Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXV, Number 1, 1 May 1940 — He Kaao No Laieikawai [ARTICLE]

He Kaao No Laieikawai

He mea kauiualia loa iii Lnieikawai no ka make ana o kana kane, nolaila oia i kanlkau ai nn Inmkalii analiulu iu« elua uiau 1a keu (uiiiikumamalua la), no ke aloha iaia. Iloko o keia niau la kanikau o Laieikawai, ua haoluio. loa ih<> la kona maii hoa kuka, no ka uiea, na kauoha inua o Laieikuwai mamua o . ko laua iho aua i kai o K*'aau. "He uunkimmniakaiii la e kali ai" kona īuau hoa iaia, a i "iioi ole aku" L na la i kauo)>aia e like >»e . ka kakou i ike ae nei auiloko o ka Mokuna XXII, alaiia, e iiooniaopopo iho lakou ua pono ole. A no ka hala ana o ka inanawa a Laieikawai i kauoh£, ai i kona mau hoa, nolaila, ala ae la na leaikuahine o Aiwoiiikupua i ke kakahiaka nui o ka umikuinanuilua o ka la a: iho aku la e ike i ka pono o ko lakou hoa. A hiki lakou ,i Keaau, ia lakon e kokoke aku ana e liiki, ike niua maila o Laieikawai i kona'niau lioa, paiauma maila mē ka uwe nnn. Aka, hea haohao nae hoi ia i konu nmu hoa ka uwe ana, a ua akaka kana kauoiia 'Ta pono ole, laua." Ma ka mve ana a Laieiknwni, a tne na helehelena o ka poino; 110 ka uiea, aia o Laieikawai e leukuli ana iluna o ka honua, a o kekalii i linm, e pea ana nia ke kun, a o ke- j kahi iima, aia i ka lae, a uwe lieiu ' aku ia oia penei: Q oukou ia—e, auwe! • Eia wau ia Ua luialulu kuu manawa, Ua nei nakolo i ke aloha, tka liele oke kane he hoa piii e? Ua hala-e. l'a haia kuu leUua ala Kookoolau, I ka nae kolopua, l T lii nae o oiopua, Haihai puu o kuu umnawa— o. ; Ei—e. Kia wau la ua haiki, Ua kupu lia lmiia i ka inana -o- e, Ke hoopaeie niai nei i kmi nianawa, I ke aloha-—ia. Auwe kuu ka—ne. 1 keia lolie ana o koiia niau Ikui i ko Laieikawai uwe paiaunia ana, a ; lie hookalii ko lakou kuinakeiiu pu ! aaa, ; A pau ka lakou pihe uwe ana, ole- j lo- maila o Kahalaomapuana, "TTo ; uiea kupalanaha keia, ia kakou e , uwe nei, o ka hamama wale iho no J ka ko*u waha, aole iie kahe mai o 1 ka waimaka, o ke kaea pu walo ae ]a no ia, uie he iuea la i pania niai ka waimaka." I maiia na kaikuaana, "līeaha la ka manao o kana mau olelo?"' Pane aku ia nohoi o Kahalaomapuana, "Me he mea !a aole i poino ka kakou kane." Oleio maila nohoi o Laieikawai, "t*« nmke, no ka mea, ia maua no i iho mal ai a uiauka ae ihh la, n ka hiki mai nohoi la i kal nei, 01010

iiiai ana kela ia'u, o ilt«i i- ;iku oo iu«uiUa, e ptl ae «11 c ik<> 5 ko k;tik<teke, a ? kali nao l>oi ot> ia'u a J i>o k«4a la, u ao koia i>o akti, a po hou ua la» alaiUi, ua nuiko au! ka na i hoike mai ai in'u. Kali. iho nol au a liala kona iuanawa i kauoha mni ai ia'u, uianao uo noi au ua make, oia wa\i i nolio ih-> noi a hiki walē mai nei oukou la o uwo ak\i ana wau." Pane walla no)ioi o Kahalaomapuana, "Aost> i make ko kar»\ nana 1« aku i kela ln, ua oki ka uwo ana." A no keia olelo a Kal»alaomajiuatui, «a h«opa« vu> lu lukou i V.u wsv<. 1 , ana a kakali aku la a hala na la ! eiua, a aoie nohoi iakou i ike i ko ko « ana o ka Kalialaouiapaana | mea i olek» aku ai ia lakou, Nolaihi, ] Ihkhiihu hou aku 1« o I,aioikawai i ka uwe a hiki i ko ahiahi o ko koiu j « ka iM», a inai ia po a wanaa»». akal»i no a loaa iaia ka hiauuv. ; la Laieik&wni keia i hiamoo ilio «i. kw and no o Halaauiaui ka | wahine hou. a hikiloie ao ta o ī.ai ; eikawai. I ka i-.oi pono ana mai ko.' 1« o ka hooniaopopo ana, ua iko ilio t 1« «ia, eia ka lie moeuhano wuio tio. īa manawn hookahi nohoī, u;i !o-, aa aku in la Mailehaiwale ho nioou ; l»ane, ala ae la oia a lioiko aku la i ' m«e ka ia MaiiolauUi amo Mailoka lohe», a ia l«kovs noi noiu»! o hanm mn nna wo koia m«vnham\ \tst \ ! maila o ĪAMkawai a h»«lko maila , nolioi t kana nuxv ' 1 la o Mailelaulii, "O ka niu kon nohoi ta e kainaiiio noi. ho . «w MailHmiwalo" B halml ann n<» !ak"u noi 5 ua man »»e noi, |\uoho ivmi?;i ko Ka , .. in ik« ana mni ia Mk«m nel ua ninau tuaOa he ab» la ka lakou o waiaan nna. M» l H»Rila nohoi o Mailehaiwilo I ka o»oe i loa« lala, a i>eno ! ,: , «k« ok> I Paiiuli, Inlo a<» \a lla'aa ni«*| ti lawf ae ana n»* \a (Ka hti» m C a holo aku no; t« , k«hi e aku. k« ak« iioi u* 11 ko>» mhane muia is oUm. a h f ki:oV] w«le *e nel nohol ««.*■ j I k'O M*ilehaiwsU s lx«>!ko aī'ia ivis; ] I k*ita a»w?nb»no k pau. a Imī um«:i,'. {

nohoi o Laleikawai i kana moe, a i i ka puu ana, i niaila o Kahalaomapuana, "Aole I make o Haiaaniani, kali aku kakou, mai nwe, lioopau I iiii waimaka. A mamuli o keia mau olelo a Kaliaiaoumpuana, hooki loa ae la o Laieikawai i kana uwe ana, a lioi nui aku ia 110 uka o Paiiuli. (Ma keia wahi, e hoohuli ae ka kakou kamaiiio ana no Halaaniani, a maanei nohoi kakou e ike ai i kona koiolie launa oie.) Maiioj)e iho o keiu oleio anu aku a llaiaaniani ia Laieikawai no koua inakemake ana e pii e ike a halawai me Malio, a ia iaua i kaawale ai maliope īho o ka Halaaniani kauoha ana iaia. I'il aku la oia (Halaaniani) a ha-, iawai pu i»e Malio. a ninau nohoi kona kiiikuahine, "Heaha kau o ka 1»« ana maiia o üba nei?" ī aku ia nohoi o īīalaaniani, "I pii hou niiiila wau ia oe, e niai oe i ko'u makemake, no ka mea, ua ike aku wau he kaikamahiue u'i hou i like 110 kona nani me ko Laieikawai. "Ma ke awakea o neliinei, ia'u i puka ae ai i waiio mai ko maua ha|ie ae. Ike aku wau I keia kaikaI maliine opiopio a he u'i nohoi koiui | helehelena; a nolaila, ua hauieiiia ino la au i ka makemake nona. j "A m> ko'u manao ooe 110 ka mea j nana e hoopomaikai nei ia'u hia na j oiea apau a'u ē makemake ai, noiaiia la. wau i hiki maila iinua ou." I aku la nohoi o Maiio i kona kaikunane, "Laieioheiohe aku la na, o kekahi moopuna a Waka, ua hoopa. I luu ia na Kekaiukaluokewa, i wal liinehoao. Noiaila, e hele oe e makai [ i ka hale o ua kaikamahine la me fk-> ike ole ia mai. i elia la au e mai kiii aku !ii. a ike oe 1 kana hana i iMau, alaila. hoi aiai oe a ha'i mai | i i'u, ;ilaila. na'u e hoouna aku ia I oe e hoowalewale i ua kaikanmhine i la. Aole e loaa ia'u ma kuu nmna, | n« k;i inea he eluu laua la." j X«» keia mau oielo kuhikuhi a Mali«. l'.ole aku la o Halaaniani a ha- ; lua mau mawalio o ko Laielolielohe h:ile nie kona ike ole la mai, kokoke ;Uu:i anahuhi kona hoohalua aiiii. a ia nmnawa oia i ike aku ai i ka Laielohelohe hana, oia hoi lie kui lehua. Hoomau pinepine aku ki n<> <>i;i a hala he mau la, ua liooī ;Mi aku la tio oiā (Laleloholohe) i kaM iiana maa mau o ke kui leliua. !ioi aku t« o HaiuanhuU a halaw;ii me ke v kaikuahine e like nohoi nie kaua i kauoha mai ai. fa ha'i aku ia nohol kein i na mea apau e liki? me kana i ike ai no Laieloheloiie. A lohe o Maiio i na mea apau i hoikeia aku e Haīaaniaui, a ia manawa, hai aku la oia i na mea apau e hiki āi ke hana ia no Laielohelohe e kona kaīkunane. me ka i ana aku ia Haiaanlani, "E hoi oe a ma ka wiienakonu o ka po, alaila. pii mai oe i o'u nei. i hele aku ai kaua no kahi o f-s>ielohelohe, ( Aole t pau)