Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVII, Number 48, 24 March 1943 — MA KE KAUOHA [ARTICLE]

MA KE KAUOHA

HE H°° HOL O KUI j. R . 2 . Ka Waiho Ana I Pai?ka A , hao! f° Na Huiia 0 Amelika No Ka Hookawale Ana I Mau Haawina No Ka Hoolako Ana Ame Ka Malama Ana I Ka Hale Oihana Mahiai Hoao O Kc Teritori 0 Hawaii I Kuiike Me Na kaSa an ia W "H° k" Kan . a ™ i Ahaolelo I Hoo- - Kuieana la He Kanawai No Ka Hooakea Ana Tno Mau Kanawaro.Ka Aha^elo (S SM, A?umu* w f 1 Apono Ia 1 Mei 16 - * 928 ° Kanawai o ka'Ahaolelo i hookuleana ia "He Kanawai no ka hooakea ana i na Pono o kekahi mau KanaMM 16 V? « Ilawaii apono ia i Mei ib 1928 (45 Stat. at L. 571), i na nae hoi o kp T*>H p n ° Hawan e hookuleana ia no ke kaana like ana ina J 0 ™! ° Kanawai Hateh (24 Stat. at L. 440), e like me L t1 & la - eke Kanawai Adams (34 Stat. at (43 ltat tl L e 97m a r.\ T U (Na H ? le Mahiai Hoao > ; L V 9 ' a e kau °ha ana no ka hookuleana ana na no ka hoolak o ame ka malama ana i kekahi hale mahiai hoao maloko o ke Teritori o Hawaii: o„o OIAI '° na h 4 jna nui 1 k auoha ia no ka hookaawale ia ana e ua Kanawr.i la o Mei 16, 1928 ame ia i Saawa e maoh ia ai e ka Ahaolejp Lahui penei malalo iho noi • Makahiki Huina i T?^ na J luil l aHookaa - Like Huina Kauohaia waleia °i e Pokole 1930 -..15,000 ?15,000 ~ ~~— —. 1931 20,000 20,000 1932 22,000 22,000 1933 24,000 24,000 1934 26,000 26,000 28 ' 000 28,000 1936) 30,000 30,000 JĪSZ o'ooo0 ' 000 50,000 1989 7nnon 10 ' 000 «10,000 . 70,000 55,000 15.000 aaa 1940 80,000 60,000 20 000 U ® ll II

„ OIAI, > . k f kumu oka liele ana iloko ona haawina lio na makahiki haawina 1938 a i ka 1943 i helufa īk hol l! uina Wkole o $112,500 riSle^,a 16,1928; T ' "^ lO °Ua Kanawai ««3 ia ,K? l^', lL k ]!, l Poho a " a 0 ! 112 ' 500 j man »o i» « * J>oohana ia no ka hoololi ana 1 na hana mahiai imi maluna aku « eono makahiki i hala aku no ke kokua a ma o i-o ku ana aku , ke kulana pilikia o keia manTa ; a U UlAl, o na Mokuama apau, me ka nana ole i kon-i nni kekah? * el k kok e aku 1 federala imi a i ole ! s atftt«{fK l 's«yi' S fa' ano neinw oke Teritorf if f hkla ' lshui . " mamuii ok, na malama ana an,o na ££ M Mea * *

OIAI, o ua nku pokoie ana īa ma na haawina no na hana imi ano nui e hiki ai ke hoohana ia e like me ka hooulu ana ina ano ltke ole, hana māhi:i hooheemua'ia, na luum ano huu u ka hoomalu ana i nua ni kuloko ame kekahi mau mea ai e ae, noomalu nna f na mnnu mo na holoholona ame na ma'i, apeU wale aku; a . - OZAI, ua makemake ke Ilale Mahiai Hoao p Havtfn i kekahi haawina niii ae no ka nkiī anā ! nn"hōō!īīō i makemake ia no ka lawelawe ana i na hana huli a 1 hiki ai ke hookumu ia ka papa hana kupono no ka hoolako ia ana' o- na aaoano ame na iako mea ai; a OIAI,' ma ka 'nanaina o' lee kuiana popilikia o ke Teriioii, o na ninau pili mahiai o ke Teritori, he mea pili lahui i, iike me ka pono o ka lehulehu o ke Teritori; 1 keia matiawa, nolaila, ' , £ Hooholoia J Kanawai Eka Ahaolelo Oka Teritore O īīauxdi: Pauku 1. O l?a Ahaolelo o na Mokuaina Iluiia 0 Ameiika e, a ma keia ko, paipai fa aku nei (1) no ka haawi ana «iai i ka 11001100 akahele ana no na kumu i hooakaka ia ai maluna ae, a (2) 'no ka hoolako ana i na haawina i hoōmahuahua i hookaaWale ia maloko o ka Pi!a haawina i ke Teritori o Hawraii no kona mau hale mahiai imi e like me ia i kauoha ia ai e ua Kanawai la o Mei 16, 1928. Pauku 2. O kela mau'kope 'i hooia ia 0 keia Olelo Hoohoio Hui e hoouna ia aku i ka Peesidena, ke ICuhina Mahiai, ke Kuhina Kalaiaina, ka Peresidena o ke Senate ame ka Lunahoomalu p ka Hale 0 na Lunamakaainana o ka Ahaolelo o na Mokuaina Iluiia, a i ka Elele i ka Ahaolelo Lahui mai Hawaii aku. ' - " Pauku 3. E mana keia Oelohooholo Hui i kona apono ia ana. Aponoia i Malaki 12, S. J. R. 2. (J.R. 2) HE KANAWAI. No Ka Hoololi Ana Ia Pauku 3067.04 0 Na Kanawai I Hooponopono Houia O Hawaii 1935, E Like Me Ia I Hooholo Ia Ai E Kanawai 242 (Na Mahele B-79) 0 Na Kanawai O Ke Kau Ahaolelo 0 Hawaii 1939, E Piii Ana I Ka Malama Ana Ame Ka Nana Ia

Ana O Na Bona Pili Oihana Maloko 0 Ke Kulanakauhale Arhe Kalana'O īlonolulu. E Hooholoia I Kartatmi Ē Ka Ahaolela O Ke Teritori O Hawaii:

Pauku 1. 0 ka Pauku 3067.04 o na Kanawai i Hooponoppno Houia o Hawaii 1935, e like me ia i hooholoia ai e Kanawai 2-12 (Na mahele B-79) o ia Kahawai o ke Kau Ahaolelo o Hawaii 1939, ma keia ke hoololi ia nei ma o ka pakui ana aku, e holo ana mah.ope koke iho o ka hopunaolelo mua ona, he elua mau hopunaolelo hou a e heluhelu ana penei malalo iho nei:

"0 ua mau bona la apau, a koe na bona o ka meia ame na hoa o ka papa o na lunakiai, e ku like no ia me ke apono ia ana e like me ke ano ame ka lawa kupono e ka mea hoomalu. 0 ka mea hoomalu e hana i na aelike no ka pono 0 na uku panai a e hana aelike no ka uku panai no ka bona 1 oi aku maluna o hookahi i ka manawa hookahi a i ole e hana ae like no ka uhi a i ole papa inoa a i ole apo ana i na lunanui ame na limahana i bona ia, mawaho ae o ria •iuna nui no lakou na manawa maloko o„na keena oihana i hana ia a i ia e ke kanawai. 0 kekahi oia uhi ana a i ole papa inoa a i ole bona papahana oihana e apo ana i kekahi puulu a mau puulu o na limahana aole hoi ia maloko o ke ano i hooakaka ia e pauku 2310, Na Kanawai i Hooponopono Ilouia o Hawaii 1935, aka nae hoi malia iloko o ua ano la, e apono ia ai e ka meia ame ka papa o na lunakiai."

Pauku 2. E Mana keia Kanawai 1 kona apono ia ana. Aponoia i Malaki 17, 1943, H. B. 48, Kanawai 11. HE KANAWAĪ. No Ka Hoololi Ana Ia Mokuna 86 "0 Na • Kanawai I Hooponopono Houia O " Na' Hawaii 1935. E Hookumu Ana 1 Mahele Hana No Na Oihana Aupuni Ke Kalana 0 Hawaii Ame Ka iīooakaka Ana I Kona Mau Mana, Na Hana Ame Na Pono 0 Ka Mahele Hana, Kona Mau Buro Ame Na Lunanui, A E Hoololi Ana I Na Kanawai Kulike Ole Ame Na Kanawai Kalana . I Kulike Ai Me la. E Hooholoia Kanmwi Eka Ahaolelo Oka Teritore O Hawaii: Pauku 1* Mokuna 86 0 na Kanawai i Hooponopono o Hawaii 1935 ma keia ke hoololiia nei ma 0 ka pakui ana aku i kekahl iiloa lydo hoii aihe elima mau pauku hou, e heluhelu ana penei: "Na Mahele Oihana Aupuni Kalana o Hawaii "Pauku 2927, 1. Hookumu Mahele Oihana; na mana, na pono ame na hana. Aia hoi ua hookumu ia he mahele oihana o na Oihana aupuni o ke kalana 0 Hawaii, a mahope aku o keia e i hoomaopopo ia ma ke ano he mahele oihana. E hookau ia aku ka mahele oihana a e loaa no na mana piha ame na pono i keia manawa i hookau ia maluna 0 ka enekinia kalana o ke kalana o ke kanawai, kanawai kalana a i ole kekahi ae paha e pili ana a i oie ha'i ana me ia malalo iho

neī: . " ' . außuni,na.kii hoike ano, na palapala noi no na hale ku kaokoa, na pfc!&palā ae hana paipu atne Uwila, na palapaīa apono ame ka pila ana i na kaki a 1 ole na uku kaū no ua mau palapala ae la, 1 hūiia ma ka ukupanee ame ka hoopai no na koena 1 hookaa ole ia.ame ka waiho ana i mau kope no ua mau kaki ala mo ka puuka kalana; na hana pahonohono ame ka malama ana i hale aupuni apau; "(b) Ke kukulu ana, na kli hoike %no, na 'palapala kuhikuhi, ka nana ana, ka hoomohala ana, ka hoohana ana, ka hoohana..ana ame ka malama ana i ka oihanā' wai o ke kalana amejna kulana sua; ka hoohana ana ame' ka malāma ana i nā mahele oni i na opalā ame ke kulaiia hoolei ana; ka bīja ana i na kakl apau ho ka wai atQ,e suā, nā ame ka ohi ana ī na opala ame ke kulana hoolei ajrta; ka bila ana i na kaki apau no ka wai ame suaj na ame ka ohi ana. i na opalā ame ka" hoolei ana, i huiia rrie k'a uleupanee ame na hoopai no na plla i hookaa olē īa ame'na" kqpe nb ka waiho ana o ua mau kaki ala me ka ]?uuku ka lana. . .. . . "(e) Ke kukulu ana, na kii hoike ano, na palapāla' kuhikulii, ka nana ana, na pahonohono ana ame ka malama aua a i na alanui aupuni apau, na uwapo, na alanui, na kukui alanui, a alanui hele aoao, na pale alanui, na ala, na tooali alanui, na alanui olowi ame na mooa alanui; ka pila ana i na kaki no ua kukulu ana ala a i ole malama ana, i huiia me na hoopai ame ukupanee no na pila i hookaa ole ia ame ka waiho ana i na kope o ua mau kāki ala me ka puuku kalana; ka hoohana ana, na pahonohono ana ame ka malama ana ame ka hoomalu ana i na hale hana mikini kalana apau, na hale hana kaa, na mikini, na lako, na kaa kalaka, na kaa moto, na metaria ame na 'lako i ona iā i ona ia i keia manawa e, i hoohana ia a'i ole hoohana ia e ke kalana maluna o ha hana aupuni i kukulu ia, na pahonohono ana ame na hana malama, i huiia me ka bila ana i na kaki no ka hoolimalima ia ana o na mikini, lako, kaa kalaka, na "kaa moto, na mea paahana etc., ma o ke kauoha ana a ka papa, o ua bila ana la e huiia me ka ukupanee ame na hoopai no na bile i hookaa ole ia ame ka waiho ana 1 na kope me ka puuku kalana; ' "(d) Na ana'aina aupuni, na kii hoike ano, ame na palapala kii o na aina aupuni maloko o ke kalana i hoohana ia no na pono kalana, i huiia me ka huli ' ana i na aina aupuni ame aina ku kaokoa i makemake ia no na" pono kalana ame ka huli ana i na kuleaua no na alanui ame kekahi mau pono e ae ame kekahi mau hana anaaina aupuni, na kii hoike ano ame na palapala kii; "(e) Na Paka o ka lehulehu, na kahua paani ame na wahi hoolaūlea, i huiia me na hale, lako, metaria ame na lako maluna o laila, ka malama ana ame ka hoolako ana. "Pauku 2727.2. Ene'ania poo. 0 ka lunahoomalu ame „ke apono ana a ka papa e hookohu i enekinia poo a e lile hoi i poo no ka maKele oihana a e hookau ia aku na mana, na pomaikai ame na hana i haawiia aku mahma o ka mahele oihana. E hoopaa hoi ma ke ano he en6kmia pili" oihana a e uku ia me ka uku mahina haahaa e ka papa o $500.00. E waiho mai oia me ka papa, aole i kaa aku mahopē o lanuali 31 o ka makahiki pakahi, i kekāhi hoike o na Kān'a o koria mahele oihana no ka makahiki i hala aku', i huiia maloko e ua hoike ala ka inoa o na waiwai o ke aupuni. "Pauku 2927.8. Hope Enekinia ka hope enekinia ekahi e like no ia a e hookohuia ame na hooiaio like nohoi. E kaa ana oia malalo o ka hoohana £na a ka enekinia poo, e loaa ana nohoi ka ukuhana e hookaawale ia ai e ka papa i kulike me ke leanawai mahele papa, a e hoohana anp. hoi maluna ae o na poo o na buro, na hope, na kakauolelo, ame kekahi mau limahāna e ae e hoohana ia ana e ka mahele oihana. E lilo no oia i enekinia poo kuikawa i ka wa e kaawale ai no ka manawa mai ke Teritori aku, a i oie i ka_manawa e hoohakahaka ia ai ua keena hana la, e

ka enekmia poo. "Pauku 2927.4. Kukulu ana i na buro; na hana āme na lawelawe • hana. Aia hoi ua hookumu ia he elima mau buro iloko o ka mahele oihana, penei malalo iho nei: 4< (a) Kukulu Hale ame na hana nana ana. "(b) Oihana Wai, sua ame maemae. "(c) Hana alanui ame ka malama ana. "(d) Na kii hoike ano ame ke ana ana. "(e)„Na Paka~> ka lehulehu, na kahua paani ame hoolaulea. .■r & "0 ka buro pakahi e kaa aku no ka hoohana ana ame ka ili ana aku o ke koikoi no ka hoohana anao na mea i hooakaka ma pookoo maloko o pauku 1 o keia Kanawai ,a 0 kela me keia pakahi e kaa aku malalo o ke poo o ka buro 1 hookohuia ai e ka lunahoomalu, me'ke aix>no ana hoi a ka papa. E hookumu ia no kekahi mau buro pakui, ame Ro lakou mau mana, iawelawe hana ame na hana i hooakaka ia, e ka papa, ame na hana hookaawale pakui no ka buro pakahi e kau ia ana e ka enekinia poo me ke apono mua ana a ka papa. "O na hope apau, na kakaupokole, na kakauolelo ame keluUii mau limahana e ae e hookohuia no ia i ano like aku, i na nae hoi, o kekahi o lakou e hoohana ia nei i keia manawa, i huiia me na limahana mana-hana o lea! oihana kaua a i ole kekahi hoomaha ana paha i kū i ke leanawai me ka uku ole, iloko o ka mahele oihāna o ka enekiiiia kaīana a i ole o ka buro o ka oihana wai aine sua o ua kalana ala e paa ia, a e hoopau ia nohoi i kulike me na h6oakaka a na kumukanawai o na kanawai o ke Teritori i pili i ka hoopau ia ana o na limahana aupuni, aka nae hoi, ao!e i hooakaka keia pauku e papa ana i ka papa mai ka hoopau ai\a ī na hana i paa ia e na hope, kakaupokole, ame keknhi mau iimahana i ano like o ka mahele oihana.

"P&uku 2927.5, N& ukuh&na; na bbn&. 0 k<? poo pakahi o k» bnro f hope. kak&upokole, ~lfafcauolelo an# keknhi mau limahana e ae o ka mahele oihana e uku ia i kanku naalūna e k& p&p&a e like hoi mena hooakaka a na kumukan&w&i o kek&hi kanawai hoonoho papa i mana a i pi!i i ke k&lana o Hawaii. "E koi no ka papa no ka hoofako ia o kek&hi pona e ka lunanui p&kahi ame ke poo o ka bnro 3 e koi pu ana nohoi i bona mai kekahi limaj\ana i hoohanaia o ka maholo oihana", no kekahi mau huina a ka papa e nb6noo ai, i k\i hoi ma o ka hooko pono ia ana na mahele ha~na o ko Takonf iu&u keena hana a i ole mau kulana oihaniu 0 na uku-f panai x\o ua mau bona aJa e uku ia e ke ka!anjt M ! Pauku 2. Pili kumukanawai. I na o kekahi panku. ho-f punaolelo, paukuolelo, a i ole mamai&olele o Kan.wai? .no kek&hi kumu i hoomaopopo !a i ku ole i ke kan.nwai o'J m oielo hooho!o ala ao!e e ih* ak\i no ka pono ote o na hapa! iho i koe o keia Kanawai. Ke kukak nei ka ahaoJe!o mn 1 hoohoio ia no keia Kanawai a o ka pauku i\aknh\ a o na[ i>auku hopuiuolelo, paukuolek* amo ona, mo ks nann ole se o kekah? a i oV tnan 'pankn e aku * p»ha. na hopuuaeMo, na paiikuolelo a i ole nh'mamalaole-* 4o on« e kukaia īa ua ku-e \ ka kumukanawai. i Pauku S, Iloopau i na kumuliauawiu kuo. 0 na kunnikanawai pakahi o ke kanawal kanawni kaJana. 'oMohoohoW )QM»oKa, lula a i ole ane kulike ole me na kumnkannwai o! «eeun K&n&w&i, i p&ni Uakah&ka ia e na kuniukanaw;\i o kei;;,' a hikl i ka psJena o ua kulike ole ala; ! P»wkn 4. Ka ?a e mana ai. F mana keia Kanawai i! M«im I A|KHh> ia i Malaki UH& # S, & 57, Kana«a« !:>• . Hoopuka ia MalaM 2!S4$ J