Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVIII, Number 7, 9 June 1943 — Ka Na'i Aupuni [ARTICLE]

Ka Na'i Aupuni

He īnea haulē ole noho[ ia kakou ka hoomanao ana i ka la hanau o ka Na'i Aupuni ke alu Kamehameha i na makahiki apau, a iloko nohoi o keia manawa o ke kaua ke hoomanao ia nei no, aole nae i malama ia na hana e līke me na makahiki i kaahope aku, e like me ka malama ia ana o na kai huakai, aka, ua maīama ia no na hana hoomanao ana iaia mā ke'Sabati mamua iho o kona la hanau. Ma keia sabati iho la i malamaia ai kekahi anaina hoomanao maloko o ka luakini o Haiīi no ua alii kaulana nei o Hawaii nei. Ua kaa aku na ka Rev. Abraham Peepoe o Honokaa ka haiolelo oia Ia a i kokua ia mai e Mr. W. H. Beers, loio kalana mua iho nei o kakou. Ua hoike rnai laua i kekahi mau mea e pili ana i keia kanaka kaulana o Hawaii nei a o ke kanaka hoi i kapa ia ka "Napoliona" o ka Pakipika. Ke kanaka nana i hoohui i keia mau paemeku a lilo i hookahi, e like me ia a kakou e ike nei i keia manawa. U& ike nohoi kakou a i ole o ka hapanui no paha o na poe o Hawaii nei i kona kia hoomanāo e ku nei ma Kapaau, Hawaii ame Honolulu. Ma ka nana ana i keia mau kia hoomanao, ua hiki ia kaua pakahi ke hoomaopopo iho he kanaka nui maoli no oia, *E. like no paha me na poe hana kii e hana ai, e like me ka nui oia kanaka pela no ka 'nui e hana ia ai. Ma keia nae hoi, oia hoi, ua ike kakou i ko Kamehameha kia hoomanao, a he kanaka nui maoli no oia. Aole nae i hoomaopopo ia i na paha he kanaka nui oia a uuku paha. Ma ka moolelo o Opukahaia e hoopuka ia nei e Mr. George Kane Sr., o Kauai, i ike ia ai, a i hoopuka ia ai ko Kamehameha nui, a kakou paha e manaoio ole ai. Aia maloko o ua mooleīo Ia i kakau 'ia' ai e Kapena Sa Campbell, ke kanaka puuwai hamama nana i hoouna ia Opukahahaia ame kekahi mau kaukaualii opio e ae i Amelika no ka hoonaauao"ia anei, e hoike ana hoi i ka nui o ke Alii Kamehameha.

Ua hoike ae keia kanaka puuwai hamama aia ko Kamehameha kiekie ma kalii o ka eiwa kapuai, a o kona kaumaha aia paha ma kahi O ka eono haneri paona. Nolaila, ua hiki ii'kakou ke ike a hoomaopopo iho i kona ano maoli. Malia paha, aole no kakou e manaoio ana i keia mau mea, no ka mea aole no paha kakou i ike i kekahi kanaka i hiki aku na paona e like me ko keia kanaka, i na paha ma kahi o ka ekolu haneri paona, aole Ke olelo ana. 0 kona kiekie, a wahi a keia kapena, aia kona kiekie ma kahi o ka eono kapuai a oi, a i kona ku ana aku nia ka aoao o Kamehameha, aole i pa ae kona poo malalo o ko Kamehamehameha poaeae. Mamuli o keia ua hiki ia kakou ke ike a hoomaopopo iho i ke kieki o keia kanaka.

Mawaho ae o keia mau mea, ua ike no a ua lohe nohoi kakou i na mea apau e pili ana i keia kanaka kaulana o Hawaii nei, aole no paha a makou hoakaka hoiKina aku ma ia mau meā, no ka mea, aole he Hawaii i nele i ka lohe a hoomaopopo maoli ana i kona moolelo, a koe aku nae hoi na hanauna hou a kakou.

Ua o!elo pu ia nohoi, ua !ilo ni\ pohaku a Na-ha 11 mau ma paani na Kamehameha i kona n\au la opio, a ke > nana kakou i keia mau pohaku, ao!e no i kana mai ke ku\ maha a kakou e hilinai o!e ai, no kā liiki ana iaia ke h-\p"u i kekahi o keia mau pohaku, Ua li!o,i\ae hoi ia i mea uio nui ake malama ia nei kela mai\ mawaho īlio o. ka Hale Heluhelu Buke o Hilo nei, al kekaln o< oukou i ike maka i keia mau pohaku, a \ ko o\iko\? hooo ana mai i Hi!o nei ma keia mua aku mai poina i ka holo ana e nana a e ike nou iho i ua pohaku !a. Malia paha aole r*o e nele ana ka hookahaha ia o na manao o kekahi poe kt ike aku i keia ix>haku, ao!e no i kana mai kona tu\i. > Malia paha ma kekahi olelo ana ae e !ike me ka o\eīo a kahiko, he pi»palua ka ikaīka o keia kanaka, ! ke au ka hiko, aia no hē n\au kahuna e noho ana i ke a!o AKi, a un loaa ia lakou ka mana a kakou e hiki o!o ai ke manaoio oku, _ .