Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXV, Number 42, 12 February 1941 — Nuhou o ke Kula o Kamehameha [ARTICLE]

Nuhou o ke Kula o Kamehameha

(Kakauia e Abrāham Won) ! HOOLALA lA I Ua pau iho na hana nb "ka lioolaln 'ia ana no ka malama aku o liekah! palnā e na niahele nior o na Kula o Kameiiameīia, ina' ke ahl&hl o Pepeluali Tb nia £a tu-| ml a!na o ke Ktila o I&mehamelui' o na Keikikane. O na i>ei*esi(3ena o na papa oplo, oin hoi o Rutls Neetiham o ke kulu o na keikikane o lakou na lunahooniuiu nui. O Marguret Ng nnie I?iehartl P.!aignleli na Junahoo,u»i?u o kc kouilie hoolilwahiwa. O k<> laua mau kokua aku oia no o Kaniau Tox, L><irothea I>!as, Katherīne Fitzsini-' mons, Cathcart, Abraham : W'on, Louis Agard, Robert Gotnra<l' ame William €rabbe. ' Na hoa o ke kom!te meaal oia no o Anna MorrLs auie Henry Awana, na lunalioonmlu; Gotdie Keiiinoi ame I>aniel Akaka, na hope. Na komlte hoolauna ame hookipa ma ke ano he lunahoonialu ota no o Huth Magpiong ame Herbert Heu me Oari l?ode nia ke ano he hoj>e. Ona komite kouo oia no o Jullet Feireira aiue Josephine Daniels na ] iunahoo.malu a o Sedla .Tensen ame' Mary T.vau na liope. ; \

- - r - <Kakauia e Ro#e Wit«iams) Eīr ba papa o nn opio "ke īmna ■ nei i kekahl hana nmi nā ana hulna-' ha mai o na pale papahelo, ma Kala o Kamehaineha o na Kalkamuhine. O kekalii o kela' mau ana 11 hoohana Ja oia do na pna, na nu anu l kokalU muu jnea e su\ O na kaikaniahlno e hana nei l keia mau hana oia uo o Blanche Youug, Emtly Cobl)-A<3ainu, PorotUj", I,et«on, Kaniau Cox, Ōohile Kelii- 1 001, Dorothea Dias, Iris Johnson, Margaret Ng, Sedia Jensen, LeileIma Cathc>art, Bose Crdhhe, Alama Ayers, Mary Tyau ame ,Tuanlta Me Keague. * O ka mahele B o ka papa sophomore J:e laweiawe nei i ua haua pena. He juea aoo hou koia i kekahi o na kalkaimihlne, O na kaikamahlne e hana nel nm kela tualieie oia no o liose WHiiatns, Eleanor Mansfleld, Ilannah 110, ?telln Corkett. I.uana Foreytlie, I.ouiso Kalwi. Rosemary ehalmei*, Patsj Federeell, Porlta Yisn, Ot N rlruiīe Miller, lieniioe llunt, Ithotta Aun Iloli, Audrey MacDoual<l auie īreue Wlehke. 0 ka uiahele B o ka ehi ke hana noi i na ana uahu. Eia na iuiikiuuulūne ke huna iiei i ua aua kii o nn lole a lakou i makoniake ai e kowo, a e iiiehie ai ke uuua ia uiai. Rla nohoi nn kaikamahine o na l«pa *htlfti ame ewalu ke hj\na nel ī kefeaht niau mea e »e. pena pn fiei nohoi l na mea a-Hakou e ike i«au nel ! kela aiiie kela la. O M!ss Kvelyn Kriek3?o« ke ku nm a'o ma kela tnau ike nia Ve Ku la o Kaiwhaweha o na Kaikama hiiM». .. \K«Knwi« • Eiotte KanaUi) KA.MEK6 O NA KAiKAMAKINE O AUUineU ke&ahi lahv

WKa *Miomore ke Kula 0 Kameliauielia o na Kaikamfihtne, wale no ke kaikamahine i kikokiko lie 4S liua oleio iloko o hookahi niinttjfee nie hewa ole !loko o fee£!Vht F lPfoiVkiiku klkokiko"fina 'Se*tTink'ana, o Miss Mau'o ma keia maH, ke hnawi akt] kekahl palm kani?ke." •••«***— ' °'Sta l'A Tnoa leHpaknpA im tke la* e ivni<!red ma tca !noa o "Sunnv" e ka lehalehu o kona nmu hoakula. O na kalknmahine lloko o keia maheU oia no o: Elofse Karrattl—he 62 huaolelo l!ot:o o ku nilnake, Alioe floo, —69, Henrlett;>. I-aeha—sß, Ivj Kennoano~R2, W!tiona Ing—49, Pearl MarrisoU —50, Pauline Moss man—4B, Elalne īīainlo—49, Leah Vet-&ham — W; ame .Tosephine Adams—47, MUdrt»d Mngpiong kai kikok!ko m:' (Kakauiā « s teah Nee<^ham) , * E NOHO AĪS[A MA KE PAKĀUKAU'ĀIN'A LA HANAU NA KULA Q KAMEHAMEIiA— 0 I<eah Iv'ee«ibaai, he sophQiuore» he bautnan« no ke Kula o Kaiaeiuuueha. o oa Kaikaiuahine, a kuikamahine boi _a Mr. ajoie Mrs. Ueonee L. Needbaiu o raaybau, Hamakua, Hawaii, ke noho ae ana 014 ke pakaokau ojua la hanauu Q Mi; riaiu Cr«W#e, papa ewaiu a hanmana nohoi 0 ke Kula o luLiaelia o na &aikamahine, kalka•oiahiue hoi- a George CrabtH', o Hllo. am"F~l , iilanl Clark, he 6enior, kaikomahiae a Mr. wue Mm R!chard Olark o Hilo, ke noho pu ana lua keia pakaukau la hanau l hoonoho ia ao ka mahUm o iauuaU. O kekaiti aiau kaikamahiae e ae e noho aua ma ke pakukau !a haaao oia no: Murlel Kanahele, X>om>tby Lemon, Ethelw.vune ChungHoon, Winoua Gouies, Portia Yim, Emiiy CVttob-A<iams. Oathoart, Helen Boafuer, Keaolani Paoa, MiKaai Crabbe£ Elien MiHer,~"Josephine Enos, Piilani Oark, Vesta Parker, Ffeari Souza, Anna Eagles, Julia Srewart. Nancy Aea, Barl\ara Keek&oeAa, Aliee Goo, Heather Andrews. Leileliua Becker, Majorie , MlU«r. Myrtletnae Preiulergast, Mil 1 wmio okwuer. Ix>ulse Kalwi, Ivj | Keanoano, atue Beruioe Honila. i (> keia mau kalkamaMue apau I aia ko iakou mao la hanau lloko e Ina niahina o lH Y ketuaba ame lanu- | aii. I (Kakauia • J. Dani«!a) j HOOMANAO LA HANAU 0 | LUNALILO j Um maiamaia ae na hana hwiua- ! nao i ka ltV o na la hanau o Moi i Lwuuuo luaioko 0 ka Holo Loaall' [ 10, kekaM 0 na hale o eono nia 1% I k«bua hou o ke Kuia 0 Ka&u&iuuei Ua o aa Keikik&ne, uta ka ia 31 lbc t»«i o īanuaU. l!a kahea ia aku na i bai« Uou o ke Kula o Kaaie&ame,lm o ua keikikane mahop* o ua aIU I (<obo o Hawaii 0 ka lalaul alii o EaI uiv4iau)eiia | l*a«&* «a &04 hauohano l i uwi \4a uo 0 M}\ Mw, WiULaui : Tnv!v>r, Mr Taj,ior koua <>•» V\'u.uohauo aku, Iko laun n.'iiu h<n<hanau me tta AiuaI lu. a o na piU kt>ko o Lunaliki j e ota iiei. 0 l.uua,Uio aw« Mtr, Tailur fee mau laaoui iuai iui Ka I ko kiUkuaimu. u Kiiue I iiameiiu k.t r.u v Ma ka la. I uao ust Ihh u r.tju q I\i ler, ( JickuUi t otosL KcV*uUk»Ul* makiiahiiy .0 Luu,aiK\ lie , .ttauw m&l .VI . X*iior luui k;i |.iUuxl |»&1 0 K*īfe(t |k;U+ kvikikatu v ,a li\H)lultik W U&& li-oi ; 1-u m-'. I ua iwl 0 j UiiUiieiiia ka N\ii, i O kekuM iVv; ; Wan? l& Mt. iU:;.r,\ N.\x, ho a%j I ka\&u iua.uiuu » aUv»l 0 ka . Lu.ual:lv'-. M..,., ,ūi v» ke Mr> $ j lu\j«u lie niaa m*L U . Hv*lo uiui v 1 f -aniv» VAI *«ji m ika k;uc 0 1 J stv ou uo 0 Mi> 1 n&i* 0 ka 114 f ka.UA ( B«f&fcJtote I Miu Au.iv M., SmliK U, I ielo uwittttt,x v k<} .<Ja o j Uls4d *;<* K-'a 0 Ct* \siM Llhm» Ul. I' ka ! >4 ) 4 r r i k f iUo uci uu\k. r U . Nv \| m«Va^(J4 ft»t i«aahvHH»v^U; , -e n<JBL o &* ! KaV.u , t x a . kim ia ]&3atea. U I W Maaa 4 »ttt oaa U>ik;\j«ntr aV* »L »o

"ka liate kupapau o L'ilnalilo maloko' o ku pa luakini o a,me W iiuoiei. aua iho i lei nialuna o ku hale kupapaū iī'ka Moi. O na keiki oia no o Wffllatr( Am'ona,' Frederick Kamafea 4 atne;i3ided Kaiolielaui Ma ka liom 7 p m. ita nmlania Irt kekahi pa'hā n'iAlokō 0 ka lnial lanna ō Lunallio e ua iiuuiuuua e Hv>l)o iiei m.i (i ua lialo la. ! Mh ke ano liē "hinkhoomalu iio keia hana i hoolala ia.ai, o William Amona, tie senior, ka| nīea nana I hooklpa mal i ha"snalThinf f hoea' mai no ke kokua ana a komo pu ilo-, ko o na haua hoomanao i ka la h(inau o "NToi Lunalilo. Ua haawl inakana 'iuaila o Mr.' Tayior i ka Hoio he kii o Moi LuuulLlo, e kau ana lioi maluna ' ae o icc kapualil hoopumehana o ka ' luaii hookipa o ka ltolo Liinalllo. 1 Ua uhila nohoi keia me ka hae ( Liuwuii. I ka \vu keia, i wohe ia ai, ka iihl, ua haawi ia mkl ke *kīl 1 ka ] Holo LnnaUlo e Mr. Taylor. O Luuis Agard, he ju»ior, kai iiolke ae i ka puulu. i nalniea e pill ann 1 ko L-unaino mookunahau ame kona manawa opioplo.| Ua heluhelu luai nphoi o Elded Kalohelani, he lioa no'ka papa unil, 1 kekalii mau mea i laweia niai niai ka buke, "Ke Kula o ua Keiki a Ke Alii." Ua kakau ia keia huke e Mrs. Oimke, lie kuniukula mua na ĪAinalilo. Mahope koke ilio o heia, ua helu-, Leiu luuilu o Joseph I>. l>ani«ls, Ue, ,lunlor. i ia poomanao; "O LunaHlo 1 ke Kamika." | Ua heluhelu maim nohoi o Fre-j j derick Kuuiaka, ne keiki o ka pupa ( ; umī. lio "Mole no T.una!lii" i ka- ' | kaū ia i ka manawa ona i kolm ia 1 jai iie Moi a i hoopuka ia i ka M.H. ; 1 lbT3. O keia niele ho auo wauana ' e pfl! ana !n T.nnnil!o, i I O ke 01l no Lunalilo na haawiia I mai e lieuhen K. Anderson, lie hau-j uiuna senior. Ua huawī maila oj Konlion "īTp Molo 01l no I.nnalilo."' he oli kaulana kahiko 1 hakuia no| kauioi. He mau auele okoa ue ke- j kuni i lv;ikau ia n«> Lui.iulilo a i lau-i w!1:i o keknhi mau koiki o ka TTolo! LunaUlo. | He kanaka o Moi LunaUio i hoo- J kupono ia, a he kanaka lioi o k ke"| ano kulnn.n makauknu o ka noonoo,' | a he kanaka o ke kulana ikaika, e | | Uke me ua mea i kakauia i kona 'maiiawa i lilo ai i moi. Ile kanaka I kani o ka leo. a he haluln a o kai | mea hoi i kokua nui akn iaia no ka' jk.ā puauaaii ana i kekahi mau uie'le mn ka olelo r»erotanla me ke ano' i l :

moukaaka. He pookeki loa nonol koua noonoo a pela me kaiia heluhelu. atia. Aole nohoi o Moi LunalHo ! I haalele ihp i toua iu:iu ela n»e hol ua l "ī:i laia ltelā' iīni no lea lawe ana -* īke i" no fee"a*o ana 1 n;i mooM<? S ii'a ' i mea apau ame na uianao o na kanaka. Ua kamailio niai noiioi oia ! ka oleio ®istani;i nu? ka inōalts&S~ loa, a aa' 6iiefo ia ua inna pu "īiohlW lala kekahi Ike i ko olelo Paiani. Ua loaa jjū polioi ia LunaiTlo t fa ' Mol, nn kulanli piV ■ 'h'm \f>le"Tir» tn<»n t hnlftw«f ā'ku m- 1« nm'iihl&nna pu anaj Itc»na in;in;nvn !re Keikiaiii niuloko o koiui luiul me fea loaa ole ana ■■ kfk:ih! mafTrio i hoopa 'ia inal ma o kona nohano a maemae » kona kulana. O kona aho lianoliano arrie )ano lioomaīkaī no k:i pono atne ka oluolu o ko kakou lnliui. oia no ke ano kaulana, a iloko o koia ua liooniaopopo maī <»ia u . '«* .mo hano hano, 1 kekalil o na liloliiona pooTfela o kona iahui." O na huaolelo i hoiko ia ae 1a nialuna ua loaa maf 'keknhl pepa I na manawa 1 koliola iii i M. H. 1878. I"a haimu la,o Lun;iti!o i»a "ka 31 o īnnunli. IfW5, a make i IYpe iuali 'O koir.i hoolHna iloko o Kamehaiuelia u.i loaa mai la mftl konā maku'ahiiH- i-'.ni in Ttol;an-' aiuaolil 1 niare 'aku ia Knkaualll' Knnaina. 1 (> ko Lunalilo uniikuunmiakolu niahina o ka Uoho alii ;nia ua pokoīe ioa iio ka hooiiuii ;ina niai i na mea ano nui e!a nae lioi ua liooma-' nao ia oia no kona kukulu aiia ame ka hoolako ana ! ka līome Lunalilo no na Hawall elemakule. Oia nohol ka moi Hawaii mua I o:i e kolio ia ma o ke koho balota ia ana. T T a mnke o Luuaiiio ine kona niare ole ana 1 ka waliine a ua hooinoe la noho! maloko © k<»na hale kupapau ihuiol flio uinloko o ka pa luakini o Kavra!aliao. O ka inoa piha « ku Mof oia no o j William Charles Luualilo. O ka manao o ka imaoielo Lunaj llki—"He klekie loa." (Koiuiu).

IMa īia louo i holko i:i iuaiU ua i»ooTOakaTj}faū uial mn ko klaaina i kana papa hoouohoiu'ho no ka pila j liaawiaa teritori, a.e liwk-.uuo uua I hoi i kana holke e ho<n<inii:i uiui ka i pHa haawina <> na k.»us,sinn o na {liouie HHwaii, aiue kekuhi mau i keeuu olh«.ott e ae, u. uaUw aku Llgi ko o ka ahaolelo e noho nial aaa. t

| Ca liookohui* maila o Houu Chari it;s A, Kiee o Kauai, a 1 ka i>apa luuaJ kiai o Kauai i hoakuka no lakou a j e kokua ana hoi i kji.wu e noho ai I ahaoieio i keia lfa.u e uoho ui&i j ana. Ua hoouun pu ia muila ka le- | ka i ke sena{**, ku hal? o na lunaj uwkaHiuaua um<? Ve TeritorL no kei iu. iiookohu.