Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIII, Number 27, 2 November 1938 — Ka Huakai A Na Alii [ARTICLE]

Ka Huakai A Na Alii

Ma ia aUinala ua malamaia ae kekahi anaina hoolauea no Ua Moiwahine ame kona mau ukali e ka -Hui Hawaii o Bose(,ona nu ka home o James P. Hunnewell. Ua kukulu ia kela hui ma ka makahiki

1867 a he 30 mau lala o ua hui nei, a no kekahi manawa i kaahope ae ua noho mua no lakou ma Hawaii nei. Ma ka makahiki 1887 o kona papa inoa e heluhelu ana. no ia e like paha me he fauke hoopaa inoa hoolaulea Hawaii—a iwaena o na ohana kuloko oia no ka ohana a Feabody, Burua, Kilmihama, Crocker, Bond, Wood, Parke, Pitman, Gilman, Kennedy, Beckley, Parker Aystin (Aukikina).

Ua hauoli nohoi na poe apau, o ko ka moiwahine aoao a pela nohoi me na hoa o ka Hui Hawaii o Bosetona, a o ka oi loa paha o na lala o keia hui, no ka mea ua hoa la hou ia maila na hoomanao ar>a i ka aina o ka nani ame ka maluhia. He aina hoi i piha na kanaka me ka oluolu,

I ka hookuu ana o na hana hoolaulea oia ahiahi ua hoi aku la kela ame keia no ko lakou wahi like ole. Ua hoi aku la nohoi ka moiwahine ame kona mau ukali no ko' lakou wahi a no kamaluhiluhi loa nbh6i ua ho! aku la a hooluolū i na kino luhi o lakou.

Ma kekahi la ua ala ae la nohoi lakou nei a paina i ko lakou aina kakahl aka a i kapau ana o ko lakou ainar kakahiaka ua hoolale iho la no ka lakou huakai hele aku e makaikal. Ua hoomakaukau iho la nohoi a i ka makaukau ana ua hoea maila na komite a lawe aku la ia lakou nei no ke Kula Nui o Wellesley, a pau ia ua hele makaikai aku la i ka Hale Hana Uwaki Amerika ma WaHham. Ia lakou ka hoi. ma ke Kula Nui o Wellesley, a no ka hoohanohano ana i na malihini ua himeni maila na kaikamahine o ua kula la i ka himeni Lahui o Hawaii, a ua ha- j awi maila kekahi o na kumukula o | ua kula la i kekahi haiolelo pokole i ma ka olelo Hawaii. Ua hoopanee j ia ka huakai makaikai e ka Moi- | wahine Kapioīani a i kokua ia aku | hoi e ke Kamaliiwahine Liliuoka-j lani, ma o ke kanu ana i kekahi| kumulaau ma ke kahua o ke kula. '

Ma ka hale hana ywaki lioi, ua lilo ia i mea ano nui loa ia LiKwokalanf, a ua oi aku kona kona makemake loa e ike i namea ,malaila mamua o na mea. I hoikelke ma ke kula. Maloko o kana mau mea i kakau al maloko o kana buke hoomanao aole no o LHh'Okalani i hoopuka ae i kekahi mea e pili ana i ke Kula Nui o weUesley, aka nae hoi ua kakau iho oia i na mea e pili ana i ka hale hana uwaki. Ma ka po hope loa o ko lakou hoohaia ana ma Bosetonn ma kfi makaikai ana, ua hoohano hano ia aku lakou ma kekahi anaina hoolaulea akea nui i malamaia ai ka ka Holo Mikanika, a ua hoik'eia ae ua hiki aku ma kahi o ka 7000 mau palapala kono i hoopuka. ia aku no na poe i makemake ia e hoea māi ma kela anaina hoolaulea, Ua huliamalu maila, nohoi na Bosetona he lehulehu malaila a ua hoike ia ua hlki aku ma kalii o 12,000 poe i hoea ae ma kela anaipa hoolaulea (O ke kumu no paha i piha kela anaina i na kwiaka mamuli no la o k« lohe ia ana, he anaino kela e ike ai i kekahi Aliiwaliine, a hui ae nohoi paha me n<i olelo » na poe i hoea mua i Hawaii ike maka « hoi aku a hoolaha aku i kela uuhou i poe AmeHk.a.l L. H.

Ua kakau iho no o Uliuokalani maloko o kana buke hoomanao"Ua piha kui loa ka holo i ha po* o na mahele iv i olua « hiki aku i Ke kihi mamao loa aku o na holo nei. Ua iululima pu makou nie kokahi kaiH» kiuwka nui "

Ma kfkHht kakahiiikn usi aln ae la nohoi lakou ]jri fl hwmakankau iho Ja no ka lakou huak.nl hol Ua opwipo Iho la i kahl jx»no komo a pau maloko o na wnhl tipoo]v I ka ix»iio ana o na »nra apa»i ua 3!iu aku la lakou no ksi nmii »im no kn paina hojv> !oa ana nie ko hula mau kamaaina. Un hoea mailA nohoi ka Meia me kana K\a. n n

ka pai na hO|«> ana mo T*!o1» wahme Ia lakon ma kn papnaUm ua makaini mnllu Utkou mo n» lei pua mnoli \'ti !ittuU iho ltt nohoJ na poo a.pa\i ;» hAiuw i na i hoomakuukau Ut ai e kt kuriv nui o ka Hokele n vM tii aku n rh* n n&nah' is Keoni RuUi. no k« mrn ao]i> !io \f&hi <■ hokomo hon alu i»S j m mpaal 1 kE> apau ana n kw iakou j.wm« nna ua hauk l aku U* lakmi no ka rutHt lus»a ti hoomnhii hi'.ii J hei jxin« Iho l»o! kft ni llale I» lakou n«r hni | e nanc:t aiui maloko ka mmi luatm u.i a'i» iik-.j la k* moiwahlm- i k4 vtaUitt<- M ka M*ht I \t aiio <» ka ol<l<« lia«w<. O kana mau tM? Hnwiiu i hopuku *kti al. *t>a hlki no." • tta hoolahA l« «<> kfta mnn oSiMo nutlok«> u ka E\onlng' Tra\cll«,

a ua hoopuka ae lioi he olelo" mai kai loa kela a he mau olelo hoo kipa paha.

I ka maha pono ana iho ua hoolale koke maila no na ukali a ua haalele iho la la kou ia Bosetona a holo aku la no Nu loka, I ko lakou hoea ana keia ma ia kulanakauhale a aole nohoi i hoopau manawa wale iho no malaila, no ka mea ua ku mai ka moku a e haalele koke iho ana no ia Nu loka ai holo aku no Europa. Ua kau aku l la lakou maluna o ka mokuāhiiKulanakauhale o Rome a oiā nohoi kekahi o na mokuahi nunui loa oia au. He huakai mama nae hoi ia i lakou i holo aku ai. (He' mama paha ia manawa, i keia' manawa nae hoi aole i like me ia manawa. I keia manawa he 4 no la hoea ana i Europa.) L. H. Aole nae hoi he halie maikai ka moana Akelanakika. He ua a ua halii iho ka ohu ma ka moana a aole nae hoi i hao iho ke kani ana a ke oeoe o ka moku I i ke ao ame ka po iloo ka ohu." Iloko nae hoi oia ino ma ka moana aole no i po luea wale iho ka Moiwahine Kapiolani, a o ke Kamaliiwahine Liliuokalani nae hoi o laua ka mta mai maluna o ka moku a ua noho mau oia maloko o ka rumi i ka hapanui o ka manawa.

Ua hiki ole ae nohoi ialakou ke hoi hou mai i ka aina a ■ ua hoomanawanui iho la no & hiki i ko lakou ku i ka aina. r ko lakou ku ana aku keia ma Enelani e kakaii ia niai ana. ]akou e na poe.i hoouna ia mai ai e ka Moiwahine Vikolia, no ka hele ana mai e hui me kana mau malihini i ko lakou lele ana aku i uka o ka aina, ua kii ia maila lakou nei ame na wahi opeope a hookau ia aku Ia maluna o nakaa a hoihoi iaaku la no ko lakou hokele i hoomakaukau ia ai. | Aole no he kaa otomobi!e oia mau ' iā, aka. uā hookau ia aku la la- i kou maluna o ke kaa e huki ia e na lio i hele nohoi na hulu a hinuhinu ! kau a mea o ka malama māikaī la.'a u?l uhfta iho la nōhoi ua mau • lio nei me ua. uli welowelo. I ke kau ana aku no keia ua lilo aku la na ka lio ka hana.

Ia lakou ma Enelani, ua lilo aku o Kapiolani me kona mau ukali i mau malihini hanohano na ke aupuni holookoa. Ua hoolala koke ia Iho haan āku ai no ka moiwahinē me koha mau ukali ua hookohtria maila o R. F. Syngc, C. B. i ukali no Kapiolani a i mea hoi nana ē lawe mj o a maanei i ka wa <f*"kona noho anama Enelani.

Ua hoouha pu ia maila nohoi kekahi puali koa no ke lfu Wak anft~ i o ka 4noiWahine e lele aku ai mai ka moku aku a ua hiki aku ko lakou nui ma kāhi o ka 100 a he poe hoi no kekahi puali puhahele imua o ke alo alii o Enelani. Ua hoouna pu īa aku nohoi Bana o ka puali koa mai Manchester aku no ka hoohanohano pu ana i ke aiii wahine o Hawaii nei. '

I ka huakai alii e holo mai ana ma ka muliwai Mersey, ua ki ia maila ma Pu Kuniahi b ka Papu Seaforth, a nakolekolo hele aku la ke o ma na wahi apau o ka aina a he pu hoailona hoi eia na alii ke holo maf nei a ke hookokoke mai nei. Eia nae ka mea apiki ua haawi hewa ia ka hoailona e kekahi mea a ua kani hewn nae hoi keia mau aloha i ka melwahine n no W kani hewa ana o kela mau pu āoW ! lohe ka huakftl a kft Moiwahine ame kona mau ukali.

M«i LHwpōol u» kau aku na HawaH maluna o ke kaahi a tMflo iku la no Norwlrh a o kahl hoi % Takdu i Hlo aku ai i mau malihint'hffnt>hano a na*Knpena ame W.' J. tfteward ma ko kua home, ma heath Hoio, a ia manawa Taol 1c«kahi o na wahi nani loa o I£n#lKhT tTa kaulana r><f!ioi na tif> ka mil e ka waiwni. a no 1» Is\mw na ht laua mc ka «<» i k« nul o ka hooMlo no ka h©6t*u]pa nn<v ia Kaplolunl am* kona man | ukaU. No ka nul loa o ua dala a kela 1 ! mau m i hooiilo aku ai flo fefia p©e Uāwall, ua hooiaha Re na nupppa mm\j o Enolani no ka nooneo ole ne o k«»ia mau m?a 1 ka lftu» men 1 uhaai ai. a ua pu *r hohoi ua mau pppn n?f 1 rts n6 pnha uo Moiwalnne \nkolia kr!a hooiauipa niiA aole ne pfthrt e hana' kt U nuu mea

T 'no kH '. Hann uh» )jhft rt k<»la m«« mea a «• *n* >:=•! ! fco Str>vnnl Inknwalk»* kv?ii h:U!!i- Ma fc<'tenM rßp»whn* \ r ?ia 4 >*U 'au.i h. mt- n. 4 v;\ m:i!th!īJj hnno liūn<\ iut h<Johlht thi> !a 'āni i k<\<ilil plm . a nu V"£f,< %l'i* '-'ht .• i us» nn h.t.>wt mnk.»!»- v Mrv 1,1 t 11. Jtt'i.' V. Vj.; it « \ > V.' V..lm,i»ii, h 1 i,..i.., . ,iv. iii. vn* ■> k<'i«v* Is* il.i i. .1 nt< u > i l iS" < .'Hi.in Kt |.1 i EU.'.iUMU v ! k.<li'V .< V a \ u»iuu i'i. «iV*. u '• 'i l-.i -Mi.'.w.» Lu.i hf Vnnit»Vui« ir.a i,.-, 5i.-:■• ll.i.Vs,\aM. «l V' 1,:!!,. i ,ā u.t luUHiKuiU U» -»t iiiui .« I=. iiri't| Ali*.tO % U< I- v*K\ i h«.n«y l iian.iii as i a i

[IhWK. UMi MV4 i )u*<]j*4lit> l * )«« ~ iutk«4 U #t. kt ,kU *.! o,& kvji|tii ~ U I**. i 4ttit* tw *■ \ A k«j{«i hv<>b«u.i i«t m»s«'kw u ltn' kMltltl>U t)Kt * u Xi . i»Wi UkiUiiUii, * w«v lt<t>4<uk* t«w U, Mvki< u »J l*Mrt 0 k»)n \ luiU »1 5,1» ' tJUi< i IV*?