hoomaemae oia i kelp . ma'i t*ka .1 Ulo wia ; m« ka waele i ke!a Me* U.lu boo.poiro .aiua iue mau lilo ponoi 110 hoi, ae hoo--1 m«fr(ne hoi ma kon'a mau lilo j>onoi i I kel» Mea «lu Hoopoino a'm» I M Gorse" uie Ka apono pu ia aku e ke How'oiu* o na Aiua Aupuui no ia ha.n» hoomaeuiae >na 1 kelu aia u Aj>ana ama Aupnni. t O ka moa'e lilo t>,i keia Uoolima 1 lima, € heewi mai oia i Bona kupono e | hoopaa ana iaia »0 ka liooko pouo ana i j k» aeiike uu ka iioouiaemnu aua i keU i mau aiua e hke iuc na uleiu i ! ho .;>aa ia rnu kela in»n ana Homu ku —, Iknln hnle ma ka hooaiaemae ann i kela I roi»u mei hooj»Oino alna e like ine ia i |Uoike ia ae ta ma k* uiahele 2 0 na 1 ilume Kukulu Hale, ae liio hoi ia muu Bona i hooimka iu mo ia ae aua mui 0 ! ko lCo.t!:si:!8 o na Alna Aupuni ma ku I hof»maon»ao ana i kela m«n mo i rlu i | ike ia ma ka iooa 4, Gorf<e M , ne hoc;>aa ui | mat na Bon» Kupono, aole hoi e emi iiho maka *-āO,UU. ao keia muu Boua, fuo lilo hvM >h hana lioo'pna ;usa '«* man | Bona i rrcft e hoc>ko j>ono »i aioa e , I hJo ai" keia mau Hoolimaiinia i m#a I | n«ma e hooko j»ouo ai oia i keia uianao 0 j I Ua m'llke i Ivopna 18 e ia my ke Komi-1 |sina Ain* Anpnnl. ! 4 KekaM Mah*>le o ka ainso Koul m« W Jii*tiu. Waiiuk#, Maui, a uo«a I ii» t*ka iio 20S, ai oi aku paha a oini; inai piha M<»na\va hoolima'ima 1.0 I i.%MHkph?ki, hooiuaka ar.« s I la 14 o Inm>, 1931, no k« mamuao lf» * Ka u*u koho uuia 1«' o ka u»ak«luki. »e uku. uma iu :.i.ii i koU- mo keia eouo mahina. (i k tv aeMko e hookomo ia ai m» ka Hov%!fmalima ana la m»i ktt Kmia aku 0 ke Kom:»rt S a .> ;ui aiiih Au)»ur«ii> *«a i ku Uwe ho 1 »'. u o u« lika * ; Ji aue ' u* Uoui»' Ik'A'.i -- ouoouo, «m! u e iuK&omoi 1« «u* tu*. keia Pal»p&'«Hv.K>h^aHm? s , a aole Uol o

hoopilikia «ktt nn ns »i»a e k«u» iā aaa m* ke ko, al kahi knpouo 1t«) e "noenln ia ke ke aia bj wth

*lpoafc ao ia llc6culit ?mft i ke kaau-koAB«. 6 »i sa« b«, P«kul bo! «• m«n*o ia e h©oko*o mai ma kt Hooi;m»lima © Veia Ap®»a e p']l aoa f i«t pjat o ■a elna Keoliinal ma t fcopQ ana no kā poe e aol mi;ja howkuenoono, »olt ne ia • komo «ai Kela hocli«alitna anft, ae lile ia iiooluli 'a aiakela %oeijaiHltaiā !a Lu.a 1. knhiu paka e lawe £a ,ai ki. «laā i kapono no ke £aau āoa i di feo e lte«vla fa ana nai jg msti a'*a i hoolimalieai |% aku, a aok !•! e k*oh?na la mal ia mao *eoll f o wa!e U »a» apaoJa alna kaaa ko 1 kamu e lavfe Ja a Uoe—' pili aaa niAi raa keia mau apaua «ina • huai ia aka aet ika pee Uh9 kirt«e.

5 MaHele ahia Aapmi oaa ki aliia e Healaloloi, a walalo Ak« o ka aianai Paii e hfl*jtla i X7ahftiaa f alanai PaH o La — kaiaa, Uk«aehßme, a ««■" ka huina o 1,42 Eka, &> •! aka a emi aiai pah« v manāwa h< ?i tnah*<~liiki, ae aaa i S«uaate«ab4 15, 1932, akt *t nakakiki ka inaiawa hoeHma--lima, bo ka uku kohe mūa he $40.00 aa uku maa ia i kela ■ ■ »e keia «ono makina, 6 Apaai Aint Auponi o Hono. kala ma Hamakualoa, mawaeaa hoi o fc« Kaleāoa 32<3 1 k»awi ia ia. k Naaiaki'.o »»« Kaleāna 320 ia Haleole, ai «M la e ka malako • ka ho® limaliipa ia, ai hoopan w*le ia hoi ia H«olitnaUma, ai hoike — nā E»tiimaiii*a Nui heln TQio t ai kaawl m aku i» S. * * r n 9 bti kl nai • na Eka he 23.42, af oi |j)ta , a etc>i aaai paha. Maaawa hos- - he 15 makahiki ae kQ«(n«ka aoa tua; Seoattttab> '5.1932, ftO ka oko kōho KHa iie $28.00 oka maKAhlki ae uka ja mai hol 1 kela toi keia eono mahiaH. 7 Koenu »in« iloko 0 Honopou Hawakualoa, Maei, «e aaa hei mawaeaa o ka afjaa e , pili aaā i ka Mahele ama fielu 1081, ti haawi la t.km ia I*l9--h a ai r.hl ia e fea malato, tki ia *»oi e ka Hoof.Su ia ena • aa HeoliwaUma He'.u 1836 U 3. S<nla, a noua Loi ka oui • aa Kka i ka 8.80 al haawi !a akn fa s. T«gachl, ao Ha oui o ae Ekā he 8.80 ai ei aka a emi paha, ime |e kctnl aln? j « Hono'iala Hamakoiloa, Ma-i «1 ame ke koena aiaa o Koeaal aiaa, a> hoopau ia ka boolima Mna ia «ā ka Paīāpala Hoo<- ! N»! 1«34, ai hoolilo ia aku ia JKaopcaa, ti nhi i» ho( e ba hoopxa U aaa ma ea Ho«lluiaHma ntti ( a' ike fa ma ka Hela 1834, al nki ia h6i ma ka H»6aaiaiinia ia Kdwatd J. Sa»yth« § a no Uiia hoi kg uoi i hee-i ākß ka ani o *a £ka ika 14.35 1,1 * u IKāai «i eku a emi uit>i paha» Ka uanawa hoolinaaiioia , makahiki, fie looiuaka ds|a hoi maV ka I» 15 -O Simat«aiBba 1932, ao k» Uka koho kiekie he $25.00 f» ka ie uka Gsua ia mai i keU »e ie ia iioa® Alahiua,

8 -O fcei&' koe«* ftfna aapnai c w*iho ana <na Hoaopoo» Ha®«tiialoa, Māoi, 8e pi.i aaa >«i Ika uukele «Ua aopuui lielu 1367 ai )i«»wl!a ii* iempnu w'ale 1« ||s hooUnalima njtt& u • boo j>4ii 1« ftktt ia Nakaiku&aaa, »1 «hi U U«i « k« koopan U a&& e ka hooHmal tua uni hc',ts iSjS ai hoaluo i* aku ia Sat koea a*u aa ek» i fea ai oi aka a €utij mal paka. Ka manawa j isni2 4 jm«t he makBbik : , «e| h%om«ka anā \ S«taateisial-a tS». i-93i..®0 le.oUo kiekie ht %2» •• • ka Makahik*, ae *ku uq« U mtl i kda u.e keU «oao «kahīni^ 9 Koena aift* a«j»ual iloko o Honopo», H*«»skutloa Maei. ,Ke |>Ht v«i i k« ftiii 6 - haku, M lkt ii \ei ma ka htc

p*<i a m c k* ltel,aiAliaift u»i hela 1777, b*a#i ia *k* >• G. Nakama, a nona kft lieluna o na E*& ika 118.68, »U oi aku * euii , , mai paha, Masawa huviiai*iinia he 13 wakaiiiki, aa hoouoaki ana i ka . Ia 1: > o SembUmaba, Uku koho m»a !ic 5120.00 o ka naaka— hiki. ae nkn mna ia .-nai kekahi h*pa i kela eie keia 6ono mahina. 10 Ken na apana aina aupoai, ai ik« ia hoi ke kaliua kabiko o ka aina kula kahiko o Mueio, ae KaUni aoa ma Mokupnpa, iia«uku*ioa, Maili, ai hoea »ku n* Ekp ī;k* 54,60 e ka āihu, ai oi akn a emi mai. paha, i nhi la mai e ka jboopau ia ana ma k* Hoolimalima Nni, helu 1776 ia Mannei Buins. Manawa hooiimalima he J6 uuakahiki ae hoomaka ftnavSeraatemabo,.l6, 1932. Komu koho mua lnf |G6.uo o ka iy*lytitkik* aē «ku moa ia mai i kela me k«ia eono mahina. O keia man «psna «ina anpunl 6 : o Haroaku»ioa, Maui īualuiia ae jue<, ae hoomaka ena ma( k® 6* 7» B, 9, ama 10. E hoonio— I-opo aa no hoi, na hoopili ia aku k£kahi mau kumu paku» 4lvko o lakou pakahi, oia hoi keia. X na ma ka lilo ana aku o kei» mau apana aina i kekahi mea, • in* ua o keia mau apana aina i ke ko haUkahiki P«hn, alaila, e pakui i» «mi ;00 ka Uku hoolimaliuia o ka eka hookahl ' ik« |5.00 oka Eka hookahi, ae Uoomaka nae keU uku ana ia imaliioa i ka manawa ipUiaku ai ia ilahiko a Kui Kaauhalakahiki paha.

O keia mau ain»e kuAiia aka «na ko lakou mau Hoalim*Usn», • ia no ia malnlo o ka Maaa o k» Hoo Ihnalima nni o ke Komiain* o k® T«ritori, ai hoppuka u mai hoi e ke Komiiiaa ,o n« Am» o ke Teritorl o Hawaii, ai lioopuka Ln m»i i>si ai> ke Keeim mai o ke Komiwwi A'na, a malalp hoi oia mea, e hiki 110 i ko Komiaina Aina Aupuai ao koea ■nau Agenapsha ke komo aku «e - «koakea ole ia mai malnn# 0 keia mau apatia aina i hoOliamlioia ia anu Ia ae iawelawe i ka iakou ®au faana ma.'una o keia mau aina me ke ak'eakea ole ia Aka. I"ka manawa e haule ai ,ka mare kaaJ, alaila, t uku inun «kn ka naea i lilo «1 keiu irtau uku hoolimaiima i ka uku o eono mnhiaa o ka Uku iiooiimalima, ai nohoi e uku ia aku paba ka oku i;pqiUma-> liiua o ka malea&ki holookpa, a ina oo ua Mahele, ae pili anā i ka Bqo> limaiima o na aina home ma Oliaa ae uku no ka uku hooliinalima o ek&lu wiūua (3) mai Sematemaba 15, a hoet aku i De-x kemaba, 1932 ma ka Hoolimalima boioka«ui Hanai Hoioholona o ilale»l«da, e uku aku lakou no ka Hookahi mahiua (1) e.uku hoolimaIlma o hookalii tnabina me 13 U,v hoomaka mai ka ia 2 o Nov, 1982 hoea akn i Dekemaba 1932, ae uku pu ia mai na lilo o k« HooUha ana ame na iilo tae e pili aiia 1 keia kuai Hoolimaliaia ana. No na taea akp i koe <e oiiMHi # e i ka Agena ma "W'aiiuku, a mū ,kp«a keena ra»i e loaa pu m«i ai na inea i k.ee aku, a oia no hoi u >Tr. Aijtoniuo Qatcis af o!e ie ma ke Keena oke Konnsina Aina Aupuni ma ka Hale Aupuni o ke Teritnri, ma Honoluln, a maUHa e loaa &i na Paiapaia Aina me na hoa*aka pu aua I*o kei"» mau Aiīui .Ammui e Jb©o-* iimilima ia aku nei ko lakou mau «upani. Hana ia ma Hooolulu, a m» k« £een* 0 ke Komisiua Ain» Aupani i keia la siB o lone 1932. C.T.BAaEY: « aa Ai»& A«poni Joly 5. 26, A*g. 16, 6.

H« mea *do >«i aa rai*o kaa#» oha aope āka n>e« «Itba ele a a*« ika hnikal hela !©*, ann sa lob« I heowawa u ae. XJa ooi maelī akn no ka Mak«i iNul Sa« K.Pua 1 ua EOl4 ka H«« oka I,tta*kiaJ, M« t®na aea 1 ka ic«aa» «4 tn*ktm&k« « p«*i i« «ua jfccaa ma¥*'ua kaaa Ho*«, eja «o h«i o Kapohili M*itta, aa ka mea kai aua i maVem*k« »al &i e h&u « akn koa* &ak« ui&laa&A ke a Oiw llaraij # a ua kaole ie mai U 110 k* Fi|}« Laaakiai l kt!a »nati o!a!o k«pe a S*mvei K Pc«, «1 ka koea aua »0 a a* llo»!oh& ot>a M«oa t>»a u* gei 1a t 0 oia U 'akoo e w«ie Ukou j k« % , K>*ki i una v jt,a Uwe.awe ae yaai hoi *a «ua k«l«a. K keek* ia *nel ltU ttS« s«jtc 9 ka Nni CDHft • H«w*,!. He me» uul ba ltt hoek-? «ta i 11 \ ape 0 ct mm a& ktu 1