Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXV, Number 38, 15 January 1941 — Moolelo No Aukelenuiaiku [ARTICLE]

Moolelo No Aukelenuiaiku

A lohe kela i keia mau olelo a Aukelenuiaiku, aloha uial la ia. "E walina hoi ia oe e kuu liaku, Healia kan huakai o ka hiki ana mai?" Olelo aku o Aukelenuiaiku. "I kii iiiai 'nei au i ka wai ola ioa a Kane, no kuu keiki ame o'u ruau kaikuaana " Ninau mai o Kanenaiau, "ua pa-u loa nae palia?" I aku o Aukelepuiaiku. "Aole i pau". I mai la kela. "Nana ia i kuu piko." Ia Aukelenuiaiku e nana ana i ka piko, kuhikuhi .mai la kelu i ke ala e lele iii. "Auhea oe, mai leie ma keia aoao o pa oe i ka ohe, no ka mea, ■ ina e pa ka ohe, o ka halulu no n'i <> ka olie, u lohe ko kalkuaana, paa ka wai, aole e loaa mai ia oe. Nolaila, maanei oe e lele ai, alaila, loaa ia oe ka wai ola loa a Kane." A pau ka olelo ana la Aukelenuiaiku, mahope o laila, lele akula o Aakeleuuiaiku a kau ana iluna o Hawewe. A like ine na olelo 1 kela mau mea iliala aku, pela no ka 61elo ana maanel. I mat o Ilawewe, "B kuu haku, heaha kau huokai o ka hiki ana iiiai?" "I hele jnaS a\v e iml i ka wil ola a Kane.'Ma wa, olelo mai o hawewe. "Mal lele oe ma ka aoao hema, o pa aufinel ka lama ia oe, halulU, o ia n lohe ko kaikua'ana i lalo, loaa ole ka wai ola a Kane ia oe. Nolaila, iQaanei oe e lele al, alaila, loaa la,oe ka wai ola a Kane."" O keia mau kanaka elna, he mau kupunakane n'o Aukelenulaiku, ma ka aoao o koiva makuawahine, o Kapapaiakea. O ka nui ame ka loihi o ka manawa o Aukelenuiaiku i lele ai, mai ke kanaka mua a keia kanaka liope elua . mahina oka lele ana. - • A haalele o Ankelemiiaiku i ke kainailio ana nie Hawewe, lele hou mal la o Aukelenuialku a kau Uuna o Kaneaenae. A pau ka Aukelenulalku olelo ana nona nme kona mau ,makua, te<»mo aku 1« 1« olelo ma ko Kanenaenae pepeiao, maopopo ua plli loa o Aukelenulaiku iaia. Alaila, uwe iho la iala Aukelenuiaikn, a pau ka t»we ana, ninau aku la i&. "Heaha ka huakai a kuu haku o ka hiki ana m&l?'' I aku o Aukelenuiaiku. "I~kil mai au iku waS oJa loa a Kane, no knu keiki ame o'u kaikuaana." Ninau mai o Kanenaenae. "Ua pau loa nae paha?" "Aole i pau loa." "Ae ua lonn, iiaoa la t kuu plko I pol<ilet." Ia Aukelenulaiku e nana ann, I niai la keia. "mal lele auanei oe ma keia aoao la, o pa oe l sca loulu, haluUi. O ia halulu a lohe ko kaikunana i lalo, paa ka wai ola a Kane. aole e loaa mai ia oe nolaila, maanei oe e lele ai. Ma keia lele ana au a iiiki oe ilalo i ko kupnnakane, a nana oe e olelo jnai, alalla, loaa ka wai ola ia oe," Mahope o keia oleio ana a laua, lele niai la o Aukelemiiaiku a kau ana iiima o Kuemanu. Olelo iho <> AukelenuiaLku. "Nau no ke kupu owau." Nlnau mai kela. "Na'u na wai?" "O ke keiki au a Kapapaia kea laua o īku." A lohe o Kuemunu I keia mau olelo, uwe Uio 1a ia

ia AuKelemiiaiku, a ninau ao la. "O ka moopuna no oo a Kapoiiio Inua « Kanioo'mane!!?" "Ao," aku o Aukeleimlaiku, "ae, owau no ka Inua moopuna." Alaila, uinau niai la o Kuemanu. "l|pal»a kau huakai nui o ka hiki ana maiF I aku o Aukelenulaiku. "I he!e mai au e I.inl i k;i wai ola loa a Kano, no kuu keiki ame o'u kaikuaana." "ae, ua loaa, o iho iialo i ko kupunakane. aia Ualo kahi i nolio ai i kekumu o ka palf, oia o I.uaMnekaikapu, ua makapo nae. A lukl oe, e puU'liu tuaia ana kela, hookahikauna waia, i lalau auanei keia hwkahi, lalau hookahi, peia a pau na maia oha Alaila, nana $tt e lalau iho n nele, olelo iho "Nohea 'n !soi koia kalohe i hiki nmi nol;" Alaila, la lau kela i Kh lehu n lu uui ka aouo akau, holo oe i»a ka aoao lienia e ku ai, a pau la. lu hou ke'a aia ka aoao ho,ma. holo oe ma ka aoao a akau o ku ai. Mahope o lailu, na na aku oo l ka lalau L ka lehu a honi l ka ihu, a 1 klhe kela ma keia

nana ana, iia hont i ka hohooo kanaka, alaila, malama oe ia oe iho, i o make oe i ka luahlne. Nana aku I oe, hookahi make I koe, lalau kela i ka ie hohoa a hili ia oe, holo oe ma | ka hema, a huli ma ka hema e hili ai, holo oe ma ka akau. A hala keia mau mea, aiaila, holo oe a pii il'una o ke kua e noho ai." Maanei, e waiho kakou i «a olelo o ka launa ana o Aukelenulalku ine ke kupunawahine, a kona kupunakane i aoaoa mai ai, a e olelo kakou no ka pau ana o rta mea make a ka luahine ia Aukelenulaiku ame na olelo hope. . • A pau na mea make a ke kupuna'wahine, alaila, pii ae la o Aukelenuaiku a noho iho la iluna o ka uha, nlnau ae ia ke kupunaWahine. "Na wai ke kupu o oe2" I aka o Aukelenuiaiku. "Nau no." "Na'u na wai ?" "Owau no ke Keiki a Kapapaiakea a me Iku." A lohe ke ku-

punawahine, olelo ae 1 aia ia Aukelenuiaiku, "o ka moopuna no oe a Kapoiao laua a "Ae," aku o Aukelenulaiku, "ae." Ia wa ninau uiai la, kona wahune. "Heaha ka huakai nui a kuu haku o ka hlki ana mai ianei?" "I kii mai nei au i ka wai ola ioa a Kane, no kuu keiki ajne o'u kaikuaana. "Ninau aku ke kupunawahlne ia Aukelenuiaiku, 'ua pau loa nae paha?" ','Aole.;\ "E ka īuoopuna, e nana mal oe ia'u, aohe maka, ua makapo, aohe Lke aku, aole paha auanel e loaa ka wai ola loa a Kane." Ma keia mau olelo a kona kupukomo mai ke .kanalua ia AuktBen«laikū no ka hpoko ole ia 'o kona Inakemake.' Nolaila, noonoo iho la o Aukelenuiaiku a niaopopo ia, i aku la-j[a,. ILke kupunawahine. "E hele kauā iwaho," a lolie ke kupunawahine, ae mai la ia. Alakai

* r T Ti ■ r V " aku la o Aakelenulaiku a hiki lwa: bo, hoomoe iho la 1 ke kupu»aw%lune joialalo q ke komu niu, pll ae la o Aukelenuiaiku iluna o ka niu. a loaa elua muo hou o ka niu. Ma-, hope o ka hahaki ana a 4ukelenui\ aiku i na mjio nin elua, kaheti iho la i ke kupunawahine. "E Luahinekaikupu e, e nana ae ko maka i ka lewa." Ia LuahiOekaikapu e hji\ li aua ke alo a nana i ka lani, ia manawa l klola al o Aukeienuhilku me ka ikaika loa i na tuuo niu elua i na maku o Luahlnekaikapu, jniaila, puoho ae la ia a uwe ihj> la A j|is, ka leo nui. "Auwe hm maket'* |£&hea ilio o "Mai uwe 4 oe, ana maka ,maiajua o miAala Jke maka." (Aoievl psu) , (