Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXV, Number 30, 20 November 1940 — Kumu Manao Maluna O Ke Ola (Kakau la e Ruby A. Bright) [ARTICLE]

Kumu Manao Maluna O Ke Ola

(Kakau la e Ruby A. Bright)

Kumu Manao: —Akepau Malalo o keia poo manao e noonoo ia e pili ana i ka ma'i akepan pili i ke akemama ke kulana o na ano apau e piH ana i keia ano ma'i. O fee ano o ka lapaau ana e kau ia no ia maloko o eiua laina —o ka mua e hoopapau ia ma o ka hoola ana i keia ano niai a i ole e kalele aku maluna o ka ma'i a i ole o ka hoohanau ana i ka wa akahi no a hoomaka; i walii no kona neenma ana nia o ka ma'i e hoohana ia i loaa koke ka oluolu. Mamua o ka hana ana i keīa, he mea pono e hoike aku o ka pale ana aku oia maoli ke kumu nui e liuli ia aku ai. A he mea oiak» o ka hapanui o na nia'i nkepau e loaa uiua ana i kinohi e hiki ami no ke hoola ia. Ma na mea i liuliia o keia au iho la, ua loaa ka ike no ka hiki ana o ka ma'i akepau ke hemo mai kokahi kanaka a i kekahi kauaka akti i na e hanu ia aku ke ea i piha me na anoano o ka ma"i. a i na ua kupono ke akeuiama iloko o kekahi kulnna kupono no ka eml mai o ka ikmika, mai kekalii ano mai, t kupono uo ka hoolaha ana i na anoano o ka ma'i ame ka hoio ana o kona wai make. O na ano ma'i e pill ana i ke akpmama e nkali mai ana, iloko o eha laina i hooakaka ia. O ka hoomaka mua loa ana i kekahi manawa e kaa mai ana malalo o ka inalu o ke kauka, a ma o ia la o Imawiia ai ka moolelo malalo iho nei e pili ana i ke kauka. O kekahi nieu ma'i mamua aku he ikaika a he maikai kona ola kino a i ole homail mai paha ke ola kino, e iike me ke ano o ka nia'i, e hoomaka ana e emi pu wale mni no ke kino. Ua lilo malla ke ola i haawe a e lilo ana i mea hollioi ole ia. 0 ka ioohia ana i ka lia o ka Hi i kela ame keia la. i ke kakahiaka a i ke ahīahi a o ka hookunm mai no la o ka piva a o ke kauka i īmakaala ole \ia lapaau wale iho ia 1 no i ka mea ma'i ma ke ano he mar; uiama aole he kukonukonu. O ka noii ana me.ke akahele. e niai ana ia I na wahi o ko akemama, a e kokoke ana i "ka we- * iau ma kekahl aoao a l ole ma na aoao a i elua, a o kahi hoi hooloihi 4ki ana me ka lohe ia ana o kani Inonolo ana. - ' J 'ī Ma kekahi olelo ana, o ka mua o *keia oia no ka hoopaa ana o ke kanka me kft hoohakalia ole iho i keia ' m»M mri no ka hoopakele ana 1 ka ~ma*i a e noonoo ia nohoi no wa pokole. Ma kekahi ano e ae. ■ o ka iia o ka iii, o ke kahe o ka hou, |h emi pu wale mai no ke kino n na-| $ohla keia ano ikaika, ame ke anoi $iui loa, he kunu ehe, hookananuha a hoomaka inaila ka pii hikiwawe loa o ka pll īuahuahua ana o ka ma - le. O ka mauna ana he kupalanaha, e kahe nmu ana ka hou, a e hiki mai no auanei ka make he mau pnle kakaikalii e hoea mai ana. O keia ano ma'i ia oia no ka ma'l akepau i ike ia he ma'i holo kainupu. O ke kolu o ke ano ua hookomo ia mai mamuli o ka emi pu ana mal o ka ikaika a i ole o ke kulnua paha 0 ke ano maikai ole ke ola kino, a 1 oie lawe ia mai iniua o ka noonoo o ka mea ma'i ma o ka loaa ana i ka luai koko a i oie amaamau ka luai koko ana. O keia ano la e ho-l 10 no ia um kona alahele me ka hikiwawe loa. I kekahi manawa o ukali koke mai no ka n\ake n\aum-| 11 o keia luai a koko atut; a mu ke- j kalii ano e mau no keia nia'i no ke- j kahi mau mahina a e make no keia mamuli o ka paupauaho. j O ka hope loa, oia ka pap;i eha i ■ hookumu ia uiai na poe i emi akn! mai ka inoino a Oki loa. O ka nma,. e "loaa iakou i ke anu," i !vek;u'. no ka manawa i oi aku uuuuuu o ka mea kupono, a i ka wa o lakou e maikal ae ai. ua ukaliia īuaila ia e kekahi aim liou aku, a he hana nui ka hiki ke hoola iu, a hiki wale ii« I ka wa e loaa niau at i ke kts au. īa manawa koke no tia hekau niaila ka emi pu o ke kino, a nalo Wm aku ka ikaika, a e huhai tnau mal ana ia no ua mahina ieimleiui « mau makaiilkl paha. a lie uUio*hl kn pii maikai a«a mal, a i kekahi nmoawH e hik(wawe ana, a < keia umn«w« e malkal «e aiia ke kuhuui, a 1 keia manawa e koikol ioa iho H»m, a hiki i ka haliai ana inai o ka make niai keia emi pu uiai, a iue ka Numonia, a i ole o kekahi mau a«o » p«ha. 0 mau kutaua n kaheie ia, i hiki ai ke noonoe ;a ko iakon lapann ia ana me ka kupono no ka mea e haua ia aku *i. 1 ka wa e ike ia aku ai kekahi o keia auo maluua e ka n»e« a ht> hoailona hoi no ka I»®* e ana o ano u)a\ s he m«ft pono no k«kafei k&uka kakulu i kekahi uiau hai\a pi'" 1 n« «ia kekahi xii.ea e iuii ana i kn poiio o ka noho ami nia kekaV,i ma ano pa.-t pu hr

j mea pono e haalele oia ia kulana a e lawe ae hoi i kekahi huua ma kahi akea eia nae hoi aole e ukaliia e ku haiia wailio waie. I na no o ka waiho wale ana he mea e oia ole, ua oi aku ka maikai o ia īuamua o ka haua i hahai uiua. i ia ai imamua: i na hoi o ka uiea! ma'i he kupakako, he mea pa'i pepa, a i ole he me ahumuhumu! buke, a i oie he kakauoieio i noho i paa ma kona pakaukau hana maioko o kekahi luini i lawa ole ke ea, j a e pulu ana paha i ka ua ,e ioaa ana ka pilikia uuku a i o!e aole uo paha i ka wa e pulu ai, e hoololi koke ia i ka wa e pau koke al ka hana, a malalo o keia niau kuinu ia 0 ka polno e loaa ai i ke anu aia ia ma kp kulana haahaa. O keia iho la na mea i loaa ia'u mai kekahi buke mai e pili ana i ke ola i kakau ia e Hohart Hare, M.ī>. 1 na paha ia lawe mua ia mai keia mau hana lapaau he kanalima makahiki i hala'e nei, i na la eia uo j kuu wahi kaikaina o uniikumama- ■ luu makahiki ke ola nei. Tīe umikumamaono wale no o'u makahikl iaj manawa. i ike maka a i kau 1a weli j i ka make i kona wa i kii mai ai he oono o lakou. I T"a hooponopono wau mailoko! mai o kekahl huina o na ma'i auie na mnke weliwell iloko o ko'u oha- j na ponol. Owau noluu ka mua loaj iloko o na leeiki a ua lawe hanai ia j eko'u kupunawahine kane ole u uaj haawiia ia'u m niea npan o ke anoj o ke.ola ana o na pepe ma na kula-l na ola maikai. ' j Xo ka maopopo ole ana ma na ! maheie o ke ola ma TTawaii nei o , ka mea ia nana hekau mai na popilikia he nui iwaena o na kamaiki' ame na poe makua o ko'u laliui Tīa-' w'aii. Fa ola maī au no ka liooiaio ana-a o kekahi ua kukuuiia Iloko o ko'u noonoo oiviopio a i hoohua mai I n:i makahiki ma'hope mai. I*a hanau ia mai au me ke kino maik'ai e like mo ka hoiko a ko'u makuahine, a ua hoike pu mal nohoi olu no ko'u pakele ana mamuli o ka liaawi ana o ko'u kupunawahine ia'u i na laau Hawaii. T T a ninau aku nohoi wau iaia heaiha kona mra o ka liaawi ole ana 3 kuu mau pnkii kaikuuane ame kaī-j kaina i na lanu e *ike me ia i īianai j ia ai au, ua hiki ole iaia ke haawlj mai i ka pane pololei. no ka meaj ua hekau aku ka weliweli ame ke kaumaha no keīa haawlnu. : (Aole I pau> j