Ka Hoku o Hawaii, Volume XXVI, Number 9, 9 August 1932 — EIA MAI KA OIAI O NO KE KULANA HOLO MOHO SENATOA [ARTICLE]

EIA MAI KA OIAI O NO KE KULANA HOLO MOHO SENATOA

I keia m*u e hoea titai rei uia lreia M*kiicnnf nai o kakou, el& ka &ißlti Hoi« M"ho se«atoa 1 ti<nai3 kauuiiiō i* i keia iuBti H e ikē la noi t a ua te!e aku la 5 Senatoa Wini*m Kamaa a hoonwe-uwe )a i ka poe k*b > B3rsta o Pnna, re hooi'.i aoa iaa o V rnt holo hen olemimaa sko nei njrhiisā o Senatoa S L- D sh4 Sr, w«!e iwpeoa 6aa poe lī'iwail mia t>co— nweuwe aut no keia h'ana kakoo '» T)fsba i ua e rr;obo Sc otto* sei, *ka, na 1m he'e'el «k« \* oia ina aap?tj« nia Kepani, se liooili ana J ka ia o keia h- ii » .liuna o koaa JJ.„« Se*»toa i mohi po mai nti ina k» AhaoUip • ke!a Terīt rf. A< iH aku hpi fa Maoao ahewa • kaia Senatoa */p.o ilnna «s na Moho a Desba e uri I f; ::a maoawa, Si n* Moho hoj S ooi niiii n:ai la i k»na kak@j Sna ake i« iina me ka ri:aj »H 1 go laua >no lahni, ak*, he niau. kāt-t?kā maieai ma ko l»ea* kulana hooponō A kaulike h i i ka lana instt ha :a no ki Pamaikal bo"<seVoa o ke;a Terit>ri e kakon.

I» mana * naho eaa j ka Ahao elo, ao" 1 ® lu « S"ts«toa Kaaaau i x«i iki »«1 ik« kekna a k6m Hoa Benatoa, •! ka enānawa s Desha i Ueomane tk<i &i no kona e aua e bc!o liea. i.a laōi ke m>f 1« oia roe>a hur. h(ma o!e iho, "E holo moho ana s : a no ke Kolaaa M-kaiunj t ao ke ku'au-.-» hoi e liweUwe ia roi e Ofwi k a āo ks opio hoi i laweliwe i k» haua m»Ulo o iiui Su o Pua no n* m*Jrabil|i lol'.i roe ka maikai e kana lawehwe ana, no |te Ka - naka boi a ke'a a Hokupuni 1 hpolunohauo fcieVle akn n«t i koūi Ja h§ i hul# koke ihe: !ief, āi at«ha ia h:>] s> ko I na ||oaa eha lehalehu, se! fcaua i mi tuai i kdu« mau aloka o ka feana & ?ak:m t 1 uve iawe pat li, « ksk& i qKu h kv j iuia | ahe mea i nisnao *ul h X*h (

•faa kope « kanaka I niik? »kw U, »jc"Uib it «mu !- > h«pi e kS «e» ftlēb» 1 met mama mu h • pōe e #U iho sua .oahape ■ii, K» inako» e ho# ; Iq Ul* aiakemike ©ke K «.n«HA «j fc»|Oo i koob«Do!s»SC oku a! uua SA !• fcop« 0 &dftt #i? &na, 1

% ; n «• i o alel/a 1 ke'a

:n ! hoohamhauo •. k* ka4.on T,flhui 5 ®e *!*5 au'iiii, lu ua o k&iia ni-u wi'ao ole s malauu boi i liara t hoo.li ;a aku radirua oua &•• hiki' wa'le uo i Keua ha!a ap-a aku la, ''Ae'.e if» koua hoike aiu 1 kōn,i Uiinan b.to Makoiwui bo keU Ka.'aaa nui o Haw-ail, a he niak»iia h i e psa u ana e ke*abi Hawiii uviiikaij ua makeinake .»e o ]Cdiu.a.u nolo Loa ia i \>a-\ A am e ta Oīwi Hawaīi. ak« ni i keua maka'kii ana paīia'/i.kona >k« ka tio īA kulāna aqa ! liako wale ai, r U-e iho Ja oia i

i£#ua kwia a e pii \vale i «u* o.a kql~t*a. Aol« no «in i b«ike 1\ ! r»!ii i kona * hilo hou >o kiia Kvfsua a .ehnlekA * ho u kad ak'i ār riytuin" ēua, ue& h j; 1 ki aī me liono — bai)o oo ta naieahiki eka ! halfi alli mt ' y 1--..- -V A ho'ī uo oia i noi 11tf i ka Des ha kaliieo hou ?na iaia s a ho?a wi'.-' no i k2U ma.ns»wa aoa_e__liete bO'Oii*'enre oel I«a Kiti ona wa Puna, ioeili *na I fca ahewa it» • kona kakoo oie. ia ē ken Hoa 3enatoa i ki-k»o aku isia i ka maaawa a«a « Lele Iwoikaik* «aa n* ia Kulana Scaatoa iaa maa*wa ī aala aka-aei, Ke a-a ,4kn uei nnaft« j>vtia ooii no kn liiki 014 ke b 'jikakn imaa o ka )eat'.leka o I eia Moknpiioi, u« aii niai oia h D<sha a ua ti#olc ia ako U noi e ke k&ik' nm«* *« k*ti Hoa K»Mauapnl- i laA.eiawe h£>oniAu»iwftaui aj no aa uiaHahiii: loihi a e e— i-, <<- ~okw o ka baaa a i uaa.,a i Ro ai&ea Qla an«,

E:a ua elela rkū I* o!a ::tjua o au?iu« ffla Piiua, Jle taea fae'3B sati oia 1 fea pule- ma k* Lur.ikiß! o Hai.i, ae lawe aiu i K8 a* OUauā iioko o -JJa'e o, >»e Alctia aua i h >tlas ai e neho H»i— uo J£cl« Kkaiesj H o Ke Akiia oU, a ke heole ak« «ei wan !n.a& o ka khukhu. a imaa Un & ke Akai o mau aiakua bafpttle r ao!e J e pel«!ei eīa jb»u oīeio $»a e āha#a w»le ana i k« KaS* 6 Hai'i, «o a»ifdi;e ek«lu inakahiki o k«ea noho aaa a m*il» o T e niai 1 ka b«!epule4» Haili.

Aoi« loa eii i ak'* i koa« ho®hlkl h&uob+ttd inin" o U Aiu*, * 'imua boi 5 ka M#kuaiilt e • kana iea« k*'iki maik&i a ke Ak»« 1 kaawi niiai ia o ka Nohe M»re aas», ēia kan» uian olel» poEOi im «4 o kena Kab»t me ka htlaht'a ola iko. "Aole loa e Mlki la'o e aka I keia wah ne wai ia'n ?bu, oiai, a ka ekoiu raa||ah t fci keia • ko inaoa inho aua, aua aihha akti wau i keia Wt.hti»«, a ina e ia aoa' ke a w'ahiue mai kani O'hwīn Ku-| makula -.e"•"law'«U*e. ;.»«,• alaila e' kaa mai au* ke,koik.vi o ka ii;alama . ada am i keii wahit,e malpna o'u, a aUa a*u wakine e inaUma ak* ai." Ua waih« ee « EcMje Namoliala "h"'« hoopii iaia īmea ō ka Ahd'uua me na Boatiasau • ka J3kalesja o Haili, «i >a mānawa i lawe ia ai ke a M"Jopii a Nimoaala liiua o ii«El>ies a holookoa, Ua wāiho: i* ae la keia h «pil ia Ser,atoa £amau ina koaa ta« he LaiiaEkaies a la 1 ia no ka Oiha«a Luna Kkalesi», J f £a ma;ia*a e no<)aoo ia eaa kef»; hoopii ja L«ua ekile.sia Wiliiau) Kaaun, na aiā māi la iioko o'u ka Mo&nop aan n« kela MakuahioeJ I liaipule 9 K«tnBtt a.me kaaa m«ti elei» hope loa ia'.ā .ma. ko'u L*'.ār"-j ! wa. hope t ita we la mv k% Ilale — ! nai Mo'.waMne p u;e ksoa ci£u eie o ho|.e ioa ia'u jnc k'aUwai hop« «aa .ne ia ma kt Halemai Mfiwahine a me k«aā mia oielo hupe ia'u.

*i£ e ko oiani Ho»alsba Ort'o, h« wahi uuiiao Ko'u ia oe, a oja fcvi k« a e ike mel oe i »a keik; 9 kakou, ao la mea « Likl ia «ee haua-mti iio t ha«« wui oe »o ī ko»«, e i'U; ka bikt ?i ee, a «<i o« aku !a wau iwua o kela w«h<ce HNipUe Oiaio/ %\ ho«!au hm u« ka jro«j o Koir» H»ku, si m»e aKa boi 3 ka h.aiuoe' me ka hui»#i u»i i k* A kua aiu ī j ! b®oU» ai k®»a oU au». ai li W c~ I Uwe h«i i kō h iua iut k« 0:ai« ui« ua wili( (• Ull* i pIH di i»c kiml'ok:! . n- ka K*ku*kaji ynle fcri 0 keii OU u?i ketfci * lie Afeaa l haiwi a!oba ati 1« Uaa. 1

"Ta HU=r:wa-e no©no ) ia "āra te J *| o au imun 0 kela au«i-! «3, »e h<? 'ula ē &la nai aūa k«Ts | hioājopf wn'oMin o ke]A Makua-. b!ne Ii( īpu'e o Pu«a i:efco o lea'p maa atsr, a lie oian tjii - hiona n'.i e p#!na ole &i I]ofcc • ua ij( i kn? n ke ola ana tn» ke ar ae', r»t Mi ■ «<* »a'. t<k* 1* waa < hoouiauaw iij.J hoa -froti j leei» | Kt kl s k> Haiun'e, ** haaiw'- i iun::ayra e h«i %nīra~ kuka toc ai me ia a # «a fc«ho ihe la'mikoh iii»n Komile t Uui hou &ku nela, ae «waio bo\ aka iJa >»o rca pono o OhaH& aiaik.ai, » m<fa piha o p« n® ho; Kosa fu«ua@ i nfl oU'o al*ha a 11 Mikuahlim a k»k«u e h'aT "al"u m« U, a tā kaa ma'!a l<ju* o' Sie IKal- ts 0 llaiji k". fco_.kol" O fca w«e aun i kekft _ Ui m&ju J£akust:iue ko{k<»' • hj Kka!esU o H*'' t hui ki» w iraik3l «ku s®, * n ferho aku Hite J^air#4«-Mrī£- J M*ī7 &a*oel hul I3i | )"wn, he uiea j*iīi no ii«i ia $L-m&o o Pr.na, a ite Mi\ -iauoi M x-f'eld ( a iue kuiuai.io pu ti«n o k« Kahn i kei> maii Jtfal;«ahine koikoi o ki Bkaltsiu' e keli isua e hul kukakLkn aaikai aK' l , ie «w&lo Sl<Va, aia iaia <; hoopau i T u efa pllikla aitwāeJ« ;hoo,i«*a Ohan».

M&waiie āe o m oleln a kē Kaht i Makuahme KemiU i koho ia e kd« Ahahni Kuiinkuka uiui.iC'i o'ua T„iirx* uie n j o k* I£W«!esi%. Me ko'u uoi«ku i keia "vati Makuahine *iaipul« •ka Ek-'l<-.va, Ai Iwi olu me ia e hoa a aka olua 1 k« aoe ola ana koua Makuah ne Hai;i U le ,ao kakalii hai o ua Wati u« iiauo loa &'u i i*e ai ilcīro o kut ola atia, a mta p.-iha bt mea )a t heepa 1h aku al koiu nbaoe, aiihi oia a Ua. at Jsoi oja i ka ptrīf o koua Ohaua 'iānmaiia, ae hoohu. linu ia £i lakoa iloko o ka Nohe •ioha aua uia ke'a inua auw, a; iHaiiu ole mai eia • ka ōlni «aa aku iaii. alaila, noooi aku o 1«a iaia s,a ujaa t uiake w*u e liui pu li.e iā, hooKO aku ktia meu Maau.hiae a:to koikoi • Kk*lt;.sln ft l'la'ii, a ua uwe ako (wua o X=:ki « i;e KaHutiapti!e« t»« &© laua h«opuka aieu i -ia o e-io oloka e pili aua i h» M a^tln hioe H»ipuie j t.iU ma keia i.o?a, » ias ka āku i kaua uooioo oie i oln aua o i[ooa Kahnuap»* e, a « ii.o ana' paha ke»* hana aaa e ha.ia &ei ae k» uiānāo «lob? ō'e i MakoakAne i u*a ho»piii*'a a«u i koai elā ?ua, aka, 6 &ii hua o ke!« i»su waiin»va i ko3kahe «loha i* e kei.-» osai; Ma — kūahme Haipule o ka F,Kales a, \yi p#ue aaai U fO ke ke'.ki a ke Ka— haaapule. "X na paha »ia pae ae ia ka iaua man olelo HOHa.

Ei« k#'u mi>uoo e h<Sikc aka ia Olua. ■ w«u e feookatWdle ana mai keia w*bilie Uaole osaī u» a<skc ukha w«« o:e keia woluae «o kc»a u»au ma>«*ki{tj, a ina iu« ke a hia» a oukon e hoalaaU aa j **i, a Ufōf«* īa iiiai keia wablnc niai kaua hana e aalama aei, khili, «4ā »*i k« k«ikoi p k» niilama ana i ol», a e!ua a*& a'« wahme e uialaeaa »jkn *i i Uua ola.

Ua hoike aku la keia maa kwahioei Haipuie « ka Kkalea a o Hal«u ka >ua.cemaki o ke K*ha e hui al ha pu me ā na lut;j 16 ia K o o S<oat.ia Kawau /mua o *»#a Kaha, m<>u ulelo ,mua lo* u« 1 ki.ma : lio tuai a : , oia *; *• ekeu« luai i (eoua uuho. ā«a «ne kela wAuioe ha*l?, a ina e hoo pau ia uiai ana aia» keia hiiua koou*o«i a oakou, alaila e k&a wai aua ū.iiia «'u k* hv(kOi o k* «.ā--laiua &*a l koua o,a t &t ],;q aaa siua a'a e tnaidiua A ui H:ō ro kela.m&u OU 6 baakei f .a.ei iuti i kuua I ilo* nei, a 'iuua i>o io : . iu (gi # | kuua K&bu t<» mau eklo ano £ tua

IU |eka «V:u ao oia i kda »» t a— >iaa ona ia Johu K<>r,> o IlikaUu, a WHUI a k«la wakMiuhA i kaiuaiiio MHi a,i U'u, uh h iiahlla io;A i keia ano leka ;\ Knam; i pala piila aM» %i ibia, a wahi „na i|t« — umilie hoi»< nut «v l kt Kajm o H»ai, 1 «a e k«iihela iA ke*- j !eka imua o P6* uoouuo mji*r^i «oie īo«t lik*m e kubg li (i uu4j i ie ivanaai v\aw <H2 i ka i.oko aiū|nli'a ana me ahaaa ame taQ*'maa k<ikt «ilk.i, < 1

I ko*Kßiv.?u he!e a.nn « fc6l Tl U S Jifne no ke ko\ea ma-ke.a Ho'o taeho f>etnt*>a ana, a 'f!a ke ns malkai a ktia Maī^maka^ o mana. " p*- 90 no oe e'h inaha f fe«fa Holo tntho S«n.toāj Ao3uo elna *e fui* oe ī ka «oho nT*otti h»n ana «e kan' Mtnr ket*l a b«!a 1a *»ao 3 x«ik»htki c)ui., alail*, hMo mal'e* me ke kau maika{ »ni o J^cU f'Co , Uuaa*. «« »,.11 a aku ni oe we ki , aiaka aiālkai ika foe 1 baawi wn' j" iee'a Hilmai ia o* e Mr Kamau. y E kamaiho hon aku aua »akon oialuna o ka Niaau kua ■' Caicau i kalnhea akn b«{ 1 ua luaka.uaka o mako.u "ia Pnoa, K fuka ho» ak-i lai «o i ke l » 4>ul« ae ame na o!«!o kie«a a -e i'ili «ua 1 na o ioua ula aj;a, M '

Ma na haīōle!» a Sc»af«a William. Xaniau | halolelo ai wa kekahi mau wakl n> na hoa!s saa' la oia i fea Kleau "kalia-.li, ā«" paluku aaa hfll i ioea H«a Se — ualoa S.L Desha nekoaa'kokua a kakuo hol i na Haoie oi«i n t u.e aole ;»a o Kaman i noi aku ia iieaaioa D p shā e Wakoo mai i&ia a Oifi no hoi ua

uiya oia oa i kekahi tnau pn« lehaieho o ka ■■>lok'-:pnßi e Ba-— wa»>. Ii Hoio Meho Mdk»i aua oia aua kamailio ako oo ia ISatuuel MaaMka Spencer n® koua holo uo ia Kalen* Makai J>īwi r»o ka Mokeponi o iiawuii aka ikeia mvua**a eia o a ke he o Haioielo tti>e ati ia l».e&ha oo ke kaki-0 o Ko>a Hoa .Senbtoi i ka H a 'Ve, ae hoao au* hoi e kniaakāia a«iu i ika Lahui iia*?a i u\a ke .aiia i tctia mau haole i uioho Be--i *atoa no ke o Hāwā?i nia kela Kau kōho e h.ei mal ne'. He tn»n hae e a uo Hawaii oei a h« 27 makalilki o ka Noh® ena o ka Haku e P ha i la ma Hawaii oei' ā oa nnare h&i i ke'a (nawawa ea haalel; i \a' Ewe Hāwaii ao Katouu hoi i la na haa|e!l i ka Wa^ 1 hine H»waff i» roe kona 01411 heiki Hvw»ii a tta hei a uoto p* i kela īhau £D#hioa me ka lahtil ana « hapila waje ifi fa Desha ke kakoo i fea lahui o keia bin* a Kamau e aok» eei i k<ia inau la 4 He lahui hSi n.na e hooili nel iki Lewa maluna « Desha up ke kakoo i keia mau iiaoie maikai *i hooi.lo la Hawaii aiooa j home qo laua ao ko inua D«au poiua'.kai tp«u eia 00 iiuna o ka.aiua hoekama e aba oa kue i=ik'3 Uua 1.1 i e Seuatoa u»3u aua ia eku ka hewa maluna o kona Hoa SeuBtoa uia luna ō Des«a ao ke no ho< ana i knuaili® ae ai ma ke ākea ua al* nui ola ia Desha ne kani mau haua koku*■«, liapaj laiā a kau i una ō ke Kal&ua . 110 e"ha aiakhhlki i h«[a ae nei aki ika la na« o ka iuaiua ua lioabe«ra loa «ku la ia K»w ni «• ke kakoo i keia tGru Kaiaka maik&i a koe «ale 110 ke Keokeo ana'o ko laoa lii. Maka inoa • koua . M*)kn»hint Haipule aaie kona Makuakaae Kakuuapu'e ē k«la aku k?fcou i k« K®iki hoo oke o e i ka ho ,aJ[o ha oka Mak« akane a ehn nui laia a pela no hoi Ke « feal a niai &i i ke:a uiaaao hoino hao'e <* keia Se.)tt>4 Opi© o ka'Moki?.. puoi o H«w»ii uei. _ ,

He Hm* moliala ko ia H ku o Paha'a no na'hana o Akua oke Ak«a a* fke ja Kana meu <uafka» l kond poe tra P«-*-PahalA « mohaU lou aku j ko n«e Wal©hta\\ l T a haomohala lfv»U nk« !n kola īiian luiul Uo'iua i ua k?»-*kd o Ve 4.ku«a halj lo» aku U ! \VdUn«, Hāvraii te ike «mno ra kan«k" o ke !a tuan hara k* k«ft a m*bamaka «aikno kals«n nīv H*wa?i mS kek o ko k&k»u Aha e hri ma) tn\a keia ae o S4«>iietTi«;ha^ . J., : NQi«)«a<« la ar««t k* h»i»VPA*. n al m«k«n»>!ec ma ka Juu\'i; i r>| $>ill t k*i» F*il» llie. <