Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVII, Number 39, 20 January 1943 — He Moolelo No Opukahaia [ARTICLE+ILLUSTRATION]

He Moolelo No Opukahaia

A ko Hawaii nei opiopio hoi iloko' o kela au i hala, ame na hoomanao hoi ia kakou i keift la, ko kakou aie kaa ole i na makua 'o ka oiaio o ke aloha, nana 'i hoolilo i ke Ka"ula opio o Ha- 1 'waii e helu pu ia iwaona o ka laua mau ohana keiki pōnoi, i Ikeiki hookama hoi na laua, ka mea hoi' nana i hoopili loa aku i ka puuwai o ka laua hiapo, ia 'Opukahaia me he mau hoahanau iponoi ala. Na makua kauwa oia'io* hoi 'a ke Akua, a ko 'oūkou [meakakau nei hoi me ka'u māu ! hoomaikai palena ole, kahi ma'kana "laahia hookahi wale iho no hoi ma ko kako'u aoao e na pua 'hope o Hawaii nei, me Tca kakou 'mau olelo hoomaikai i ke Akua, 'no ko laua mau uhane ma kela : home nani mau. loa.

"3 hauoli mau 10-a ko laua mau ma kela ao ma o, a ke Akua i lfoomakaukau ai i wahi no kana kauwa e hoomalia iho ai,. ame kē koloka keokeo hoi u ka hau hu'ihu'i o ke aloha pumdhana, nana e hooma-u iho maluna o ka He o kana mau kauwa, me ke aloha hoi o Hawaii." O ke aloha ko'u makemake, aole. hol, o ka

mohai. He uuku hoi,kahi huna ai maloo, me ke aioha pu kekahi.

MOKUNA H HOOAKAKA EKOLU Ka Hanau ana. o Opukahaia Kaimimoku Ika hiki mua loa ,ana mai o Kapena Kuke i ka 1778, kuhihewa ajk.u nei na kanaka e noho ana o na Kona Hema a liiki loa i na Kona Akau o Hawail i ka hihipea o na pe'a, ka manamana hoi o na i-a, ame ka ioloa o na kia o ka moku.

"He uiulg.u ulu i ka moaila!" O na kanaka hoi o Kauai, kapa aku nei lakou i ka moku o 'Kapena Kuke, "Puko'a Nui nee i ka moana!" | O ke kumu no o ke kuhihewa, 'akahi no lakou a ike fta Hawaii •ia mea he moku,' o ka moku i 1 kamaaina ia kakou, oia no n-a ' moku pohaku ame ha moku aiIna. O keia moku hoi oia aku maniua o ko kakou ihau auwaa liilii, kio'e iho no oe i ke kai paa K ka poho o ka lima, o keia hoi ihake auhaka kiekie kohu pali' (kahakai, aohe e loaa ia oe ke 1 I kai ke lalau iho. * ! He aloha na'e keia mau hoo- 1 manao ana o kela au opiopio ame' kakou lu'ialu'a hoi i keia maM la hope hapauea elemakule. Ūa like ia me 286 makahiki, i mahope mai o ka loaa mua loa j ana o Amolika i ko katwka luili honuH kaulana Sepania Colonvba, i ka 1492. He elua makahiki hoi o kij kuokoa ana o Amelika n\ai i» maiuu mai o Beritania ?*ui. m&i i ka 1770. He umikumaiualuuA, iuakaOiiki hoi malioo k* lūki, mai o Kapeu& Kuke uo H*>if&u H«»au Utv> ko Opio, loane Opukahaia <Obookiah) Kaimimoku .ma Napoopoo, K&awatoa. K«alak«pkua. Pali Kapu hoi o Kaooa ,i Mai&ki 15, IT&S. i

I ka hana\i ana o Opukahaia, 3ia ke kaua a Ka Paiea wui Kamehameha 1 ka nu* ku p me na AJii o ke kaua hoi a h-a kā' Na'i Aupuni i kapa āk.u ai i kona mau koa apau he mau gpLii nowa„ oiai na aoao «lua iloiko 0 ka hahana o ke kahua kaua. "Imua e o'u mau pokii a ijiu 1 ka wai awaawai" Ma keia inokuna II ike.kakou i ke Opuahu awa ponoi o ka mea nona keia moolelo i hanau hoi i Kealakekua ana hoi, i imi a huli opiopio ai i ke Akua, ame ke alahele hoi a ke Akua i hele mai ai no Hawaii nei, a no ka mea, no Hawaii nei no ke Akiia. Ma .keia wahi hoomaikeike po-. kole, o Keopulupulu no ka haawi aina mua loa. "I nui e ke aho e ke keiki, a pa ka ili i ke kai, no ke kai ka hoi ka aina." A o Keop'ulupulu no ka mea nana keia olelo. "E haalele a e hele ana ke Akua, a hoi hou mai maluna o Papaalana, malihini ke Akua he ilohilohi ka maka, ulaula ka le-, nelehe he kihikihi ke poo, he namu ka 'olelo." O ka ike keia a na Kaula o kelā au opiopio loa o Hawaii nei, 3 na a Keopulupulu na hooko wale ia no me kakoii

i keia la, maanei ike kakou i ka maopopo ana ina kula ke„ a'no o ke Akua he keokeo, ame kona | alahele he moku oia o PapaalaUa lawa keia ma na mea a'no nui. A no ka mea ma Kailua I>pi)oi no ka loane Ka'ula opio o Ha-' waii "ka mea nona keia hialaai Euanelio i kau ai maluna o ka moku no' Amelika, a pela no ke Akua o ka Euanelio mau loa 0 ka malamalama o ka naauaao, 1 hejc pololei mai ai ma ke ala'nui alahele hookahi o kana kau'wa opio i heie aku ai e huli iaia a ho'iho'imai iaīa i Akua Olft iio Kona ainā ame kona lahui pe'kana hupo ahiu." Keia ka hoike olaio lpa aips |Kaimimoku, kp, mea hoi' napa T ( waele mua loa i kē alanu,i o Ighova Sabaota ame kana HeiHi. ko kakou Haku lesu Kristoj ke J Akua Ola no Hawaii nei, an>e Kona hiau hoahanau hoi apau mahope aku ona. A nā lakou hoi i hoopau pono aku" ina imna i koe i ko lakou huli hoi ana mai i ka aina ko' | iakou one hanau, a hiipol pu inal hoi me ka makana laahia ihiihi kiekie loa a ko lakou hanu nuia ke Kaula Opio loane Ōpukahaia Kaimimoku, ke Akua ame Euanelio mau loa no Hawaii nei i ka 1820. 4 ~<Aofe 1 paū)

Henry Opukahaia