Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVII, Number 45, 3 March 1943 — Ka Olelo Hooholo A Ka Lehulehu [ARTICLE]

Ka Olelo Hooholo A Ka Lehulehu

Ua hoea maila a ua hala aku la. Mā kela mau pule aku nei ua heiuheiu a ua hoomaopopo nohoi kakou i ka waiho ana mai o Senatoa Sanji Abe i koha kulana Senatoa no ka mokupuni o Hawaii, mamuli o kekahi kumu ame ka pono o ka lehuiehu o keia mau paemoku apau. Mamuii o kona waiho ana mai i kona kulana senatoa ame ka ae ia ana nohoi o kana palapala waiho oihana e ke kiaaiha kuikawa, ua hakahaka iho la ia makalua" a ua wawa koke ia ae la no na poe e alualu ana i ua kulāna ala, oia no o Mrs. Sarah Cunningham, William H. Beers ame Wm. J. (Bili)^Ki|oi. Aole \ malama ia na halawai kalaiaina e keia mau mau wahi, aka, ua hele akui,.la.no lakou no ka hoopapa a e haha ana i na manao o kela ame keia mana koho a puni keia mokupuni. Ua lilo no i hana nui na na poe kamaaina i keia hana o ka polotika ka hoomaopopo ana owai ana la ka mo ho ikaika, a ua kohokoh6 wale ia nae na moho ikajka w i manao ia e lanakila ana ma ke Ia koho. O ka la koho kuikawa i kukala ia ae ai, oia no ka Poaono i hala iho la, Pepeluali 27, Ua hoea maila ua la ala, aua hala aku la nohoi ia. Mamua aku ō ka la koho ua walaau maila kekahi maumohomaka ipu uwila hoolele leo o Hilo nei i ko laua kulana kupono e lilo i senatoa nau e Hawaii,, a iloko nohoi o ka laua haiolelo ana mai, aole i hoopuka ia kekahi mea pilikino a hoino wale aku paha i ka hoa moho. Ua waiho maila nae hoi laua, e KIo na mana koho o keia mokupuni i mau lunakanawai, a na lakou e haawi i ka olelo hooholo owai lao lakou ka moho kupono e hoopiha i ka makalua o Senatoa Sanji Abe, a ma ka Poaono iho nei i haawi ae ai na mana koho a puni keia mokupuni i ka lakou olelo hooholo ma< o ke koho anā ia Mrs. Sarah Todd Cunningham, i $enatoa nau e Hawaii e hele aku ai i ka Ahaolelo, no ka hana ana ame ka makaala ana no ka pono ame ka pomaikai o keia mokupuni.

Aohe a makou hoohalahala ana, no ka mea, ua haawiia aku na ka lehulehu e hoolei i ka lei o ka hanohano maluna o ka mea i manao ia, oia ka moho kupono loa. Nolaila, e haawi aku kakou i ka kakou kakoo ana i keia senatoa i puka iho la ma ka Poaono nei e like me ka hrki ia kakou, a e kau nui aku ko kakou manaolana maluna ona, no ka holopono o kana lawelawe hana ana maka hale kau kanawai no ka pono o keia mokupuni anie ke teritori holookoa. E hele pu aku noHoi keia senatoa» me ka manao paa, ua hoouna ia aku oia e ka lehulehu no ka hana ana i ka hana me ka manap paa ame ke kaulike. Aole nohoi no ka lanakila ana o keia moho, he mea ia no kekahi poe e ae e kuaki ai no ka haule ana o ka lakou moho. Aole fa o ka hana pono. E nana a e hoomaopopo kakou i keia haawe kaumaha a kakou e auame nei i keia mau laa. Ua piha iho nei ka makahiki o ka hekau ana o Tia ao hakumakuma maluna o ko kakou aina aloha, o ka kakoy hana anei hol keia manawa oka hoomauhala. Aole, aka, e kakoo aku i ka rnea e hele ana no ka hapa ana j i kekahi mau hana, e hiki ai ke kuekaa ia ae ai ua huawe kaumaha la. O ka makou e olelo nei, a ke haawi $ei i ua hoomaileai palena ole ana mMx§. Sarah To<M Cumungham, no kona lanakila ana maluna o kona mau hoa a koho ia iho i !a i na kakou, E uhai mau ia oia e na pomaikai 1 apau, a e holopoiio hoi kana mau hana maloko o ka hale kau kanawa'i, a e hana hoi i kekahi mau kanawai maikai, a e kokua ana hoi i na kanawai maikai e hookomo ia ae āna iloko o ka ahaolelo, a e kakoo lioi i kekahi mau kumuhana maikai e noi ia mai ana e ko kakou kiaaina» Ke hooki nei me ka haawi ana aku i na mana koho i ka hoomaikai tio ko lakou haa%vi ana ia Eaiah Cunningham i na halola kiekie o 3,187, a koho ia oia i senatoa na Hawaii.