Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVII, Number 32, 2 December 1942 — Na Iliili Hanau [ARTICLE]

Na Iliili Hanau

(Kakauia e Gborgc K. kane Sr.} < (Hoomaula) ' 1 N» MWonari | -BUu Bond, )ianfiu Sa pia Hallo%w3i, M«., 'i Aukake |1&, 1913 v hoonaauao 5a ma kr lPSTiiīn Nul 0 Lowell, Mass., a puka mai i. ka inakahikl 1832. a komo Wi! ke k*ula o Bowdoin a puka ! mai i ka makahiki 1837, komo i ke kula kahanapule a puka mai, t ka makahiki 1840. "Poniia i k;ahunapule ma Hallowell i Sepatemaba 30, 1&40, haalele aku ia Bosetona i Novemaba 14. 1840 a 'hooa mat a noho ma Kohala HawaU, a 'ua noho malalla d hiki i Kona make ana.

Mrs. Bqnd (Ellen Howell); hanau ia ma Poril'and, Me., 1 Deketnaba 29, 1817; }ioonaauao ia a puka inai ke kula mai i Pepeluali 1836, awaiauiu ja ma ka berita maemae o ka mare„ jna Portlan<J i Sepatemaba, 1840, a kau mai ma ka moku : me kana I kane e iike. me ia malqna a'e.

> John I>. Paris, han&u ia ma Co., Va.; i Sepatemtaba 2, 1809, hoonaauao ia ma ke kaia o Heborn, e kokoke ana i Sta'unton „a' puka mai i ka makahiki .1829, hou ma ke Kula Nui o Hanover, Ind. no elua makahiki, a komo hou ma ke Kula Kahunapule o Bangor a puka mai i ka makahiki \1&39, a poni ia i kahu/iapule īna ! Bangor, i Aukake 2§, 183&. Kau i mal ma ka moku Gloucester mai ' Bos?tona mai i Novemaba 11 1840 I waeia no ka miaiona o Oreg:ona, aka, 'ua oi ioa -aku ka makemake ia no kekahi mau kumu na ,noho aku oia ma Oregona a hiki i ka makahiki 1842. Ua ha-alele aku i I laila a holo maila a noho ma I Waiohinu, Kau, Hawaii, Mahope 1 ua holo m-akaikai aku no Ai melika a huli hoi hou mai i Noivemaba 18, 1831 a noho'. ma t Kealakekua, ka apana o Kona, I Hawaii, a malaila oia i noho ai ii ke koena o kona mau la.

Mrs, Paris (M*ary mai ke kulanakauhale mai o Nu lokā, hanau ia ma Alahane, Nu loka i Apelila 27, 1807. Hoonaauao ia a puka mai ke kula mai i ka makahiki 1829, Berita ia ma ka mare ma Nu loka i Okakoba 25, 1840, a kau mai ma ka moku ma Bosetoha i Novemaba 14, 1840, a make ma Hilo nei i kā makahiki 1847.

Waliine eiua Mra.. Paris (Mary Carpenter) mai ke kulanakauhale mal o Nu loka, mare ia Mr. Paris ī Sepatemaba H, 1851, a kau mai ma ka moku ma EoaeLona i Novemaba 1851, a pae mai ma Kealakekua, Hawau.

J'ames W. Smith. M. jp. leau mai ma ka moku ma Bosetona i Hei 2, 1842, a hoea mai a noho ma Koloa i ka makahiki 1844, a noho malaila a hikf i kon>a poni ia ana i k&hunapule i ka makahiki 1857. •

Hooakaka ano nui a ko oukou mea kakau o na Hiili Hanau rio Jaines W. Smith ua kamaaina.au iaia, mai ko'u mau la kamalii mai. O Kaukia Kamika kona ikoa ia

niakna. ¥?»"' knnāka oia no Kāū&'l I a a aialuiia .0 ka lio e hele. ai i kahi o ka po* ma'i i fce ao ame )ft'po, „.T*

I ko'« mau la ka*mafli ua eleinakuie oia. 6 kana keikl o Kele icrf(nika opio oia ke kauka,. ka mm hol nana' l haakohi ia*u mai iea puhaka mai o ko'u iuaul m»' kuahiiie, a'u i aie nui ai i kona hoomanawanui ana ia'u i ka ma«aala ana i ke ao ame ka po, e „lfke me ka hana a kona maKua-

kane, a hiki i ka loaa ana ia'u 0 ka lanakiīa, oiai, he keiki ma- | ke au, i na aoīe ka makaala ame ke ahonui o Kamika opio. 1 A make oia m'a ka lima o 4ca' puuwai eleele o ke aloha ole. Ki pu !a oia e Kaio a make* i ka makahiki 1898 maloko o kona !\imi moe ponoi, 1 No īia mea ano linl nohoi no i Kauka Kamika makua, he hana i maa mau nana ke komo ana mai iiloko o ko makou Halekula Hawaii iloko oia mau la o ka 1883, iloko o kona elemakule, he paani pu oia me makou i ka wa hoomaha o ke kul-a i ka hora 12:00 M.

O ke ano paani a makou e paani pu ai me la oia ka lua, ua eli ia a poopoo e like me ka nui o ka poe makemake, ma o ka nlla no «a'e hoi he 12, o ka mea pokole o ka pua mauu i ka wa e huki ai'" oia ke'kua, alaila, ku kela ame keia ma kahi o kona lua, a makaala i ka wa o ke'kua e holo mai ai mo ke kinipopo, a hookomo i ka Tua ana e makemake ai.

Āia a komo ke kinipopo iloko o ka lua, 'alaila, hoomaka na mea japau c holo o loaa mal i ka popo'

i ka wa e nou ia mai al. Oia kou wa e ike ai i ka m&ma d keia eiemakule 1 ka holo a i na ia oe ka popo nou oe a loaa pono keia elemakule raa kona kino a i ole m-a kona poo. Hoakoakoa oia ia makou i kahi hookahi, hoopuni makou iaia. Eīa kana olelo ia makou me na maka hauoli," O na kanaka ki pu polole; o Amelika, o lakou na kanaka koa loa, e hakaka mau mai nei me na Ilikini, he manaolaiia ko'ia, i na o oukou kekahi malaila ua like oukou mc na kanaka Amelika e like me ko oukou alii kaulana Kamehameha, kekahi o na kanaka ikaika loa, a koa wiwoole o Hawaii nei. .

He oiaio e a'u keiki, he mau opio wale no oukou i keia la, e lil-o ai m-au makuahine ame na makuakane o keia mua aku, e hauoli ai ko oukou noho ana, e malaiha maikai i ko oukou mau kino, no ka oukou mau hua o ko oukou puhaka, ka lahui hoi o- Hawaii ame ke aloha i ke Akua ame na hana Kristiano apau.

. He oiaio e a'u ma'u keiki, a hiki aku ko oukou mau la i ke oo ana a e like* paha kekahi o oukou me a'u ka elemakule, hoomanao i keia mau olelo a'u ia oukou. "K-a llae Hoku o Amelika no Hawaii nei, ka aina a ke Akua i hoopomaikai ai i na kauwa a ke Akua, o oukou e a'u mau opio, ka hu-a oiaio o ka 'mala ai o ke Akua a makou i kanu ai." He oiaio e o'u mau hoa heluhelu, aole o'u poina i keia mau olelo a keia makua mikanele, <o k-a 1883, aneaue 60 makahiki i hala a'e nei, ko'u mau ia opio

hol e a'o la ana maloko o ka Jlalekul§ Hawail, e ku nei no~ hōrae 'imi naauao o ko"u mau la kamalii m« K<*loa, Kajiai, '& hild, r jkei6 la i kykulula i M im. 6 ka nul o na keiki ē hele pu ana 1 ke kula lloko o ka'u mau, Wxmanao ana he 151. •• 60 kaikamahin« Hawaii; 58 keiWkane Hawaii; 15 kaikamahihine' Kilipaki; 18 keikikane Kilipaki, Htdna 151—Hawaii ame Kilipaki. (Aole i pauj