Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVII, Number 37, 6 January 1943 — He Moolelo No Opukahaia [ARTICLE+ILLUSTRATION]

He Moolelo No Opukahaia

Ka Pua Alii Aloha Oiaio O Hawaii, Mamo a ka I, Ka Mahi Ame Ka PaJena OPUKAHAIA—KAIMIMOKU' " Kaula loaiie O Hawali 1809 ame na Lunaolelo Oplo O Ha,waii 1816 Peter Thomas Hopu Llholiho, Paul William Kenui Matthew John Honolii , AinaPekana Hiipo Ahiu 1820 HOOAKAKA Na hooman-ao o Hawaii opiopio a.mft kakou lu'alu'a" elemakule hoi i keia la, mc na ao poluluhi weliweli o ka o keia man ia hope mauleule o ka honua nei, ame na hoomanao poina ole "'hoi o ke Kaula opio loane Opukahaia Kaimimoku Hemolele. ka imi Akua huli ETuanelio. Ka malamalama hoi ame ka ike o ka naauao no kona wahi aupuni aloha uuku o Hawaii nei. Na waimaka o ke aloha, Na waimaka o ke kaumaha, Ame na waimaka hoi o ka

JfauolJ. Hele, pu me ia a hoomaha hiia- . moe pu me ia me ka maluhia ma kona home lua, o ka'u mea keia , i aloha ai mai hoopa >a "hoonioni iaia, a ala wale mai oia ka'u mea hoi i aloha nui loa ai. He oia iloko o ka haku leau Kristo, ka mea ana i t hele opiopio kamaiki ai e imi a e t huli hoi i Akua hou oiaio no kona » one hanan, kona aina o Hawaii, . lea mea nona ke aloha ame ka hauoli mau loa. Hoomaha iho Ia na luulu'u o ke , kamaiki opio h'uli euanelio i na kaumaha o keia ao inea, a hiki . aku i ka hiki hou ana mai o ko kakou Hāku. ke Akua Ola, no ka holpi a hooma'ema'e hou ana i keia honua i lu'alu'a hapauea elemakule lea. E na hoa heluhelu aloha o Ka Holm O Hawaii, ae oluolu mai hoi ia'u me ke ahonui i ko oukou mea kakau, o OpuKahaia K>aimimoleu, Ka loane o Hawaii nei au i aloha nui loa ai, aole loa hoi | mea e pau ai a moe pu me a'u Ima ko'u home lua e kanu ia 'ai, i na la.hope hoi o ko'u hana.ana ji na ea o keia ao 'mauleUle inea, Ika oukou iliili hanaM hoi o ka i aina nei, mai poina hoi ia'u. i Ona mea apau a'u e kakau nei ma keia moolelo o Opukahaia, ola no na mea i himakele a hoopoina | loa ia, a'u hoi e hoomaikeike j hou aku nei, i na mea i hoolahā lnrua ia o kelā moolelo imi (imi EJuanelio aīoha ame ke alaj ula o ke kuku mAlamalama o ka naauao, ame na i popo ia a I huna m nis kuono me ka hoojmanao hou ole ia, a'u nae hoi e hoopau pono aku ai ima anuu ame na hunah'ima liilii iho i koe, o ke kamaiki opio ame kona mau hoahanau maliope aku ona, na opio imi Eimieiio o, ka maiamalama o ke Akua, ke ike hoi o ka naauao 110 Hawaii nei, no ka wa hope ioa aoie ona wa e ioaa hou ai ka Ainu Luluii Pokana Hupo A~ hiu o 1320. Ma keia wahi hoomanao a ko oukv>u luoa kaky,u, e īualania i ka onkoi: mau kope o Ka Hoku O H&w&ii uloha, a i ole, kakau a kope maloko o bukc mooku&uhau i mau ai kona inaikal, a i ole nohoi, e oki i na kolamu a hoopipili maloko o kekaln buko, hiki : no maioko o nupepa ke ma- : lama jK»no ia, no ka poiio k«ia o ' «a pua a kakou o k«ia mua 4ku i

e nee mai nei, i ike ai lakou no ] iakou iliw 1 kdāu o lse Akua i īmi « hali ia ai, ka Euanelio hoi'ame' ka malamalama 6 ka naauao ī ts& m<U āf no Hawail nei, % roau olelo apau a'u e I«£fca\i riet, i*ie ka haūoli mau no na mea oiaio apau iloko o keia mool.olo, aole molowa a uiha iki iloko o'u nie ka iana mau o ko'u manao, no ka hoopau pono ana ī keia moolelo a hiki i kona hopena. A kekahi paha o kakou i keia la i heluhel'u mua ai ma kekahi mau jnea ,a koe nohoi kekahi mau nui "aku, a poina loa nohoi a hoea maila i keia wa a'u e hoike hou aku nei, ina ili momona i koe iho a oukou e ike iho ai me ka hauoli, no ka mea, mai ia'u Hawaii ponoi aku i ike

i ko kakou mau kee apau, a o ka'u olelo ka oukou olelo ame ko'u waha ponoi.

Aole loa hoi na ka lahui malihini e keaka a kaao mai ia kakou, ame ka olelo iho o keia lapeta he keiki Hawaii mahuka, maka'u loa ke Hoopuka ae i ka inoa o Obookiah (Opukahaia) i īke a kamaaina ia umik ;mamakaW makahiki ma New Haven, Cornwali, Konekekuka, 'ua ike no kēia eēpa, olelo* hou iho la, i hanau'mā Punalūu, Kau, a mahuka mai Hawaii nei aku. Ike oukou i keia wahi hooaiai a ko oukou mea kaka'u, ame kela mau olelo -aela maīuna, i hoopuka ia ma ko koramu eha o ka kakou 'Hol'u O Hawaii o lulai 22, hoahewa loa ko oukou meakakau i keia olelo a 'keia lapeta, a i oi loa aku he kah'una gule Jiaolc, e ha'i ana i ka olelo a ke Akua ame ka oiāio o kon.a Etfane)io, o keka'ni olelo haahaa l'oa keia no Hawaii nei iloko o, keia au ne iuao loa, a no ka mea ua loaa ko kakou mau moolelo j apau i'3. laliou i k.-ia Ja, a ua nejle loa kak iu rr.a na ano a hoomaikai ak'u kakou i keia mau olelo haahaa loa a keia īapeta 'Koloka fiulu bea, a no ko lakou 'maa no ia lakou he mahuka"

(stowaway) ma keia nee ana •aku o ko kakou moolelo me na kuhinia ono apaU.

A ma keia hoopiika hou ia ana o keia moqlelo, e hooakakapiha ana ko oukou meakakau in-a mea aj3au i loaa ia'u, ina kee an© nui apair ī makemake ole ia e ike >a a'e i ke akea, a o lakou wale no ke ike ia mai, a o na mea oiaio hoi apa«, ua hunakele loa, piEiu pele mau mano wahi a kaua H-awaīi.

A "ua ike ole nae hoi keia poe lapeta i kahi mea a lakou i poi'na ai, no ka mea, aoīe e hiki wale iho no i ka manao o ke kanaka "ke huna i ka hana ame ka oiaio 0 ke Akua. O ka mea i hana ia ma kahi ma-lu, e hoike ia a'e 1 k'e akea' na mea e aneane aku nei e hiki aku i hookahi keneturia me ka hapa o Hookahi Haneri Kanakolu Kumamalua (132 makahiki). {Aole i pau)

Henry Opukahaia