Ka Hoku o Hawaii, Volume XXVI, Number 37, 14 February 1933 — HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE IA KONA MAU MAKUA Ke Keiki Opio Hoomanawanui [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE IA KONA MAU MAKUA

Ke Keiki Opio Hoomanawanui

(UaaW t» po— a»ik&i eiipe# Wakelii "Km k«ltB o Hiwali)

- BUKE II MOKONA VII KONA HULI HOl ANA MAI

na palaaia iho £©na kamii eo keia kaawa'* Roke ana 0 B#lāiio*a, aka, aolo hoi pela ka haaoli e keU \ hooKaneaaina ai »* B«!aUona a nohoi * B#isH#Ba l hn?pi!i mdtai ;lca »o keiki opio Pilipi M*ris. Wa kah*k» loa ke ka»aliiw&fcm« Valtrla i ha lilo ana o kt'«» kanaka ana 1 ioa ai I koapili £o koua kaikunane, © ke ano o kona $a iiia loa kana manao ia r>«U lioaa namoli o na fc*ns oiuoiu aloha hoi i panai ia ake « Be!a iioaa imia Iw. a ua haawi ia api la hoi kona laaaao no liola iioaa mamul) o na hana raaiKsi i Ua heāU hou ia raai kela ma na* hoowahawaha r !oko o fca 8ka.9.«...0 : ir#1» kaiaamahine aiii mamuh.o kepa lohe ana na ke.m jßeliHoiia ; hookaavvaU keiki opio wai kona enakaakāee h«aban»u mai, a olelo ae Ja oia mt ka i«o ua.i< "Ae na ke'la ..ka— naka ao la 1 hoao s i,aoka&vva!e ia oa nai ko kaua makeaka.ie mai, a do ke aha hoi keia i hana la ai. Eia nae paha, se!« o;a i iaaa wal« i kela mea i na aole oia i ho«t«he 1 kā"Jeo o V«. Ka«.na Bsanadat«; a k* **oi>« mal nei iina maa hana oiali i' kona ano maalea.

A»l* loa Q$ « haol« a*a i ke:z mea $m e alelo nei be"6Ro māalea a *o]« nohei 6 hiki ift 06 ks o'ele »e, loi» oSā|.h*ls i >-a Kaaw! na*i o Ita!ia jja r a; i ka hanohano o m Kāptna «aulana o kona roanawss/ AU5!a, sa loaa

aāel iaia keia kulana ma fcona «ailōli iho, ai ©le ma kom ano i»! ' o ke ano haahaā loa, ma &ao aa ea ike ko to hn!o&koa i k« sd® akanaal a aaaalea loa o ! a, A*ihtā'o« e k«s kaikuahme i p*nt aka a' kela keikioplo, ua »ai |Oā fcou ? 0b« aoa i m olel© a Cii*tgola no e haan roai ana oia la ©«. : kikahi maka «na n© Kā pookela o ka Bslalioiia mau haaa, Ke wahi Niki'nukn wāt»> no e«, pehea oa e kamai'io māi u«f ia'« pela, ao Ca«ag«la ho! he hanakā mak«a oia a he lānākā ai «ohoi o kona ano h«— !«heteaā. Ua miaoaka mala iho tā oiā »e ka ma«ac aek fcona laiknnane e ikt ma'ana, Mg n» »aa«aw» g Caw>ago!a i hooana ia āi «o Pāiva, oa ano pllī iana ma Dā walii ne hoao wau dna o Cā«āgo)ā t paheīe i an@ @ ktia ka'kiimahine alii at hooili a«a) ka manao ia ! a.

Hc fceonimaaa kona ano na oi ftku ka hilinai aha i liekahi K<pena «amH» o kou hihnai ar,a i leekahi mea >mi i na m«a e poino ai hoa hoalaana, a wa wau i na mea apau i ōlale ia me! ia'a ;n®fu. In* osa i liana mai i Kmi wea « ai &o Va pano o lsssu makuakai'.e hoahanai, ūa hana' mai«iai m« sta roi n1« ma'i kiu mau ' leokua aaa. I LahuhaKa ia oia »<s na maka , hooeeue a paae aka !a i Ue k«f |kuaant t aep«ia n« aka ae'e hv | nana o i im.a raea e ki-na ai, ei* ua m<»a i hai ia iaiai e ka poe i ik« iaia, A Leaha kdu manao i keia aa niwa # kaaa »a: ai o Beljil)ona. alaila baka pono maila kana j i»4Ka ī k«p& kaiie&oane me ka manao ano hooheaekeue & heo naaikoia. ioa « haea mai aea oia i kekahi «ea n» ko kaaa makuakane ma manāo fonoi iho, ai ele i/iu mai oia i «e aiahe!« * hiki ai iaia a« aoho iluna o k«ko)»i aohe Kalaaau? Amila, aa |ulos ih« o Gi»»» Oiaco«o llalo a hapai hoa ae la ow i koea maVra iluna alPĪl'i, Kno paka raai la m« tal»,anao haoa-

h»ifla ole iho. us oki keu* mau olelo as,

Aoie ioi an « hoopaa I )tae «a« oielo, oia faoi teia. ua iKt <»€ «wko waie no o eh% aieaahiU, he k«ikina kekahi poa J,.naa<> ~ pepo oi«) ioa kona hoea ana mai, aoie h«i he inoa pouii kona, aka, i keia naanawa, «a iapa ia 01« h« Naika Belai»ona a ue Haka kioi nu ka h»i «?a 1110 kea— k€o, ai aeia aanawa koi, he Kau oa &« Gavi f m« paa ana hpl 1 nā a?na waiwa? loa o Gavi ma |tcna iieia. Ua hoomaopopo k»Voa e la pee fe«luhehi »st k#i» moc?M«, he m>a ii ke ai maopepo i na m«n pili ia R«laJit»na u,r-s nana ! hoopihf ika ma«ao o kiia kāikavhaSlpe «o B«laHona a6Te na« he mea okoa al*« <i ke Kguß : a Biānadate wsl« no am« C*rtiaffōia, A marr;ult o ke?ā iiiaee i»ea, na1ā I hoilā 'mai ka mahao' āwahia iloko ona' ho Be!a!Iona h mei boi e 1m! »e1 e kaawaīe mai kona taiKuanane mai ka īiīo '«a aaa aku ma &ē £'a3a:' aiift o kekahi naēa okoa loa I mana© apūhi i iela miH wsawai. Ke ike aka r>«ī aa ia oe, aa h« ie ge a nui xou huhu »a a #wai..iaua e Hamilio anid i Ve-~ 'kaKi' la, ayle anei hōi e hihu r,o h«i oe iaia I ea oe rna iiou wahh aJai!& Voii' aku la k«la Kuana a

aax>ti'iaia me' hona mau ma&a 'omeeraee, rae ka mino&ka maa--!lea. ma kona a p?!r<e ilaeia, ma kou ua h'ki ok' *Va ke hana peia, \vsbi ana i kan.aiiio aku ei i kola saiKaiaahine j alii. j H« «au la mahope m*i bo.na j ooho ma|i« ana apl.a he maus&e» « : kamaiiio *k.u ia no Ra laua ma« j#i#io o atla ia mamua. ai seHBfe) j«M© ana ae pa r ba, no kon* h©©-'-ik&ao anei aona nīp.&u («le aku hau». eu ha *aea ana i eWo mv< *ai j iaia. j He ma« puie ewaia paha »a-> I iaope aaai o k<Ha laaaawa ona i j#ha ai, aa faei« ae la Q lielaliona jme ke ano oi a&hei o liana hele ian», a «a HiUi ole no hoi >a \ *-■ jl#ria 110 oti pu ae * 1 1<e laaiia Uelaliona, aKa, ua h*a* |oia e loaa ole ka manawa e hvii i hookahi aku ai oia ffl« l»eia ; i<fiia [a hiKi paha ia Dtfiai:cna ka haa- • %i aial iaia he ms.nawa e hui hoe, ikalii aka a! me h, Ina ua eha o, • Eelaiiona ma ke'a he'.e anu onu |ao!e ba oia i hoiie ti:ai ia 3ata, a ipela iho la oia i mai ai iiu |k£Sika o\a i h*sau:;*wau«i i na ehaeha nui.

I Ua aobo iho la no oia « ka!i iaoa i ka la e hui hou ai ®ia «.e T«f»dor* ai? manawa oia « īke mai ā ; o\va : ia kuīia Haka liona,} ; AVa n«« t;a palaina iho ia ne o'a i kona »no me *1a waie ilao ao Ao'e loa oia I«aka he hi wa!e akn i Ya a!ua!u aaa aku ! ka haokipi mai la Val«ria ma kakahi ano, ao1« nohoi ht itica ok<>a aku kre wal<° rio o Piiipi Mn ria, ka a««a'nohoi ana 0 koohala *> h« miw hora m* ka paani pspa atia a« ao ana iaia i na m«a ua kona noonoo 0 hana ai, fime ka heiuhelu ana i kakaki asa« buke t»ai*ai o kpia keena Buk? ma!ai!j.

I» manawa «a'ike 1a mai !a h« mez © i lehia ! k#ia hana pi»pa, ao k<? TCao na hoi o Paiv&, ua ananao o;a oia ka oi ma 'a h*.na, a hiki wa!e n« i lia Koea-ana mai o Bf!aliona.

Ma t*tā w«nawa, ua uoike aku la o H*A{aiioaa men no hoi oia 1 lehia i kela Ihiina a h« mea nehoi i ao pono ia ' na mea hele kiiaa |ona ku-soa pepa ana. Be manaiwa mamea, ut Uwa m&u ae bo oia i nseo mau ana nani kona kiia paaōi mai me ka aa'<k;oi !oa. Omi he iwnkalua wale no Maka— oiai, «ia »a«, ua like loa keia hoa paani o me hefcabi puaa uhawha, he Ku'a.i* k : e'ft : e kenu ne a he kialana peupow hoi Ke neho ilalo ao kona aaau hma me na wawie he poKote *he an» ©e--teaa konā aiii wawae, ao konii

«au liaia me na wawae he *o l & ahe ano oehaa Eona mau wawg«>, a» «ona naeu papaHna he poepoe h «a like loa me ka poe— po# © ka mahma, a iio ano hii J |tei k®na nanaina, He kulaa» naaikai ole kona nanaina a k? maka iio u ike koke sku ai he maikui ole. 0 na nieii apau t. ikē ia aleu nei e Besaiioߣ he ®ea n-aikai ole no ka mea ua hoike loa »Kkai no oia i «ona ano tee haea e'a I na rne& sno epau, i ku like ai raa kona hs!.*rheiena ma— traekue.

O Ke kelana a e hele

man £ku ai & laia. ma ke ku !s#.a Maita, fei ka ikt ana «ai o kela ī na hoorrak& mai la oia e akaika nui he ln e o'.elo o*os mai sna no htaha ia nei a keaha kou m9k«rriake e iiele mai nei e ike it'u,

Eia na« o ke k«!ana a Eela--Ho»a e hele aku ai e ike iaia. he 3rntar;a » hiki o!e ai hoohala a RebHor?a e hele aku ai e ike iaia, he kalana <3 hiki o!e ai Kt 'Aoohal» iā ae. aka he mea no ia e hoike m?i araa afa he mea ekoa e aki: ma'waho o i^ila.

T k*fcahi la a !a«a e paani pepa i ?na aia ho« o Reh!iona e r.oho ! a»īa a maAona [iwa eha o kona| manamanalima he komo o k«i 4rnn:ukuai nni, a hu'ali mau ana| i na apaii ana o kua aka ai i: «ana ueoa, a { a hoi keh mea e h*U!i Ina Imaa o kona maUa. 0; tana pepa e kua mr».u aku ai i na i a f 'ala kuini a me he !a oia ka, m«a nui iloko o kona manao. Ia ] la»a e pasoi mae ai. aia hei aele I loh« ia »ka o ko iaua t*au !eo, ri | kekahi la ua kahea Mai !a oj iß*laUoot, eaa Haku »i ! i, Wahi a I Beial ; o*a aia»!a hanle iho la oia iluoa o k#na n«ho pulu uln» 1 ? veif i v«lia nse akaaka nmi ana a«. i Alail» ua !tu ae !s o i'ilipi iluna ia nana ma' ia Belahona an;e ka Inana ana i ka e [w2 t ßc ana ma\tsi;a ok€ ua hau'.w iko la v. uha Ua A c aaia ka ar»a ae i konu «uau papaiina ae anehe aku ana • uwe aat ae, oiai. ua r loa |lrftna wsu mtkt i ka ffs : mab, ! AOLE I I'AU